Słownik etymologiczny języka polskiego

cerkiewny

‘należący do cerkwi, jej właściwy, charakterystyczny dla niej’, np. sztuka cerkiewna, język cerkiewny.

cesarczyk

cesarek

‘rodzaj motyla’

cesarka

‘perliczka’

cesarkini

1. ‘żona cesarza’; 2. ‘monarchini’

cesarski

cesarstwo

Cesarz

‘monarcha, władca, imperator’.

cesarzewicz

stpol. ‘syn cesarza’

cesarzowa

od XVII w.

cesarzowic

‘syn cesarza’

Chałupa

1. ‘rodzaj szałasu, ziemianki’; 2. ‘chłopski dom mieszkalny, zwłaszcza dawny, drewniany, prymitywny’; 3. potocznie ‘lichy budynek mieszkalny’; 4. dialektalnie (często chałpa) ‘wiejski dom, zwykle drewniany; stary, lichy dom; izba; dom rodzinny, ognisko rodzinne; domownicy’.

chałupina

chałupnica

chałupnictwo

chałupnik

1. ‘wieśniak bez ziemi, posiadacz własnej chaty z tego tytułu zobowiązany do minimalnych prac na rzecz dworu, zwykle zajmujący się rzemiosłem’(XVI-XIX w.); 2. ‘o wykonującym we własnym domu prace rękodzielnicze na rzecz przedsiębiorcy’ (XX w.)

Cham

1. ‘człowiek ordynarny, grubiański, nieokrzesany; gbur, prostak’; 2. pogardliwie ‘wieśniak’; 3. w gwarach ‘człowiek podły, nikczemny’; 4. również ‘chan tatarski’ (XVI-XVII w.).

chamidło

chamski

od 1847 r.

chamstwo

od 1870 r.

Chata

‘chałupa’

Chcieć

1. ‘pragnąć czegoś’; 2. ‘żądać czegoś’.

chciwiec

chciwość

chciwy

chełpić się

ogsłow. (ros. chołpitь (o wietrze) ‘cicho dąć, wiać’, sch. hűpnuti‘zrobić hałas, rumor, łoskot’, słoweń. hôlbati ‘wygryzać’, holbotáti ‘gryźć głośno’)< psłow. *chъlp- – odpowiada znaczeniowo i formalnie wyrazom chluba, chlubić; pierwotnie wyraz dźwiękonaśladowczy stosowany dla odgłosu przyburzeniu się (np. wody); pokrewny z lit. skalbti ‘prać bieliznę, okładać, bić’ oraz skélbti ‘głosić’; w XV-XVIII w. częste chełpa ‘chluba, chełpienie się, pycha’,w XV w. też chełbić się, a w XV-XVIII w....

chełpliwość

chełpliwy

cherlać

chęć

chętka

chętny

chichot

Chichotać

‘śmiać się niemiłym, piskliwym śmiechem’.

chichotek

chichotka

chichotliwy

chlać

1. ‘pić chciwie’; 2. stpol i dialektalnie też ‘jeść chciwie, żłopać’; zapewne wersja skrócona od słowa chlapać; 3. chlalać ‘bluźnić’ (XV w.)

Chlapać

1. ‘uderzać po czymś płynnym, pluskać, chlustać’; 2. ‘jeść chciwie, chłeptać’.

Chleb

1. ‘pieczywo otrzymywane z mąki pszennej, żytniej lub mieszanej, ewentualnie z domieszką kukurydzianej, jęczmiennej lub owsianej; 2. dialektalnie ‘żyto, zboże’.

chlebodawca

chlebojedźca

chlebowy

Chlew

1. ‘pomieszczenie dla świń’; 2. stpol. też ‘buda, stajnia, obora’.

chluba

od XV w., w stpol. jako odpowiednik słowa chełpa

Chlubić się

‘chełpić się, być dumnym z czegoś’.

chlubny

chłodek

zdrobnienie

chłodnąć

forma jednokrotna

chłodnik

1. stpol. ‘miejsce dające latem chłód, zacienione’ (XV-XIX w.); 2. dziś ‘zupa podawana na zimno’ (od XIX w.)