Agresja
rzecz. ż (psych.) zachowanie skierowane przeciwko komuś, zmierzające do wyładowania negatywnych emocji na innej osobie, otoczeniu. (pot.) zachowanie dynamiczne, konkretne, zmierzające do osiągnięcia jakiegoś celu i wykonywane zazwyczaj bez zamiaru sprawienia komuś przykrości, np. agresja w sporcie. napaść zbrojna jednego państwa na inne, najczęściej mająca zagrozić jego suwerenności. (w zn. 1.) Dzisiaj czytałem książkę Elliota Aronsona Człowiek istota społeczna, z...
Vademecum
(a. wademekum ) rzecz. n, nieodm. książka, zawierająca potrzebne wiadomości z jakiejś dziedziny, poradnik, kompendium. (przen.) wiedza na jakiś konkretny temat. (w zn. 1.) Krzyś zabrał ze sobą na wycieczkę w góry książkę Vademecum turysty i ciągle chwalił się różnymi przeczytanymi tam ciekawostkami. Dzięki Vademecum wiedział np., jak orientować się w terenie i nie zabłądzić w lesie. (w zn. 2.) Podczas przemówienia na uroczystości rozpoczęcia roku szkolnego...
Konserwatyzm
rzecz. m, br. lm nastawienie tradycyjne, pozbawione elastyczności, oparte na sprawdzonych schematach myślenia. (polit.) nauka społeczna i kierunek polityczny, głoszące potrzebę zachowania zastanego porządku społecznego i umacniania tradycyjnych wartości, takich jak religia, rodzina, poszanowanie własności prywatnej. (w zn. 1.) Wśród lekarzy starego pokolenia czasem daje się zauważyć postawa pełna konserwatyzmu (D. lp). Zalecają oni pacjentom tradycyjną terapię opartą...
Separatyzm
rzecz. m, br. lm dążenie do oddzielenia od państwa jakiegoś regionu zamieszkiwanego przez mniejszość narodową, domagającą się niepodległości. Na skutek separatyzmu (D. lp) ugrupowań niepodległościowych różne państwa europejskie borykają się z problemami, których korzenie wiążą się z zadawnionymi konfliktami i nie rozwiązanymi sprawami. Mniejszości o tendencjach separatystycznych zazwyczaj różnią się od państwa, którego terytorium zamieszkują, pod względem etnicznym, a często...
Dyktatura
rzecz. ż, br. lm sposób sprawowania rządów w państwie narzucony społeczeństwu; dyktaturę często wprowadzano siłą, wyklucza ona udział społeczeństwa w wybieraniu władz i prowadzi do ograniczenia podstawowych swobód obywatelskich, a nawet terroru wewnątrz państwa W czasach dyktatury (D. lp) stalinowskiej wiele osób uznanych za przeciwników ustroju socjalistycznego zostało skazanych na zesłanie i uwięzionych w obozach pracy, tzw. łagrach. Dyktaturze (C. lp, ident. w Ms. lp)...
Kacyk
rzecz. m wódz plemienia. (przen.) człowiek uzurpujący sobie prawo do czegoś, zajmujący stanowisko i nadużywający władzy. (w zn. 1.) Na skutek przedłużającej się suszy kacykowie (a. kacyki ) z kilku afrykańskich wsi ustalili dzień narady, w czasie której mieli podjąć ważne dla plemion decyzje. (w zn. 2.) Jak podały dzisiejsze gazety, zatrzymano tymczasowo Józefa G., wójta z miejscowości X. – O działalności tego miejscowego kacyka (D. lp, ident. w B. lp) słyszeliśmy...
Lewica
rzecz. ż kierunek społeczno-polityczny nazwany z końcem XVIII w., a utrwalony w XIX w., skupiający ruchy społeczne i partie polityczne, których głównym programem są mniej lub bardziej radykalne działania prospołeczne, często o charakterze socjalistycznym lub pokrewnym; partie lewicowe zazwyczaj wyznają program roztoczenia przez państwo opieki socjalnej nad obywatelem, laickości państwa, upaństwowienia wielu dziedzin gospodarki. Posłowie lewicy (D. lp, ident. w C. i Ms. lp)...
