do grobowej deski
‘do końca, do ostatka, na zawsze’; wyr. określ.; Przysięgaliśmy sobie miłość do grobowej deski (…). – K. Grochola.
do grobowej deski
do kitu
‘do niczego, byle jakie, marne, nic nie warte’; wyr. określ., rzem.; (…) są to nasze poglądy wynikające ze starości, która jak wiadomo z natury rzeczy jest do kitu (…).
do końca świata
do końca świata
‘na zawsze, bardzo długo’; wyr. określ., bibl. (Mt 28, 20: „A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata.”); Świąteczna Orkiestra Pomocy gra z wami do końca świata i jeden dzień dłużej. – hasło Jerzego Owsiaka.
do ostatniego tchu
‘do końca, z wielkim wysiłkiem, z całkowitym poświęceniem’; wyr. określ.; To będzie walka do ostatniego tchu (tyt.) – „Nowy Dzień”; Trzepoce zdanie jednym tchem jąkane/do ostatniego tchu – S. Barańczak.
do ostatniej kropli krwi
‘do końca, do ostatniego momentu, do śmierci’; wyr. określ., milit.; Walczyli dzielnie, do ostatniej kropli krwi, ale stanowiska nie udało się uratować. – TV Puls.
do ostatniej kropli krwi
do siego roku
‘życzenia doczekania następnego roku składane w Nowy Rok’; fraza (z archaicznym dziś zaimkiem wskazującym w formie D. l. poj.: siego ‘tego’).
do szpiku kości
‘całkowicie, do głębi, na wskroś, bez reszty, całkowicie, zupełnie’; wyr. określ., anatom.; Młody chłopak wzbudzał przerażenie, był zepsuty do szpiku kości. – GP; Przemarzłam dziś do szpiku kości. – Internet.
do szpiku kości
do tanga trzeba dwojga
‘dwoje ludzi musi chcieć być razem, aby związek miał sens’; frazeologizm używany obecnie w odniesieniu do różnych sytuacji i wydarzeń, np. politycznych, społecznych; fraza (spopularyzowana przez zespół „Budka Suflera” – piosenka „Bo do tanga trzeba dwojga”); Bo do tanga trzeba dwojga (…). (tyt.)– „Cogito”.
do trzech razy sztuka
do trzech razy sztuka
‘dwa razy coś się nie udało, za trzecim się uda’ albo ‘trzy razy coś się udało, za czwartym już się nie uda’; fraza, przysł.; I od dziś zmieniamy staropolskie przysłowie: do trzech razy sztuka. – „Angora”.
do wyboru – do koloru
‘o czymś, czego jest bardzo dużo, w czym można przebierać i wybierać’; wyr. określ.; Wiele jest dzisiaj dróg honoru,/do wyboru – do koloru. – za J. Liberkiem.
do żywego
‘dotkliwie, bardzo mocno; wyr. określ. (często w połączeniu z czas.: dotknąć,dopiec, dogryźć itp.); Swoim zachowaniem dotknęła mnie do żywego. – Internet.
Dobić
dobić targu
‘doprowadzić do skutku kupno, sprzedaż, uzgodnić coś’; zwrot, hand.; Kręcili się podejrzani ludzie, chcieli dobić targu, ale albo dawali zbyt mało, albo robili to nieudolnie. – „Polityka”; Po długich pertraktacjach dobili targu i wreszcie zakończyli spotkanie. – TV Puls.
dobić targu
dobiec kresu
‘skończyć, zakończyć coś, np. życie’; zwrot; Roland czuje, że dobiegł już kresu. – „Pieśń o Rolandzie”.
dobra wola
Dobrać się
dobrać się do kogoś/komuś do skóry/do dupy
dobrać się do kogoś/komuś do skóry/do dupy
dobrać się do kogoś/komuś do skóry/do dupy
‘zainteresować się gruntownie czyjąś działalnością z zamiarem porachowania się z nim, dokuczenia mu; ukrócić czyjąś samowolę, zaatakować kogoś; ukarać kogoś, pognębić’; zwrot; Zostań politykiem prędzej czy później możesz dobrać się do skóry każdemu. – Internet.
