Stawonogi
Stawonogi są najliczniejszym pod względem liczby gatunków typem zwierząt. Zasiedlają różnorodne środowiska i wykazują różnorodność trybu życia. Ciało ich podzielone jest na niejednakowe segmenty , które grupują się tworząc głowę, tułów, odwłok, przy czym głowa może zrastać się z tułowiem w głowotułów. Po bokach ciała wyrastają odnóża, zbudowane z odcinków połączonych ruchomo przy pomocy stawów. Ciało pokrywa sztywna kutykula wysycona chityną, a niekiedy też solami wapnia, stąd występuje u...
Ryby
Ryby są zmiennocieplnymi kręgowcami wodnymi oddychającymi skrzelami.Ciało ryby składa się z trzech części: głowy, tułowia i ogona . Narządami ruchu ryb są płetwy . Ciało ryb pokryte jest skórą, w której znajdują się komórki śluzowe. Wytworami skóry są łuski. Szkielet jest chrzęstny, albo skostniały częściowo lub całkowicie. W czaszce znajduje się trzewioczaszka, opatrzona w szczęki. Kręgi tworzące kręgosłup w części tułowiowej połączone są z wolnymi...
Fizjologia rozwoju generatywnego
Przejście ze stadium wegetatywnego w generatywne, kiedy to roślina wykształca kwiaty, nasiona i owoce, jest uzależnione od działania czynników zewnętrznych, takich jak temperatura i światło oraz wewnętrznych, którymi są uwarunkowania genetyczne i działanie fitohormonów. Kwitnienie Rośliny mają różne wymagania termiczne, co wynika z ich indywidualnych cech gatunkowych, a jest wyrazem przystosowania do warunków strefy klimatycznej, w której rosną. Zakwitają, gdy temperatura osiągnie...
Dyscypliny nauk biologicznych
– Podział biologii według przedmiotu badań oparty o założenia systematyczne /podział pionowy/. Dyscypliny systematyczne Przedmiot badań Systematyczne nauki szczegółowe Przedmiot badań mikrobiologia mikroorganizmy np. bakteriologia bakterie botanika rośliny np. algologia glony zoologia zwierzęta np. parazytologia pierwotniaki antropologia człowiek np. antropologia ras rasy człowieka...
Znaczenie grzybów
Znaczenie w przyrodzie: – saprofityczne grzyby rozkładając szczątki organiczne pełnią rolę reducentów w ekosystemach; – porosty są organizmami pionierskimi; – mikoryza grzybów z korzeniami umożliwia roślinom lepsze zaopatrzenie w wodę i sole mineralne; – pasożytnicze grzyby atakują inne organizmy; – stanowią pokarm dla różnych zwierząt. Znaczenie dla człowieka: Korzystne Niekorzystne • spożywane są przez człowieka ze względu na walory smakowe i zapachowe...
Zmienność organizmów
Zmienność organizmów polega na występowaniu różnic w obrębie cech, które organizmy posiadają. Może być niedziedziczna i dziedziczna. Zmienność niedziedziczna, czyli modyfikacyjna Zmienność modyfikacyjną zwaną również fluktuacyjną stanowią wszelkiego rodzaju zmiany zachodzące w organizmie podczas całego jego życia, które są wynikiem działania na organizm różnorodnych czynników środowiska i nie są przekazywane potomstwu. Organizm reaguje na tak powstałe zmiany dzięki zdolności...
Budowa i czynności życiowe grzybów
Cechuje je różnorodność form, heterotroficzny sposób odżywiania, ciało zbudowane z nitkowatych strzępek, obecność chityny w ścianie komórkowej i glikogenu jako materiału zapasowego oraz swoiste sposoby rozmnażania płciowego. Żyją na całej Ziemi, głównie w środowiskach lądowych. Budowa Nieliczne grzyby mają ciało zbudowane z jednej, jednojądrowej komórki. Większość zbudowana jest z wielojądrowych lub wielokomórkowych, nitkowatych, rozgałęzionych struktur zwanych strzępkami, których splot...