Wibracja
rzecz. ż intensywne, szybkie drganie czegoś. falowanie dźwięku uzyskiwane w czasie gry na instrumentach smyczkowych lub podczas śpiewu. (w lm) wpływ zdarzeń, osób, który oddziałuje na psychikę człowieka, nazwa kojarzona też ze zjawiskami pozazmysłowymi. (w zn. 1.) Piotr długo pracował wiertarką i rozbolała go głowa, ojciec wytłumaczył mu, że to za sprawą szkodliwych wibracji (D. lm), które spowodowało to urządzenie. (w zn. 2.) Solista operowy skupił się na...
Monopol
rzecz. m dominacja jakiejś firmy (najczęściej państwowej), całkowicie eliminującej z rynku konkurencję, kontrolującej całość produkcji czy usług w jakiejś dziedzinie. grupa firm zawierających porozumienie, dotyczące całej gałęzi gospodarki i dyktujących ceny na rynku. (w zn. 1.) – Dążenie państwa w jakiejkolwiek dziedzinie do wprowadzenia monopolu (D. lp) musi być szkodliwe dla gospodarki – powiedział w swoim wystąpieniu szef Porozumienia Przedsiębiorców. – Wiele...
Perfekcja
rzecz. ż, br. lm doskonałość w działaniu lub wykonaniu czegoś, precyzja. Zenon Amber, jubiler z wybrzeża, jest znany z perfekcji (D. lp, ident. w C. i Ms. lp) wykonania wyrobów ze złota, srebra oraz bursztynu. Jego perfekcyjne wyroby są podziwiane na licznych wystawach. Reżyser osiągnął perfekcję (B. lp) w dozowaniu napięcia na ekranie i tworzeniu atmosfery grozy.
Jubileusz
rzecz. m rocznica wydarzenia (prywatnego lub związanego z grupą ludzi, państwem itd.). Na początku uroczystości z okazji jubileuszu (D. lp) 100-lecia naszego liceum głos zabrał dyrektor, a potem zaproszeni goście. Poprzednie jubileusze (M. lm, ident. w B. lm) nigdy nie miały takiej oprawy.– Nie lubię jubileuszy (a. jubileuszów ) (D. lm), powiedział nauczyciel polskiego do nauczyciela matematyki. – Zawsze trzeba poświęcić mnóstwo czasu na organizację, a po wszystkim...
Marketing
rzecz. m, br. lm dziedzina zajmująca się teorią prowadzenia działalności handlowej, promocyjnej i reklamowej. Weronika pracuje w dziale marketingu (D. lp) dużej firmy, zajmującej się produkcją papieru. Jeszcze w liceum interesowała się marketingiem (N. lp) i dlatego po ukończeniu studiów na politechnice szybko dostała pracę w renomowanej firmie na stanowisku specjalisty ds. marketingu (D. lp, ident. w Ms. lp).
Mistyfikacja
rzecz. ż działanie, mające na celu wprowadzenie kogoś w błąd na skutek przygotowanej wcześniej, spreparowanej sytuacji; oszustwo, antonim (SPJ) – demistyfikacja. Znany przed laty jasnowidz i medium wykorzystywał naiwność ludzi i – karząc sobie słono płacić – obiecywał wywołanie ducha dowolnej, zmarłej osoby oraz możliwość porozmawiania z nim. Kiedy jednak żona pewnego milionera od roku, co tydzień brała udział w takich spotkaniach, mąż zatrudnił prywatnego detektywa, który wykrył...
Unifikacja
rzecz. ż, br. lm dostosowanie do standardów, ujednolicenie. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości konieczna była unifikacja (M.) prawa, nauczania, handlu i wielu innych dziedzin, które odtąd miały być spójne i jednakowe na całym terytorium kraju. Dzięki unifikacji (C., ident. w D. i Ms.) udało się zmniejszyć różnice i przyzwyczajenia, wynikające z zamieszkiwania Polaków w trzech różnych zaborach.
