Plemiona powstały w wyniku jednoczenia się wspólnot nazywanych opolami, czyli kilku rodów zamieszkujących wspólny teren. W połowie IX wieku na terenie ziem polskich zamieszkiwało kilkanaście plemion.
W X wieku były to plemiona: Wolinianie (ujście Odry), Pyrzyczanie (na prawym brzegu Odry), Ślężanie (rejon Sobótki i Wrocławia), Dziadoszanie (Głogów), Opolanie (Opole), Gołęszyce (na lewym brzegu Odry), Wiślanie (górna Wisła), Lędzianie (tereny pomiędzy górnym Bugiem a środkową Wisłą), Lubuszanie (lewy brzeg Odry i Nysy Łużyckiej), Bobrzanie (dorzecze Bobru i Kwisy), Pomorzanie (Pomorze), Mazowszanie (środkowa Wisła i górny bieg Bugu) i Goplanie (Kujawy).
Na skutek kontaktów z państwem morawskim w II połowie IX wieku dwa spośród plemion – Wiślanie i Polanie – stworzyli państwa plemienne. Państwo Wiślan zostało uzależnione politycznie od państwa wielkomorawskiego (II połowa IX wieku) i dlatego Polanie odegrali główną rolę w zjednoczeniu ziem polskich, czego dokonali w II połowie IX i I połowie X wieku. W pierwszym etapie Polanie zjednoczyli ziemie północne Polski z Pomorzem, w drugim – ziemie południowe.