Komórka eukariotyczna
Zbudowana jest z cytoplazmy zawierającej wyodrębnione jądro oraz liczne organella komórkowe. Otoczona jest błoną cytoplazmatyczną, a u roślin dodatkowo jeszcze ścianą komórkową. Błony komórki Stanowią bariery, które oddzielają wnętrze komórki od jej otoczenia /błona komórkowa/ oraz pozwalają na wyodrębnienie określonych przedziałów wewnątrz komórki różniących się specyfiką procesów biochemicznych /błony wewnątrzkomórkowe/. Zbudowane są z lipidów oraz białek i mają wspólny plan budowy,...
Tkanki roślinne
U roślin wyróżnia się tkanki twórcze i stałe. Tkanki twórcze odpowiadają za wzrost rośliny dając początek tkankom stałym. Te z kolei zbudowane są ze zróżnicowanych komórek i pełnią określone funkcje w organizmie. Tkanki twórcze Umożliwiają roślinie nieograniczony wzrost, który odbywa się w ściśle określonych miejscach, zwanych strefami merystematycznymi. Podział tkanek twórczych związany jest z ich pochodzeniem, a następnie z ich lokalizacją. Merystemy pierwotne wywodzą się z...
Budowa i czynności układu rozrodczego człowieka
Układ rozrodczy stanowi zespół zewnętrznych i wewnętrznych narządów służących rozmnażaniu. Męski układ rozrodczy wytwarza plemniki, umożliwia ich wprowadzenie do żeńskich dróg płciowych, produkuje hormony męskie – androgeny. Tworzą go narządy płciowe zewnętrzne i wewnętrzne. Wewnętrznymi narządami płciowymi są: jądra, najądrza, nasieniowody, pęcherzyki nasienne, gruczoł krokowy; zewnętrznymi: prącie i moszna. Moszna jest workiem skórno–mięśniowym, w którym znajdują się jądra....
Prawa Mendla
Grzegorz Mendel odkrył reguły przekazywania cech dziedzicznych. Stanowią one podstawowe prawa dziedziczenia. Prawa Mendla: I prawo Mendla /prawo czystości gamet/: Każda gameta zawiera tylko jeden allel z danej pary alleli . II prawo Mendla /prawo niezależnego dziedziczenia/: Allele różnych genów są rozdzielane do gamet niezależnie od siebie i w sposób całkowicie losowy tworząc w nich wszystkie możliwe kombinacje /przy założeniu, że leżą na różnych chromosomach/.
Ruch
Ruch organizmu jest jedną z jego podstawowych cech. Ze względu na sposób lokomocji wyróżnia się ruch ameboidalny /pełzakowaty/, ruch wiciowy /za pomocą wici lub rzęsek/ oraz ruch mięśniowy. Ruchem ameboidalnym poruszają się niektóre pierwotniaki oraz część komórek leukocytów. Ruch wiciowy jest charakterystyczny dla wiciowców, orzęsków i komórek plemnikowych. Ruch mięśniowy występuje u zwierząt tkankowych. U kręgowców układ mięśniowy wraz z układem szkieletowym tworzą układ narządów ruchu....
Podstawowe problemy ewolucji organizmów
Pojęcie ewolucja oznacza nieustanne, stopniowe przemiany, które biegną w określonym kierunku. Ewolucja organizmów jest procesem historycznego rozwoju życia na Ziemi od organizmów najprostszych do coraz większej liczby form o coraz wyższym stopniu zorganizowania.
Odporność organizmu
Organizm broni się przed niekorzystnym działaniem obcych ciał wnikających do jego wnętrza za pomocą mechanizmów określanych mianem odporności. Układ odpornościowy związany jest przede wszystkim z układem krwionośnym i limfatycznym. Antygeny to ciała obce, które po wniknięciu do organizmu wywołują obronną reakcję immunologiczną organizmu. Rodzaje odporności Występują dwa rodzaje odporności: nieswoista i swoista, które nawzajem się uzupełniają. Odporność nieswoista jest wrodzona,...
Rola białek w organizmie
– funkcje strukturalne /budulec struktur komórkowych: błon i koloidów komórkowych, chromatyny, składnik tkanek łącznych, wytworów naskórka kręgowców, płynów ustrojowych/, – udział jako enzymy w katalizie enzymatycznej, – transport i magazynowanie substancji /np. hemoglobina, ferrytyna/, – umożliwianie ruchu /białka motoryczne: miozyna, dyneina/, – udział w sygnalizacji /hormony białkowe, czynniki wzrostu/, – regulacja genów, – ochrona immunologiczna organizmu /immunoglobuliny/, – funkcje...