dobrać się do kogoś/komuś do skóry/do dupy
dobrać się jak w korcu maku
‘o parze lub grupie osób: dobrać się odpowiednio, pasować do siebie’; zwrot, stp. korzec to duże naczynie o objętości ok. 100 l, służące dawniej do przechowywania rzeczy sypkich; dobrać się jak w korcu maku jest równie trudno jak znaleźć igłę w stogu siana; Wszyscy uważają, że dobraliśmy się jak w korcu maku. – „Victor G”; Jęz.
dobrać się/znaleźć się jak w korcu maku
Dobranoc
dobre imię
‘honor, nieposzlakowana opinia’; wyr. rzecz., bibl. (W przekł. J. Wujka Prz 22, 1: „Lepsze imię dobre niż wielkie bogactwo.”); Wprawdzie z tego powodu zarabiającej dotąd 3 mln funtów rocznie modelce bieda nie zagląda w oczy, jednak jej rynkowa cena spadła (o utracie dobrego imienia nie wspominając). – „Nowy Dzień”.
dobre serce
‘przyjazne serce; dobroć, łagodność, życzliwe nastawienie do innych’; wyr. rzecz.; NFZ to urzędnicy, którzy stosują się do pewnych praw, i nie ma co liczyć na ich dobre serce.
dobre słowo
‘pochwała, pocieszenie, życzliwe przyjazne odezwanie się’; wyr. rzecz., w stp. ‘nieposzlakowana opinia’; Nic, ino siedź w chałupie, a haruj, a zabiegaj, a jeszcze słowa dobrego nie usłyszysz. – W. Reymont.
dobre/złe samopoczucie
‘dobry, zły czyjś stan fizyczny lub psychiczny’; wyr. rzecz.; (…) n owych przepisów nie należy jednak traktować jako ograniczenie prawa do okazywania dobrego samopoczucia.
dobre/złe samopoczucie
Dobroć
dobry duch
czyjś, czegoś – ‘osoba życzliwa, uczynna, pogodna’; istota nadprzyrodzona mająca wpływ na ludzkie życie; wyr. rzecz., relig.; wyrażenie powstało prawdopodobnie na zasadzie przeciwieństwa do złego ducha; Dobrym duchem jest pani Czesia. – „Moje Miasto”.
dobry humor
‘nastrój pogody, radości’; wyr. rzecz.; Maciek nie traci dobrego humoru.
dobry pasterz
dobry pasterz
‘Chrystus’, wyr. rzecz., bibl. (J 10, 10: „Ja jestem dobrym pasterzem. Dobry pasterz daje życie swoje za owce.”);
dobry smak
dobry smak
‘dobry gust, poczucie piękna, harmonii’; wyr. rzecz.; Czasami jest to na granicy dobrego smaku.
dobry start
‘dobry początek, pomyślne rozpoczęcie czegoś’; wyr. rzecz., sport.; Nasi zawodnicy mieli bardzo dobry start w tych zawodach, niestety ich sukcesy bardzo szybko się zakończyły.
dobry uczynek
‘czyn zgodny z zasadami moralnymi, godny naśladowania, szlachetny’; wyr. rzecz., bibl. (Mt 26, 10: „Czemu sprawiacie przykrość tej kobiecie? Spełniła dobry uczynek względem mnie. (…).”, por. także: Mk 14, 7); (…) ujawnił też inne swoje sekrety (...), a to, że żyli „według przykazań”, a to, że praktykuje „dobre uczynki” (…). – W. Łysiak.
dobry żart tynfa wart
dobry żart tynfa wart
‘dobry dowcip jest bardzo cenny’; fraza, przysł.; tynf ‘dawna srebrno-miedziana moneta polska wartości 18 gr, będąca w obiegu XVII-2.poł. XVIII w.’ Od nazwiska A. Tymfa – mincarza polskiego żyjącego za panowania Jana Kazimierza; Nie od dziś wiadomo, że dobry żart tynfa wart.
dobrymi chęciami piekło jest wybrukowane
dobrymi chęciami piekło jest wybrukowane
‘zamiary i pragnienia nie starczą do osiągnięcia celu, potrzebne jest skuteczne działanie’; fraza, relig.; przysł. wykorzystane w wypowiedzeniu; Mówi się, że piekło jest wybrukowane dobrymi chęciami, ale dobrymi wysiłkami wybrukowane jest niebo. – J. Twardowski.
Dodać
‘wszystko zostało powiedziane, na tym koniec’; fraza; Jednym słowem nic dodać, nic ująć, świetny kandydat na dobrego i konkretnego przywódcę. – Internet.