AIDS
[ang., wym. eids] rzecz., nieodm. (med.) poważna, zakaźna choroba wirusowa, przenoszona najczęściej przez krew oraz drogą płciową; odpowiedzialny za jej wywołanie wirus HIV uszkadza naturalny układ odpornościowy organizmu, co powoduje, że schorzenia nieszkodliwe dla zdrowego człowieka mogą poważnie zagrozić zdrowiu osoby zakażonej. AIDS szczególnie szybko rozprzestrzenia się w krajach o niskim poziomie profilaktyki zdrowotnej. Światowe organizacje zajmujące się zdrowiem...
Media
lm (lp nieodm. medium) środki masowego przekazu, tzn. radio, telewizja, prasa, Internet itp. służące przekazywaniu informacji, rozrywce. woda, energia elektryczna, gaz podłączone do budynku. w lp osoba, która ma rzekomą zdolność kontaktowania się ze światem zmarłych i przekazywania stamtąd informacji żywym; także osoba podatna na hipnozę i rozmaite działania parapsychologiczne. (w zn. 1.). W czasie spotkania przewodniczący stowarzyszenia dziennikarzy podkreślił, że...
Narkotyk
rzecz. m substancja silnie działająca na organizm ludzki, przyjmowana jako używka, która przez oddziaływanie na mózg wprowadza zażywającego w stan euforii, pobudzenia, uspokojenia albo wywołuje halucynacje; w medycynie używana najczęściej jako środek usypiający i znieczulający; w większości krajów handel oraz/lub zażywanie narkotyków jest prawnie zabronione. Wczoraj na krajowej trasie nr 1 doszło do nieszczęśliwego wypadku. Najprawdopodobniej jeden z kierowców był pod wpływem...
Tolerancja
rzecz. ż, br. lm zrozumienie, akceptacja cudzych poglądów i działań odmiennych od własnych. (med.) zdolność organizmu do akceptowania oddziałujących na niego czynników i bodźców. (w zn. 1.) Zachowanie pani Stanisławy w stosunku do sąsiadów było zawsze pełne tolerancji (D. lp, ident. w C. i Ms. lp). Nie przeszkadzały jej krzyki małych dzieci tuż obok jej furtki, nie zdenerwowała się, kiedy mały Krzyś wrzucił piłkę do jej ogrodu i połamał róże. – Cóż, dzieci mają swoje...
Autoprezentacja
rzecz. ż umiejętność właściwego, pozytywnego zaprezentowania własnej osoby w kontakcie z innymi. Pani Anna Kowalska jest menedżerem ds. sprzedaży w dużej firmie zajmującej się oprogramowaniem komputerowym. Za tydzień ma wziąć udział w specjalnym szkoleniu poświęconych autoprezentacji (C. lp, ident. w D. i Ms. lp), które powinno pomóc jej w kontaktach z klientami. KOMENTARZ Autoprezentacja i specjaliści zajmujący się nią to w Polsce stosunkowo nowa dziedzina. Potrzeba...
Agnostycyzm
rzecz. m, br. lm (fil.) pogląd filozoficzny zaprzeczający możliwości poznania całkowitej, obiektywnej rzeczywistości lub pewnych jej elementów; poznanie całej rzeczywistości nie jest możliwe, ponieważ człowiek dysponuje do tego jedynie zwykle zawodnymi zmysłami. (pot.) pogląd, że należy wstrzymać się od sądów na istnienie lub nieistnienie Boga, ponieważ nie da się go poznać, udowodnić, że istnieje, ani w sposób pewny wykazać jego nieistnienie. Karol jest studentem...
Cezura
rzecz. ż granica pomiędzy jakimiś wydarzeniami, moment przełomowy. punkt podziału rozbijający wiersz na dwie części, średniówka; występuje w wierszach dłuższych niż ośmiosylabowe. (w zn. 1.) Cezurą (N. lp) dla powojennej historii Polski był rok 1989, kiedy po ustaleniach Okrągłego Stołu i wyborach dopuszczono dotychczasowe siły opozycyjne do rządzenia krajem. (w zn. 2.) zob. cytat.
Cieplarniany
przym. (nauk., meteo.) cieplarniany efekt – efekt stopniowego ocieplania atmosfery Ziemi na skutek emisji zanieczyszczeń itp., zagraża klimatowi, powodując niekorzystne zmiany, jakie mogą nastąpić wskutek podnoszenia się średniej temperatury globu. właściwy dla cieplarni, uprawiany w cieplarni. (przen.) wychowanie lub zajmowanie się kimś, stwarzając warunki do maksymalnie spokojnej egzystencji. (w zn. 1.) Naukowcy uważają, że na skutek działalności człowieka efekt...
Konstytucja
rzecz. ż najważniejsza ustawa w państwie, określająca podstawy, na jakich zbudowane jest państwo (ustrój, system władz itd.), oraz regulująca najważniejsze prawa i obowiązki obywateli. (biol.) zbiór charakterystycznych cech danego organizmu, budowa ciała. (w zn. 1.) Uchwalenie nowej konstytucji (D. lp, ident. w C. i Ms. lp) poprzedziły długie rozmowy i dyskusje wśród polityków i społeczeństwa. W mediach zwracano uwagę, że wiele konstytucji (D. lm) państw...
Giełda
rzecz. ż (ekon.) miejsce, gdzie są wystawiane do kupienia i sprzedaży akcje firm. miejsce handlu rozmaitymi (najczęściej używanymi) przedmiotami, w którym sprzedającymi i kupującymi są ludzie, nie prowadzący zawodowo działalności gospodarczej (giełda samochodowa, giełda książki itp.). spotkanie producentów z hurtowymi odbiorcami towarów, podczas którego dochodzi do transakcji handlowych. (w zn. 1.) Duża spółka produkująca farby pojawiła się na giełdzie (Ms. lp,...
Ławnik
rzecz. m członek sądu, reprezentujący tzw. stronę społeczną; funkcją ławników w procesie sądowym jest przedstawienie opinii przeciętnych obywateli. średniowiecznej Polsce członek zarządu miejskiego, potem sądu; w Polsce do 1939 r. członek zarządu miejskiego albo gminnego. Różne są zadania ławnika (D. lp, ident. w B. lp). Także niejednorodna jest rola i wpływ ławników (D. lm, ident. w B. lm) na ostateczny werdykt sądu, w zależności od kraju i obowiązującego prawodawstwa.
Pluralizm
rzecz. m, br. lm wielość, rozmaitość. (polit., społ.) idea polityczno-społeczna w ustroju demokratycznym, zakładająca możliwość istnienia systemu wielopartyjnego, w którym każdy obywatel może zapisać się do dowolnej partii. (filoz.) pogląd zakładający, że w rzeczywistości istnieje wiele elementów składowych; przeciwieństwo monizmu, który zakłada jednorodność świata. (w zn. 1.) – Tylko pluralizm (M. lp, ident. w B. lp) poglądów i możliwość ich swobodnego wyrażania...
Sanacja
rzecz. ż, br. lm odnowienie, uzdrowienie czegoś (np. spraw związanych z funkcjonowaniem kraju, jakiejś instytucji itp.). popularne określenie okresu rządów Józefa Piłsudskiego i jego zwolenników w latach 1926-1939, którzy postulowali działalność polityczną pod hasłem sanacji moralnej w życiu publicznym w Polsce (w zn. 1.) Jan Kowalski, młody polityk głosi potrzebę sanacji (D. lp, ident. w C. i Ms. lp) stosunków międzynarodowych, wykazując rażące, według niego,...
Odwet
rzecz. m działanie, którego celem jest zemsta. W odwecie (Ms. lp) za nękanie przez okupanta ludności miasta działacze ruchu oporu postanowili wysadzić siedzibę komendanta tajnej policji.
Eufemizm
określenie łagodzące jakieś inne sformułowanie brzmiące w niektórych sytuacjach zbyt dosadnie, np. mijasz się z prawdą zamiast kłamiesz .
Filozofia
rzecz. ż nauka zajmująca się naturą istnienia, światopoglądem człowieka, sposobem spostrzegania zjawisk itp.; szczególnie duże znaczenie miała w czasach antycznych. (pot.) sposób myślenia, postępowania, ideologia, światopogląd. (w zn. 1.) Studenci bardzo chętnie uczęszczają na wykłady filozofii (D. lp, ident. w C. i Ms. lp). Wykładowca ma wyjątkowy dar prostego i interesującego mówienia o najtrudniejszych nawet problemach filozoficznych. (w zn. 2.) W dziejach...
Antonim
słowo o znaczeniu przeciwstawnym do innego słowa (np. dobry – zły, drogi – tani).
Komunizm
rzecz. m teoria głosząca możliwość powstania ustroju społeczno-politycznego, w którego podstawowych założeniach jest wspólna własność środków produkcji i tzw. równość społeczna; komunizm miał być był celem, do którego dążono przez „etap pośredni” – socjalizm Wszystkie teorie komunizmu (D. lp), okazały się nierealne, chociaż ich twórcy chcieli, aby komunizm (M. lp, ident. w B. lp) stał się ustrojem sprawiedliwości społecznej. Próby jego wprowadzania kończyły się niepowodzeniem,...
Konotacja
dodatkowe, poza podstawowym znaczeniem, pojmowanie znaczenia wyrazu łączone z wyrazem przez użytkowników danego języka; wyraz pozornie może być neutralny, tymczasem przez negatywną konotację wyraz może być odebrany jako negatywny; w przypadku pozytywnej konotacji wyraz może być odebrany jako pozytywny, mimo że słownikowo jest neutralny. zdolność niektórych wyrazów do wskazywania, że powinny być uzupełnione innym wyrazem, z określonej kategorii, np. przymiotnik powinien być uzupełniony...
Aluzja
rzecz. ż ukryta myśl – zazwyczaj krytyczna – wyrażona w formie wzmianki, sugerującej, że autor chce wyrazić coś więcej niż może przekazać otwarcie w danym momencie; aluzja powinna być na tyle czytelna, aby odbiorcy ją bez trudu zrozumieli. Dziś powtórzono w telewizji występ starego kabaretu. Popularny satyryk zaśpiewał piosenkę o mrówkach wchodzących na kocyk, na którym siedzieli bohaterowie Pana Tadeusza. Dorośli śmiali się, wspominając czasy zagrażającej Polsce inwazji...
Milenium
rzecz., w lp nieodm. tysiąclecie, tysiączna rocznica istnienia czegoś. Pod koniec II milenium (M. lp), czyli w 1999 r., media rozpowszechniły informację, że programiści systemów komputerowych nie zaprogramowali ich właściwie na rok 2000 i w momencie przestawienia daty wiele komputerów zatrzyma się, a co za tym idzie, zostanie utraconych sporo cennych danych. Ten błąd w programowaniu nazwano pluskwą milenijną .
Kanonizacja
rzecz. ż w Kościele katolickim i prawosławnym jest to włączenie zmarłej osoby do grupy świętych i tym samy zezwolenie na jej kult. Na lekcji religii ksiądz przedstawiał młodzieży historię kanonizacji (D. lp, ident. w C. i Ms. lp) w Kościele katolickim oraz zasady, na jakich przeprowadzany jest proces kanonizacyjny.