Struktura i funkcjonowanie ekosystemu
Ekosystem jest układem ekologicznym, który składa się z biocenozy oraz biotopu. Biocenozę stanowią organizmy żywe, biotopem jest środowisko abiotyczne. W ekosystemie biocenoza jest ściśle powiązana z biotopem i tworzy z nim funkcjonalną całość. Ekosystemy posiadają określoną strukturę, a ich funkcjonowanie uwarunkowane jest dopływem energii z zewnątrz i jej przepływem przez ekosystem oraz obiegiem materii. Ekosystemy podlegają rozwojowi, którego przejawem jest sukcesja ekologiczna....
Genetyka człowieka
Człowiek podlega tym samym prawom dziedziczenia, co inne organizmy. Niektóre cechy człowieka dziedziczone są jednogenowo, znacznie jednak więcej dziedziczonych jest wielogenowo. Badania genetyczne pozwoliły poznać sposób dziedziczenia wielu cech fizycznych, fizjologicznych i biochemicznych człowieka, np. dziedziczenie barwy oczu. Odczytano genom człowieka. Poznano też przyczyny genetyczne wielu chorób, w tym także chorób nowotworowych.
Czynności życiowe
Odżywianie się Protisty są autotrofami lub heterotrofami, względnie miksotrofami, czyli organizmami odżywiającymi się zarówno w sposób autotroficzny, jak i heterotroficzny. Heterotrofy prowadzą saprofityczny, drapieżny lub pasożytniczy tryb życia. Większe cząstki są trawione przy udziale enzymów w wodniczkach trawiennych. Autotrofy odżywiają się na drodze fotosyntezy. Głównym barwnikiem fotosyntetycznym jest u nich chlorofil a . Ponadto posiadają inne odmiany chlorofilu / b , c lub d /...
Organy wegetatywne roślin nasiennych
Organami wegetatywnymi roślin jest korzeń, łodyga i liście, które u roślin nasiennych, a zwłaszcza okrytonasiennych osiągnęły wysoki stopień organizacji strukturalnej i funkcjonalnej. Korzeń Korzeń jest organem, który służy do pobierania wody i soli mineralnych oraz umocowuje roślinę w podłożu. Może też pełnić inne, dodatkowe funkcje. Zespół korzeni jednej rośliny tworzy system korzeniowy. Istnieją dwa typy systemów korzeniowych. System palowy i system wiązkowy. W budowie...
Mechanizmy i prawidłowości ewolucji
Procesowi ewolucji ulega nie pojedynczy organizm, który żyje określony czas, ale cała populacja. Osobniki tworzące populacje danego gatunku mogą się ze sobą swobodnie krzyżować, dzięki czemu występuje przepływ genów. Suma wszystkich genów osobników należących dodanej populacji tworzy jej pulę genową . Stan populacji, w którym częstość występowania genów utrzymuje się bez zmian z pokolenia na pokolenie, opisuje prawo Hardy’ego-Weinberga . Czynnikami warunkującymi proces ewolucji są...
Ochrona środowiska przyrodniczego
Zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym spowodowane są przez naturalne procesy fizyczne i chemiczne oraz wywołane są działalnością człowieka. Relacje między człowiekiem a środowiskiem przyrodniczym uwarunkowane były i są potrzebą zaspokajania przez człowieka jego potrzeb. Stąd elementy przyrody są traktowane jako zasoby. Do zasobów nieodnawialnych należą paliwa kopalne, surowce skalne oraz krajobraz umiejscowiony w określonej przestrzeni. Zasoby odnawialne stanowią rośliny,...
Budowa układu nerwowego człowieka
Ze względu na budowę układu nerwowego wyróżnia się ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy. Ośrodkowy układ nerwowy składa się z mózgowia i rdzenia kręgowego. Rdzeń kręgowy zbudowany jest z istoty białej i szarej, która w przekroju poprzecznym przyjmuje kształt litery H i otoczona jest przez istotę białą. Znajdują się w nim drogi nerwowe przewodzące impulsy z mózgowia oraz do mózgowia /istota biała/. Stanowi ośrodek odruchów bezwarunkowych /istota szara/. Mózgowie dzieli się na...
