profil

Wojna trzynastoletnia

poleca 61% 41 głosów

Żadna ze stron konfliktu krzyżackiego nie była zadowolona z postanowień pierwszego pokoju toruńskiego oraz zawartych później traktatów.

Jednocześnie pogarszająca się sytuacja gospodarcza państwa zakonnego (wysokie podatki i cła) powodowały wzrost nastrojów niezadowolenia wobec rządów zakonu krzyżackiego.

W 1440 roku miasta pruskie oraz szlachta Prus i Pomorza zawiązały Związek Pruski. W 1454 roku wobec rozwiązania Związku przez Zakon doszło do wybuchu antykrzyżackiego powstania. Powstańcy zwrócili się o pomoc do króla Kazimierza Jagiellończyka, który w dniu 6 III 1454 roku wydał akt inkorporacji Pomorza i Prus do państwa polskiego.

Przebieg wojny trzynastoletniej:

Rok Wydarzenie
1454 Inkorporacja Pomorza i Prus do Polski.
1454 Pospolite ruszenie zebrane w obozie pod Cerekwicą wymusza na królu Kazimierzu Jagiellończyku szereg przywilejów dotyczących wzrostu znaczenia sejmików ziemskich.
1454
(18.IX)
Pospolite ruszenie ponosi klęskę w bitwie pod Chojnicami.
1457 Kazimierz Jagiellończyk wykupuje z rąk najemników czeskich Malbork, Tczew i Iławę.
1462 Polskie zwycięstwo pod wsią Święcino – punkt zwrotny wojny; Polacy zaczynają odnosić zwycięstwa.
1463 Klęska floty krzyżackiej w bitwie na Zalewie Wiślanym.
1466 Pokój w Toruniu (II).

Warunki drugiego pokoju toruńskiego (1466):
– do państwa polskiego zostały przyłączone: Pomorze Gdańskie, ziemia chełmińska, Warmia, Malbork i Elbląg,
– wielki mistrz zakonny miał składać królowi polskiemu przysięgę wierności, brać udział w radzie królewskiej i udzielać Polsce pomocy zbrojnej.

Pieczęć Kazimierza Jagiellończyka widniejąca na dokumencie pokoju toruńskiego
Pieczęć Kazimierza Jagiellończyka widniejąca na dokumencie pokoju toruńskiego

Warto pamiętać

Rokowania w sprawie wykupu od wojsk zaciężnych części zamków i miast zajmowanych przez te wojska, które przejęli oni w zamian za niezapłacony przez zakon żołd, toczyły się od 1456 roku. Początkowo umowa obejmowała 6 zamków i miast, które zaciężni mieli wydać stronie polskiej za kwotę 436 000 złotych węgierskich. Układ przewidywał, że zaciężni wywiozą ze sobą wielkiego mistrza. Zbiórka pieniędzy trwała 10 miesięcy. W Toruniu i Gdańsku wybuchły nawet bunty przeciw zbyt wysokim podatkom nałożonym na ten cel. W 1457 roku za kwotę 190 000 złotych węgierskich strona polska wykupiła Malbork i 2 miasta. Znaczną część powyższej kwoty pożyczył stronie polskiej Gdańsk. W dniu 6 VI 1457 roku zaciężni opuścili Malbork, zabierając ze sobą wielkiego mistrza Ludwika von Erlichshausena

Pojęcia

inkorporacja – włączenie, przyłączenie jakiegoś terytorium do innego kraju
pospolite ruszenie – organizacja sił zbrojnych polegająca na powoływaniu pod broń początkowo wszystkich osób zdolnych do noszenia broni, a następnie określonej części społeczeństwa, np.rycerstwa, szlachty

Literatura

M. Biskup: Wojna trzynastoletnia. Kraków 1990.
M. Bogucka: Kazimierz Jagiellończyk i jego czasy. Warszawa 1998.

Daty

lata 1454-1466 - wojna trzynastoletnia

Oś czasu

1337-1453- wojna stuletnia (Francja-Anglia)
1483 - narodziny Rafaela

Podoba się? Tak Nie
Więcej informacji: