Mainstreamowy
[wym. meinstrimowy, ang. main stream – główny nurt] przym. rodzaj twórczości artystycznej, należącej do głównego, wiodącego nurtu sztuki; zazwyczaj chodzi o twórczość szeroko reklamowaną, popularną i wysoko budżetową (np. kino mainstreamowe, muzycy mainstreamowi) w odróżnieniu od twórczości niezależnej, niszowej, skromniejszej produkcyjnie, często też trudniejszej w odbiorze i przeznaczonej dla węższego grona odbiorców. Nowy film znanego reżysera to pozycja jak najbardziej...
Makler
rzecz. m osoba pośrednicząca w imieniu klienta w transakcjach kupna i sprzedaży, najczęściej w znaczeniu makler giełdowy, czyli człowiek zajmujący się kupowaniem i sprzedawaniem akcji, także człowiek pośredniczący w innych transakcjach handlowych (związanych np. z ubezpieczeniami, broker). Wczoraj całą rodziną oglądaliśmy komedię o pewnym maklerze (Ms. lp). Tego maklera (D. lp, ident. w B. lp) nieustannie prześladował pech. Kiedy był już pewien, że nabrał doświadczenia takiego...
Makrobiotyka
rzecz. ż, br. lm teoria żywienia, zakładająca spożywanie jedynie produktów naturalnych i nieprzetworzonych, jako najwłaściwszych dla zdrowia; także teoria oparta na zasadach dzielenia pokarmów na kategorie, których spożywanie musi być utrzymywane w idealnych proporcjach dla utrzymania sprawności fizycznej i równowagi ducha. Bożena przeczytała bardzo interesującą książkę o makrobiotyce (Ms. lp, ident. w C. lp) i sposobach żywienia, jakie ona zaleca. Kiedy mama zapoznała się ze...
Makroregion
rzecz. m obszar obejmujący kilka mniejszych regionów, zazwyczaj zbieżnych gospodarczo (np. makroregion krakowski, śląski itp.). Wojewoda podkreślił, że planowane inwestycje w hotele i tereny wypoczynkowe nad jeziorami będą korzystne dla całego makroregionu (D. lp) – przyczynią się do jego rozwoju i zmniejszą bezrobocie.
Małoletni
przym. niepełnoletni, nie będący w odpowiednim wieku. Władze miasta postanowiły wdrożyć program prewencyjny, mający zabronić przebywania po godzinie 22 małoletnim (C. lm) mieszkańcom bez opieki dorosłych. Mimo że program spotkał się ze sprzeciwem części mieszkańców, wielu z nich poparło projekt, uważając, że słusznie przyczyni się do ograniczenia patologii społecznej. KOMENTARZ Podstawowy próg dojrzałości jest różny w różnych krajach, w Polsce wynosi 18 lat, ale np. w...
Manipulacja
rzecz. ż celowe działanie wywierające wpływ na kogoś bez jego wiedzy, zmierzające do zmylenia, oszukania (zmanipulowania) w celu osiągnięcia własnych korzyści. wykonywanie jakiejś czynności ręcznie (zazwyczaj skomplikowanej i wymagającej precyzji). (w zn. 1.) Powstało wiele różnych teorii psychologicznych na temat manipulacji (D. lp, ident. w C. i Ms. lp). Niektórzy ludzie stosują manipulację (B. lp), aby osiągnąć doraźne korzyści, np. w pracy, inni – na wyższych...
Margines
rzecz. m cienka linia oddzielająca brzeg kartki papieru od reszty strony, służąca do sporządzania notatek, wstawiania uwag itp. (przen.) grupa ludzi przebywających poza społeczeństwem, którzy zazwyczaj prowadzą przestępczy tryb życia. (przen.) sprawy mniej ważne, poboczne, nie wymagające większej uwagi. (w zn. 1.) Mimo bardzo wąskiego marginesu (D. lp), w zeszycie Marka polonistka zdołała napisać kilkanaście uwag, ponieważ prawie w każdym zdaniu był błąd...