Charakterystyka mszaków
Są to niewielkie rośliny lądowe, przystosowane do życia w siedliskach o dużej wilgotności. Występują na całej Ziemi. Nie posiadają korzeni, a tylko nitkowate chwytniki. Pokoleniem dominującym w ich cyklu życiowym jest gametofit /pokolenie haploidalne/, natomiast sporofit /pokolenie diploidalne/ jest znacznie mniejszy i całkowicie uzależniony od gametofitu. Gametofit na ogół ma postać ulistnionej łodyżki. W budowie wewnętrznej obserwuje się tylko tkankę miękiszową. Jedynie u grupy mszaków...
Tkanka łączna
Charakteryzuje ją bardzo duże zróżnicowanie budowy i funkcji. Cechą wspólną poszczególnych rodzajów tkanek łącznych jest podobny plan budowy – składają się z komórek oddzielonych od siebie na ogół obfitą substancją międzykomórkową. Pełnią w organizmie funkcję wypełniającą, podporową, odżywczą, transportową oraz obronną. Podział tkanki łącznej uzależniony jest od typu komórek i charakteru substancji międzykomórkowej. Substancja ta może mieć postać galaretowatą lub twardą,...
Genetyka
Genetyka jest nauką biologiczną, która zajmuje się badaniem dziedziczności i zmienności organizmów. Dziedziczność jest to zdolność przekazywania z pokolenia na pokolenie wszelkiego typu cech. Zmienność polega na występowaniu różnic w obrębie danej cechy. Może być niedziedziczna i dziedziczna. Każdy organizm posiada określony zasób informacji genetycznej, czyli genom . Podstawową jednostką dziedziczenia jest gen . Zespół genów danego osobnika to genotyp . Natomiast fenotyp to...
Dowody ewolucji
Potwierdzeniem ewolucji są znaleziska paleontologiczne oraz wyniki badań porównawczych z zakresu różnych dziedzin nauk biologicznych. Wyróżnia się bezpośrednie i pośrednie dowody ewolucji. Bezpośrednie dowody ewolucji Dowodami bezpośrednimi /paleontologicznymi/ są szczątki kopalne lub ślady działalności organizmów z minionych epok geologicznych. Wśród skamieniałości wyróżnia się: – elementy szkieletowe: kości /np. dinozaurów/, muszle, zęby, zdrewniałe części roślin /np. pnie...
Bezczaszkowce
Są to małe morskie zwierzęta, żyjące przy dnie. Posiadają prymitywną, ale typową dla strunowców budowę . Znanym przedstawicielem bezczaszkowców jest lancetnik . Ma ciało wydłużone i bocznie spłaszczone. Otwór gębowy otoczony jest wieńcem czułków. Narządem ruchu jest fałd skórny. Układ mięśniowy ma budowę metameryczną. Struna grzbietowa ciągnie się przez całe ciało. Występuje cewka nerwowa z niewielkim pęcherzykiem mózgowym. Układ krwionośny jest zamknięty, rolę serca pełni...
Podział komórki
Każda komórka powstaje przez podział komórki już istniejącej. Proces ten umożliwia powstawanie nowych organizmów oraz wzrost i rozwój. Przy podziale komórki następuje najpierw podział jej materiału genetycznego, a potem odbywa się podział cytoplazmy. Podział jądra to kariokineza. Podział cytoplazmy to cytokineza. Mitoza jest podziałem jądra komórkowego, prowadzącym do powstania dwóch identycznych jąder, a następnie dwóch identycznych komórek potomnych, o takim samym zespole chromosomów...
Sygnalizacja międzykomórkowa
Umożliwia odbieranie przez komórkę sygnałów z zewnątrz i odpowiadanie na te sygnały poprzez aktywację w komórce istniejącego już białka lub jego syntezę. Komórki porozumiewają się za pomocą różnorodnych cząsteczek sygnalizacyjnych, które są rozpoznawane przez określone receptory. Istnieje kilka sposobów przesyłania informacji przez komórki: sygnalizacja endokrynna poprzez hormony wydzielane do krwi i przez nią przenoszone, sygnalizacja parakrynna przez cząsteczki sygnałowe dyfundujące w...
Biocenoza jako zespół populacji
Biocenoza to zespół populacji różnych gatunków występujących w określonym środowisku abiotycznym, czyli biotopie i powiązanych ze sobą różnymi zależnościami. W biocenozie osobniki należące do danego gatunku zajmują określoną niszę ekologiczną , czyli przestrzeń, w obrębie, której czynniki abiotyczne i biotyczne środowiska umożliwiają im utrzymanie się przy życiu. Oddziaływania między populacjami w biocenozie mają charakter pozytywny, negatywny lub nie występują. Stąd wyróżnia się...
Narządy zmysłów człowieka
Receptory skóry mają postać zakończeń neuronów czuciowych. Niektóre z nich są otoczone przez komórki towarzyszące. Należą do mechanoreceptorów, termoreceptorów, nocyreceptorów. Narząd węchu stanowi nabłonek węchowy w jamie nosowej. Komórki węchowe mają postać neuronów, które odbierają bodźce i przewodzą je dalej. Na końcu dendrytu znajdują się rzęski, wystające ponad powierzchnię nabłonka drażnione przez substancje zapachowe. Aksony komórek węchowych łączą się w nerw węchowy...
Ptaki
Ptaki są stałocieplnymi kręgowcami należącymi do owodniowców , które przystosowały się do lotu . Ciało ptaka o opływowym kształcie pokryte jest piórami stanowiącymi izolację termiczną. Pióra są wytworami naskórka. Wyróżnia się pióra konturowe i puchowe. Pióra namaszczone są wydzieliną gruczołu kuprowego /jedyny gruczoł w skórze ptaka/, przez co stają się nieprzemakalne. Szkielet ptaka cechuje lekkość , silne skostnienie oraz...
Woda
Cząsteczka wody jest dipolem. Dzięki takiej budowie cząsteczki H 2 O mogą przyciągać się nawzajem lub oddziaływać na cząsteczki innych substancji. Budowa polarna cząsteczki wody powoduje, iż woda: – stanowi środowisko, w którym zachodzi większość procesów biochemicznych, – jest dobrym rozpuszczalnikiem, tworzy roztwory właściwe i koloidalne, – transportuje różne substancje: składniki odżywcze, metabolity, substancje biologicznie czynne, – warunkuje turgor komórek przez...
Chromosomowa teoria dziedziczenia Morgana
Badania genetyczne Tomasza Morgana przyczyniły się do uzupełnienia i wyjaśnienia praw Mendla, a stwierdzenie, że chromosomy są nosicielami genów, stało się podstawą rozwoju współczesnej genetyki. Chromosomowa teoria dziedziczenia. – Geny warunkują dziedziczenie cech. – Zlokalizowane są w chromosomach i ułożone w sposób liniowy. – Każdy gen posiada swoje miejsce / locus / w danym chromosomie. – Geny znajdujące się na jednym chromosomie przekazywane są potomstwu razem jako tzw. grupa...
Czynności układu pokarmowego
Zadaniem układu pokarmowego jest pobieranie pokarmu, jego przeróbka mechaniczna i chemiczna, wchłanianie strawionych substancji oraz wydalanie niestrawionych resztek pokarmowych. Na trawienie pokarmu składają się procesy mechaniczne i chemiczne. Do procesów mechanicznych należy: rozdrabnianie pokarmu, połykanie, ruchy perystatyczne przełyku, żołądka i jelit. Procesy chemiczne polegają na hydrolitycznym rozkładzie złożonych składników pokarmowych, który zachodzi przy udziale enzymów...
Tkanka nerwowa
Zbudowana jest z komórek nerwowych /neuronów/, które odbierają, przewodzą i przekazują bodźce w postaci przesuwających się wzdłuż komórki zmian potencjału elektrycznego. Neuronom towarzyszą komórki glejowe. Pełnią one funkcje ochronne i uczestniczą w odżywianiu neuronów. Każdy neuron zbudowany jest z ciała komórki /perikarionu/ oraz dwóch rodzajów wypustek nerwowych: dendrytów i neurytu /aksonu/. Ciało komórkowe zawiera jądro otoczone cytoplazmą. Dendryty są...