Wirtualny
przym. istniejący potencjalnie, wymyślony, ale możliwy, prawdopodobny. istniejący w postaci cyfrowej, jako informacja w komputerze. (w. zn. 1.) Szkice projektowe maszyn latających Leonarda da Vinci, które w XV i na początku XVI w. mogły być traktowane jako wyłącznie wirtualne (M. lm), stały się realne i zostały urzeczywistnione kilkaset lat później. (w zn. 2.) Wielu psychologów wskazuje na niebezpieczną sytuację, kiedy wirtualna (M. lp) rzeczywistość zaczyna...
Chaos
rzecz. m, br. lm zamieszanie, bałagan. W mieście, w którym zapowiedziano zagrożenie powodzią zapanował kompletny chaos (M. lp), z którym nie mogły sobie poradzić ani policja, ani straż. Wszędzie tworzyły się wielokilometrowe korki. Nikt nie miał aktualnych informacji o zbliżającej się klęsce. Jak twierdzili starzy mieszkańcy, miasto jeszcze nigdy nie przeżyło takiego chaosu (D. lp).Tylko złodzieje w powstałym chaosie (Ms. lp) działali w najlepsze, grabiąc sklepy i prywatne...
Immunitet
rzecz. m przywilej nadawany niektórym osobom publicznym (np. posłom do parlamentu), chroniący je przed odpowiedzialnością karną. W parlamencie podjęto decyzję o cofnięciu immunitetu (D. lp) jednemu z posłów, który – jak stwierdzili świadkowie – spowodował wypadek samochodowy i odjechał z miejsca zdarzenia. W obecnej kadencji Sejmu cofnięto już dwa immunitety (B. lm) poselskie. Posłowie ci w najbliższym czasie staną przed sądem.
Ksenofobia
rzecz. ż, br. lm przesadne podkreślanie wielkości własnego narodu i jego cech z równoczesnym potępieniem cech innych narodów i niechęcią do cudzoziemców, antonim (SPJ) ksenofilia. Znany socjolog przekonywał w programie telewizyjnym, że przejawy ksenofobii (D. lp, ident. w C. i Ms. lp), tak częste w wielu krajach, biorą się zazwyczaj z niezrozumienia obcej kultury i bezkrytycznego zapatrzenia we własny naród.
Lifestylowy
[wym. lajfstylowy albo lajfstajlowy, od ang. life style , wym. lajf stajl– styl, sposób życia] przym. zgodny z wybranym stylem życia. Specjaliści zwrócili uwagę na pojawienie się na rynku mediów nowego lifestylowego (D. lp) magazynu, który ma być skierowany dla mężczyzn aktywnych zawodowo, pracujących w dużych miastach, w wieku ok. 28-40 lat. Jak w wielu podobnych magazynach, znajdą się tam informacje poświęcone motoryzacji, sportowi, modzie oraz sprzętowi elektronicznemu. Nie...
Hermetyczny
przym. nie dopuszczający wpływów z zewnątrz, szczelny. (przen.) odporny na wpływy, nieprzystępny, zagadkowy. (w zn. 1.) Janek dostał od dziadka nowy hermetyczny (M. lp, ident. w B. lp) zegarek, zaraz sprawdził, czy to prawda i zanurzył go w wannie pełnej wody. (w zn. 2.) Aby zrozumieć filozofię mnichów i opisać sposób życia w klasztorach Bernardynów, znany dziennikarz dostał się do tego hermetycznego (D. lp) środowiska i rozmawiał z wieloma zakonnikami.
Nomenklatura
rzecz. ż nazewnictwo używane w jakiejś konkretnej dziedzinie. (przen.) grupa ludzi, którzy w ustroju dawnej PRL, dzięki swoim stanowiskom mieli wpływ na rzeczywistość i otrzymywali przywileje, których nie miała reszta społeczeństwa. (w zn. 1.) Na lekcji biologii Bożena uczyła się o nomenklaturze (Ms. lp, ident.w C. lp) roślin wywodzącej się od Linneusza. (w zn. 2.) W latach 70. było powszechnie wiadomo, że pan W. z naszego osiedla należy do nomenklatury (D. lp)....
