profil

Kultura późnego średniowiecza w Polsce

poleca 62% 116 głosów

W XV wieku doszło w Polsce do pełnego rozkwitu kultury średniowiecznej. W zakresie kultury duchowej należy odnotować rozwój szkolnictwa. Liczbę szkół parafialnych w owym okresie można szacować na 300.

Po krótkotrwałej przerwie w 1400 roku wznowił działalność uniwersytet w Krakowie. W 1397 roku papież wydał zgodę na utworzenie wydziału teologii na tym uniwersytecie. Do najwybitniejszych uczonych wykładających na owej uczelni należeli: prawnik Stanisław ze Skalbmierza, Paweł Włodkowic, teolog Jakub z Paradyża, astronomowie Marcin Bylica z Olkusza i Wojciech z Brudzewa.

Od połowy XV wieku do kultury polskiej zaczęły przenikać idee odrodzeniowe. Przyczynił się do tego m.in. włoski dyplomata i poeta Filip Buonacorsi, zwany Kallimachem, który był wychowawcą synów Kazimierza Jagiellończyka.

W sztuce niepodzielnie panował gotyk, w którym to stylu wznoszono liczne budowle sakralne. Charakterystycznym przykładem rzeźby gotyckiej są madonny z dzieciątkiem (Madonna z Krużlowej) i Chrystus frasobliwy. Za szczytowe osiągnięcie sztuki gotyckiej w Polsce uchodzi ołtarz Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie (1477-1489).

Ołtarz Mariacki, Wit Stwosz Miniatura przedstawiająca manufakturę papierniczą
Ołtarz Mariacki, Wit Stwosz                Miniatura przedstawiająca manufakturę papierniczą

Warto pamiętać

W ostatnim dwudziestopięcioleciu XV wieku zaczęto zakładać pierwsze drukarniebna ziemiach polskich. Pierwszym drukiem wydanym w Polsce był kalendarz astronomiczno-astrologiczny na rok 1474 wydany przez drukarza Kaspra Straubego w Krakowie. Pierwsza drukowana polska książka to modlitewnik Raj duszny z 1513 roku autorstwa Biernata z Lublina.

Literatura

H. Samsonowicz: Złota jesień polskiego średniowiecza. Warszawa 1971.
M. Rożek: W cieniu katedr i zamków. Kraków 1988.
J. Kębłowski: Polska sztuka gotycka. Warszawa 1983.

Daty

1397 roku - tworzenie wydziału teologii na uniwersytecie w Krakowie
lata 1477-1489 - powstaje ołtarz Wita Stwosza

Podoba się? Tak Nie