Postanowienia statutu sukcesyjnego Bolesława Krzywoustego okazały się niezwykle trudne do utrzymania. Już około 1141 roku pomiędzy seniorem dynastii Władysławem II a jego młodszymi braćmi doszło do konfliktu, który w latach następnych przerodził się w otwarte wystąpienie zbrojne młodszych książąt przeciwko władzy seniora i zakończył wygnaniem Władysława II z kraju (1146).
Władzę w dzielnicy krakowskiej objął drugi w kolejności starszeństwa syn Bolesława Krzywoustego – Bolesław Kędzierzawy, a następnie od 1173 roku – Mieszko Stary. Władca ten został jednak na skutek buntu w 1177 roku usunięty z dzielnicy senioralnej, a władzę w niej objął Kazimierz Sprawiedliwy. Większość historyków twierdzi, iż właśnie panowanie tego władcy stanowi okres ostatecznego złamania zasady senioratu. W 1180 roku w czasie zjazdu w Łęczycy władca ten w zamian za przywileje wydane dla możnych i duchowieństwa uzyskał zapewnienie, iż dzielnica krakowska po jego śmierci przypadnie jego potomkom.
Za upadek zasady pryncypatu należy uznać 1227 rok, w którym podczas zjazdu książąt w Gąsawie Leszek Biały, rządzący dzielnicą senioralną, został zabity na skutek spisku innych książąt. Od tego wydarzenia władca ziemi krakowskiej nie był już traktowany jako zwierzchnik wszystkich książąt polskich.