Marka
rzecz. ż nazwa firmy lub produktu kojarzona z tą firmą czy produktem; także znak firmowy umieszczany na produkcie. jakość, renoma. (w zn. 1.) Manuela, kupując ubrania nie raz przekonała się, że watro kupować produkty sprawdzonych na rynku marek (D. lp). Te markowe produkty, mimo że często są droższe, zazwyczaj są trwalsze i lepiej wykonane. (w zn. 2.) Pan Adaś ma świetną markę (B. lp) wśród zegarmistrzów. Każdy w mieście wie, że jeżeli nawet nikt nie chce się...
Marketing
rzecz. m, br. lm dziedzina zajmująca się teorią prowadzenia działalności handlowej, promocyjnej i reklamowej. Weronika pracuje w dziale marketingu (D. lp) dużej firmy, zajmującej się produkcją papieru. Jeszcze w liceum interesowała się marketingiem (N. lp) i dlatego po ukończeniu studiów na politechnice szybko dostała pracę w renomowanej firmie na stanowisku specjalisty ds. marketingu (D. lp, ident. w Ms. lp).
Marża
rzecz. ż powiększenie ceny towarów o określoną kwotę, co pozwala zarabiać przedsiębiorstwom odsprzedającym dalej produkt klientom (w tzw. cenie detalicznej). Pan Roman, który prowadzi sklepik z warzywami przy naszej ulicy, tłumaczył kiedyś, że nie może doliczać zbyt dużej marży (D. lp, ident. w C. i Ms. lp) do hurtowej ceny warzyw, bo chciałby, żeby klienci kupowali u niego, a nie w sąsiednim sklepie, mimo że jego zysk na poszczególnych towarach będzie mniejszy. – Naliczam różne...
Matactwo
rzecz. n postępowanie pełne krętactw, intryg, działanie podstępne, nieuczciwe. Wczorajsze gazety poinformowały o wykryciu matactw (D. lm) wśród urzędników i lekarzy zajmujących się przyznawaniem rent. Pewne osoby, chociaż nic im nie dolegało, otrzymywały renty, a ich historia choroby była zastępowana dokumentacją osób naprawdę chorych. Na matactwie (Ms. lp) został przyłapany jeden z lekarzy, kiedy umieszczał w dokumentacji zdrowej osoby zdjęcie rentgenowskie chorej nogi kogoś...
Media
lm (lp nieodm. medium) środki masowego przekazu, tzn. radio, telewizja, prasa, Internet itp. służące przekazywaniu informacji, rozrywce. woda, energia elektryczna, gaz podłączone do budynku. w lp osoba, która ma rzekomą zdolność kontaktowania się ze światem zmarłych i przekazywania stamtąd informacji żywym; także osoba podatna na hipnozę i rozmaite działania parapsychologiczne. (w zn. 1.). W czasie spotkania przewodniczący stowarzyszenia dziennikarzy podkreślił, że...
Menedżer
(a. menadżer , manager ) rzecz. m osoba, która czymś kieruje, zarządza. Znajomy rodziców Tomka jest menedżerem (N. lp) w dużej firmie. Kieruje działem sprzedaży i od niego i jego pracowników zależy wysokość sprzedaży w danym roku. O dobrym menedżerze (Ms. lp) pozytywnie wypowiada się dyrektor i często przyznaje mu wysokie premie. Tydzień temu na specjalnym szkoleniu kadry menedżerskiej spotkali się menedżerowie (M. lm) z różnych branż. Znajomy rodziców był zadowolony ze...
Metropolia
rzecz. ż duże miasto, ruchliwe, gęsto zaludnione. (kośc.) w systemie organizacji kościoła, kilka jednostek podległych diecezji, składających się na metropolię zarządzaną przez arcybiskupa (metropolitę); archidiecezja metropolitalna. (w zn. 1.) O mieszkańcach wielkich metropolii (D. lm, ident. w C. i Ms. lm) mówi się, że są na co dzień pozbawieni możliwości kontaktu z przyrodą, tymczasem niektóre miasta, takie jak Nowy Jork dbają o to, aby w ich sercu znajdowały się...