Układ pokarmowy
Budowa przewodu pokarmowego uzależniona jest od jakości pobieranego pokarmu i sposobu jego przeróbki. Trawienie pokarmu polega na rozkładzie złożonych związków na prostsze przy udziale enzymów. Może odbywać się wewnątrzkomórkowo lub zewnątrzkomórkowo. Trawienie zewnątrzkomórkowe spowodowało powstanie układu pokarmowego. U prymitywnych bezkręgowców układ pokarmowy pozbawiony jest odbytu i poza trawieniem rozprowadza substancje odżywcze. Począwszy od nicieni występuje przewód pokarmowy z...
Krążenie
Podstawowym zadaniem układu krążenia jest transport substancji między różnymi częściami organizmu. U kręgowców układ krążenia obejmuje układ krwionośny i układ limfatyczny.
Rozmnażanie się i główne etapy rozwoju zarodkowego zwierząt
U zwierząt przemiana pokoleń spotykana jest tylko u nielicznych bezkręgowców. Typowe zwierzęta są organizmami diploidalnymi, rozmnażającymi się płciowo za pośrednictwem gamet. Rozmnażanie bezpłciowe występuje rzadko, zazwyczaj u zwierząt o niższym stopniu rozwoju ewolucyjnego. Gamety powstają w gruczołach rozrodczych, czyli gonadach – męskich /jądrach/ i żeńskich /jajnikach/. Większość zwierząt jest rozdzielnopłciowa. U obojnaków jeden osobnik posiada gonady obu rodzajów. Zapłodnienie może...
Działanie układu nerwowego
Podstawową formą działania układu nerwowego jest odruch . Jest to reakcja organizmu na bodziec, która zachodzi przy udziale układu nerwowego. Strukturalnym podłożem odruchu jest łuk odruchowy. Łuk odruchowy stanowi drogę, jaką pokonuje impuls nerwowy od receptora do efektora. Receptory umożliwiają odbiór sygnału. Efektorami, czyli narządami wykonawczymi są komórki mięśniowe i gruczołowe. Łuk odruchowy składa się z pięciu elementów: receptora, drogi dośrodkowej /czuciowej/, ośrodka...
Rozmnażanie się i rozwój
Istnieją dwa sposoby rozmnażania: bezpłciowy i płciowy. U zwierząt zdecydowanie przeważa rozmnażanie płciowe. Rozmnażanie płciowe jest źródłem zróżnicowania genetycznego. Podczas rozmnażania płciowego następuje połączenie się komórek rozrodczych /gamet/ o haploidalnej liczbie chromosomów w diploidalną zygotę, która jest pierwszą komórką organizmu potomnego. Wytworzenie zygoty zapoczątkowuje ontogenezę, czyli rozwój osobniczy. Składają się na nią wszystkie procesy wzrostu i rozwoju zachodzące...
Wirusy, wiroidy, priony – na granicy materii ożywionej i nieożywionej
Wirusy, wiroidy, priony są tworami organicznymi, które infekują żywe komórki. Wirusy zbudowane są z cząsteczki kwasu nukleinowego oraz otoczki białkowej zwanej kapsydem, czasem okrytej dodatkowo osłonką białkowo–lipidową. Taka kompletna jednostka wirusa to wirion. Jest formą przetrwalną wirusów w postaci, w jakiej znajdują się one poza organizmem gospodarza nie wykazując żadnych cech żywej materii. Wirusy mają różny kształt, a ich wielkość wynosi od 10–400 nm. Nie posiadają budowy...
Parzydełkowce
Są to zwierzęta wyłącznie wodne. Formy dorosłe mają ciało zróżnicowane na osiadłe polipy, albo wolno pływające meduzy. Są organizmami tkankowymi . Wnętrze ciała wypełnia jama gastralna . Prowadzi do niej otwór gębowy otoczony u polipów czułkami, a u meduz ramionami. Charakterystyczną cechą parzydełkowców są komórki parzydełkowe . Parzydełkowce mają proste układy: mięśniowy, nerwowy, zmysłów, pokarmowy, rozrodczy. Oddychają całą powierzchnią ciała, a zbędne produkty metabolizmu wydalają...