Renowacja
rzecz. ż odnowienie, odrestaurowanie czegoś, przywrócenie dawnej świetności. W związku z wizytą prezydenta zaprzyjaźnionego miasta francuskiego, rada miasta podjęła decyzję o przyspieszeniu renowacji (D. lp, ident. w C. i Ms. lp) zabytkowego ratusza, w którym odbędzie się przyjęcie na cześć gościa. W tym roku podjęto decyzje o kilku innych renowacjach (Ms. lp) zabytkowych obiektów, przewidując ich realizację na najbliższe 5 lat.
Ustrój
rzecz. m sposób zorganizowania państwa zgodnie z konkretną ideologią politycznospołeczną. organizm (ludzki lub zwierzęcy). (w zn. 1.) Społeczeństwo organizowało się w wiele różnych ustrojów (D. lm). Jak do tej pory najlepiej sprawdza się ekonomicznie ustrój kapitalistyczny, oparty na własności prywatnej, który w sensie społecznym i politycznym najczęściej związany jest z tzw. demokracją parlamentarną. Ustrój (M. lp) socjalistyczny, mimo optymistycznych założeń,...
Komunikacja
rzecz. ż, br. lm całość spraw związanych z przemieszczaniem się; transport. technika, urządzenia i sposoby związane z porozumiewaniem się ludzi, także zagadnienia związane z przesyłaniem danych (dźwięk, obraz) na odległość. (ling.) teoria porozumiewania się ludzi między sobą; proces komunikacji językowej. (w zn. 1.) W organizacji komunikacji (D. lp, ident. w Ms. i C. lp) miejskiej na świecie od lat zachodzą zmiany, mające na celu ułatwienie przemieszczania się ludzi....
Dekomunizacja
rzecz. ż, br. lm wprowadzanie zmian w życiu politycznym i społecznym, mających na celu odsunięcie od władzy i wpływu na gospodarkę osób uczestniczących w dawnych strukturach władzy opartej na wzorcu komunistycznym narzuconym przez Związek Radziecki, a obowiązującym przez wiele lat w Polsce i innych krajach socjalistycznych; także proces likwidacji dawnych struktur ustrojowych. Na początku lat 90. wiele mówiło się o spodziewanej dekomunizacji (Ms. lp, ident.w D. i C. lp) w...
Imperializm
rzecz. m zachowanie jakiegoś państwa, zmierzające do maksymalnego rozszerzenia swoich wpływów (politycznych lub/i gospodarczych) kosztem innych państw. Imperializm (M. lp, ident. w B. lp) miał swoje podłoże w czasach podbojów kolonialnych. Niektóre państwa, chcąc maksymalnie wykorzystać dobra innych krajów, zajmowały ich teren lub narzucały swoje rządy.
Podatek
rzecz. m obowiązkowa kwota odprowadzana zazwyczaj na rzecz państwa, w celu wzbogacenia funduszy państwowych o środki przeznaczane później na rozmaite inwestycje publiczne. Kierownicy Urzędów Skarbowych w całym kraju odbyli dwudniowe szkolenie na temat nowego podatku (D. lp) wprowadzanego w przyszłym roku. Z tym podatkiem (N. lp) wiąże się również sprawa poznania przepisów, określających wyjątki i możliwość zwolnienia z płacenia podatku (D. lp) osób, które podobne podatki...
Rzecznik
rzecz. m osoba zajmująca się przekazywaniem informacji w imieniu jakiejś instytucji lub osoby (np. rządu, prezydenta), informowaniem prasy, wydawaniem komunikatów. osoba zajmująca się pomocą w sprawie ochrony praw (np. do wynalazku) i sporządzaniem wniosków patentowych (rzecznik patentowy). (w zn. 1.) Premier odwołał rzecznika (D. lp, ident. w B. lp) rządu w związku z jego ostatnią wypowiedzią. Premier powiedział, że musiał rozstać się z rzecznikiem (N. lp), ponieważ...