Milenium
rzecz., w lp nieodm. tysiąclecie, tysiączna rocznica istnienia czegoś. Pod koniec II milenium (M. lp), czyli w 1999 r., media rozpowszechniły informację, że programiści systemów komputerowych nie zaprogramowali ich właściwie na rok 2000 i w momencie przestawienia daty wiele komputerów zatrzyma się, a co za tym idzie, zostanie utraconych sporo cennych danych. Ten błąd w programowaniu nazwano pluskwą milenijną .
Militarny
przym. odnoszący się do wojska, związany z armią. Minister Obrony Narodowej w wywiadzie telewizyjnym dużo mówił na temat militarnej (D. lp) siły armii, możliwości obrony i wyposażenia wojska w niezbędny sprzęt umożliwiający właściwe przygotowanie militarne (M. lp).
Minister
rzecz. m osoba wchodząca w skład rządu, której powierzono misję nadzorowania ważnego resortu w państwie – ministerstwa (np. gospodarki, szkolnictwa, zdrowia itp.). W związku z nominacją nowego ministra (D. lp, ident. w B. lp) gospodarki premier wygłosił krótkie przemówienie, pochlebnie wyrażając się o powołanym właśnie ministrze (Ms. lp). Wbrew nieoficjalnym informacjom, które pojawiły się w prasie, ministrowie (M. lm) zdrowia i rolnictwa pozostaną na swoich stanowiskach....
Mistyfikacja
rzecz. ż działanie, mające na celu wprowadzenie kogoś w błąd na skutek przygotowanej wcześniej, spreparowanej sytuacji; oszustwo, antonim (SPJ) – demistyfikacja. Znany przed laty jasnowidz i medium wykorzystywał naiwność ludzi i – karząc sobie słono płacić – obiecywał wywołanie ducha dowolnej, zmarłej osoby oraz możliwość porozmawiania z nim. Kiedy jednak żona pewnego milionera od roku, co tydzień brała udział w takich spotkaniach, mąż zatrudnił prywatnego detektywa, który wykrył...
Młodzieżówka
rzecz. ż grupa młodych ludzi zgromadzonych przy jakiejś partii politycznej najczęściej jako stowarzyszenie, mające podobny program i współpracujące z tą partią. Kamila jest aktywną działaczką młodzieżówki (D. lp) Partii Realistów. W tym tygodniu ta właśnie młodzieżówka (M. lp) i kilka innych młodzieżówek (D. lm) weźmie udział w programie telewizyjnym, dotyczącym ostatnich wydarzeń w kraju.
Mobbing
rzecz. m, br. lm prześladowane, nękanie kogoś (najczęściej podwładnego). Pani Aneta, niedawno zwolniona z pracy, zgłosiła do sądu pracy pozew przeciw byłemu pracodawcy, w którym chce udowodnić, że była od dawna poddawana mobbingowi (C. lp). Według powódki dyrektor stosował mobbing (B. lp), zmuszając ją do pracy w dodatkowych godzinach bez wynagrodzenia. KOMENTARZ Słowo mobbing zostało dopiero kilka lat temu zaczerpnięte do języka polskiego z angielskiego. Razem z...
Mobilność
rzecz. ż, br. lm ruchliwość, zdolność do zmiany miejsca. łatwość przystosowywania się do zmian, umiejętność pracy w różnych miejscach i sytuacjach, elastyczność. (w zn. 1.) Scenograf teatralny zaprojektował scenografię do przedstawienia Hamlet, zakładając mobilność (B. lp) jej części (w zn. 2.) Pan Kałużny jest dobrym pracownikiem i szef jest bardzo zadowolony z jego mobilności (D. lp, ident. w C. i Ms. lp). W małej firmie, w której pracuje, jest zatrudniony jako...