Regulatory wzrostu i rozwoju
Fitohormony są związkami o różnej budowie chemicznej, które wpływają na różnorodne procesy fizjologiczne roślin. Działają pobudzająco lub hamująco. Są związkami wielofunkcyjnymi. Znanymi regulatorami wzrostu są np. auksyny, gibereliny, cytokininy. Auksyny wytwarzane są w stożkach wzrostu pędów, skąd są przewodzone do innych części rośliny. Stymulują wydłużanie się komórek w strefie wzrostu łodygi, rozwój korzeni bocznych, aktywność kambium, tworzenie się owoców. Hamują rozwój pączków...
Układ krwionośny i krążenie krwi
Układ krwionośny kręgowców jest zamknięty. Składa się z naczyń krwionośnych, w których krąży krew, oraz serca warunkującego jej krążenie. Różnice w budowie układu krążenia u poszczególnych grup kręgowców dotyczą budowy serca oraz wynikającej z budowy obecności jednego /u ryb i larw płazów/ lub dwóch obiegów krwi /u kręgowców lądowych/. Najwyżej rozwinięty jest u ptaków i ssaków, u których serce jest czterodzielne. Budowa serca i naczyń krwionośnych u człowieka oraz krążenie krwi...
Rośliny – autotroficzni zdobywcy lądu
Rośliny przystosowały się do życia na lądzie, co uwidacznia się w ich budowie oraz funkcjach życiowych, zwłaszcza w ich rozmnażaniu się i rozwoju. Charakterystycznymi cechami roślin jest autotrofizm, budowa tkankowa, zróżnicowanie ciała na organy /korzeń, łodygę i liście, a u niektórych kwiaty /, obecność chlorofilu / a oraz b / jako głównego barwnika fotosyntetycznego oraz towarzyszących mu karotenoidów, materiał zapasowy w postaci skrobi oraz celuloza jako podstawowy składnik ścian...
Węglowodany
Węglowodany /cukrowce, sacharydy/ Zbudowane z węgla, wodoru i tlenu. Właściwości węglowodanów zależą od wielkości i budowy cząsteczek. Węglowodany dzielą się na: – Monosacharydy : Dobrze rozpuszczalne w wodzie, o słodkim smaku, wykazują właściwości redukujące. Tworzą formy łańcuchowe oraz pierścieniowe. Wyróżnia się triozy – np. aldehyd glicerynowy /produkt pośredni wielu reakcji biochemicznych/, tetrozy – erytroza, pentozy – np. ryboza i deoksyryboza /składniki nukleotydów/, oraz...
Rola makroelementów i mikroelementów w żywych organizmach
Pierwiastki Rola w organizmie M a k r o e l e m e n t y węgiel, tlen wodór – podstawowe składniki wszystkich związków organicznych azot – składnik wielu związków chemicznych: aminokwasów i białek, kwasów nukleinowych i nośników energii /np. ATP, NAD + , NADP + / oraz koenzymów, witamin, alkaloidów /np. nikotyny, kofeiny/, hormonów roślinnych siarka – składnik aminokwasów cysteiny, cystyny i metioniny fosfor – składnik...
Typy wiązań chemicznych
Wiązanie jonowe polega na wzajemnym elektrostatycznym oddziaływaniu przeciwnie naładowanych jonów, powstałych w wyniku przejścia jednego lub kilku elektronów z danego atomu na drugi atom bardziej elekroujemny. Wiązanie kowalencyjne polega na uwspólnieniu pary lub par elektronów przez atomy o identycznych lub zbliżonych wartościach elektroujemności. Wiązanie kowalencyjne spolaryzowane powstaje na skutek silniejszego przyciągania wspólnej pary lub par elektronów przez bardziej...
Zasady systematyki organizmów
Systematyka jest dyscypliną nauk biologicznych, której zadaniem jest wyróżnianie, opisywanie i klasyfikowanie organizmów żywych, w oparciu o ich pokrewieństwo ewolucyjne. System odzwierciedlający rzeczywiste pokrewieństwo organizmów określany jest jako system naturalny , w odróżnieniu od systemu sztucznego, który porządkuje organizmy na podstawie dowolnie wybranych cech /np. koloru kwiatów/. Określeniem zespołu zasad oraz praktycznym ich wykorzystaniem przy klasyfikowaniu organizmów...