Moderator
rzecz. m osoba zajmująca się moderowaniem, kształtowaniem dyskusji. Patrycja pracuje w firmie zajmującej się szkoleniami i uchodzi za bardzo dobrego moderatora (D. lp, ident. w B. lp). W czasie szkoleń zaplanowana jest dyskusja na jakiś istotny temat. Patrycja jako moderator (M. lp) sprowadza rozmowę na właściwe tory i dba o to, żeby uczestnicy nie odbiegali od głównego tematu albo zadaje odpowiednie pytania pobudzające dyskusję.
Modernizacja
rzecz. ż, br. lm unowocześnienie, przebudowa, zmiana na lepsze. Po oględzinach budynku uznano, że musi on zostać poddany modernizacji (C. lp, ident.w D. i Ms. lp). Budynek ma zostać przystosowany do potrzeb nowoczesnego domu handlowego, ale wcześniej architekci muszą zaprojektować elementy wzmacniające strop. Budynek ma zostać zmodernizowany w styczniu lub lutym przyszłego roku.
Modyfikacja
rzecz. ż częściowa zmiana czegoś, bez ingerowania w całość funkcjonowania danej rzeczy, przeróbka. Artur lubi zajmować się sprzętami domowymi, właśnie wprowadził drobną modyfikację (B. lp) w łazience, w której światło zapala się automatycznie po otworzeniu drzwi.
Monitorować
czas. nadzorować lub kontrolować coś w sposób ciągły. Z uwagi na niebezpieczeństwo kradzieży sklepy trzeba monitorować. Firm omochroniarskim, zajmującym się monitoringiem pomagają kamery rozmieszczone w pobliżu dużych centrów handlowych i w ich wnętrzach. KOMENTARZ Czasownik monitorować funkcjonuje w polszczyźnie od kilkunastu lat. Wcześniej znane było słowo monitor, znaczące przede wszystkim: specjalne pismo urzędowe oraz aparat telewizyjny służący do kontroli...
Monopol
rzecz. m dominacja jakiejś firmy (najczęściej państwowej), całkowicie eliminującej z rynku konkurencję, kontrolującej całość produkcji czy usług w jakiejś dziedzinie. grupa firm zawierających porozumienie, dotyczące całej gałęzi gospodarki i dyktujących ceny na rynku. (w zn. 1.) – Dążenie państwa w jakiejkolwiek dziedzinie do wprowadzenia monopolu (D. lp) musi być szkodliwe dla gospodarki – powiedział w swoim wystąpieniu szef Porozumienia Przedsiębiorców. – Wiele...
Moralność
rzecz. ż właściwy dla danego miejsca i czasu system norm, którego przestrzegania oczekuje się od ludzi, przyzwoitość. Pani Kociubińska zwierzała się przyjaciółce, że moralność (M. lp) jej nowych sąsiadów pozostawia sporo do życzenia. – Wczoraj hałasowali do pierwszej w nocy i odwiedzało ich jakieś podejrzane towarzystwo, a przecież mają małe dzieci – powiedziała oburzona.
Motywacja
przyczyna jakiegoś zachowania, działania; pobudki, dla których ktoś coś robi. Andrzej rozpoczął studia z bardzo silną motywacją (N. lp) – jego wujek, który prowadzi dobrze prosperująca firmę projektową obiecał mu zatrudnienie zaraz po ich ukończeniu.
Multimedia
rzecz., br. lp połączenie technik audiowizualnych (np. przekazu wizyjnego, dźwięku itp.) w celu wykonania prezentacji dla widzów w czasie wykładu, prelekcji, koncertu itp. Nowo wybudowany hotel w naszym mieście oferuje m.in. salę konferencyjną wyposażoną w multimedia (B. lp). KOMENTARZ W czasie festiwalu muzyki współczesnej Warszawska Jesień odbywają się koncerty o multimedialnym charakterze. W czasie koncertów prezentowane są obrazy oraz rozmaite dźwięki generowane...