beczka/studnia/worek bez dna
beczka/studnia/worek bez dna
beczka/studnia/worek bez dna
‘o kimś, o czymś, w co wkłada się bardzo dużo wysiłku, pracy, poświęcenia bez efektu’; ‘o niewyczerpanej obfitości czegoś’; wyr.rzecz.; Cała moja praca, poświęcenie i wyrzeczenie poszły na marne, to była studnia bez dna. – Internet.
Bela
Belka
benedyktyńska praca
‘praca monotonna, żmudna, wymagająca cierpliwości i dokładności’; wyr. rzecz., hist. Od imienia i działalności św. Benedykta z Nursji, żyjącego w V/VI w., założyciela klasztoru na Monte Cassino, w którym zakonnicy zajmowali się kopiowaniem i iluminowaniem rękopisów; Życie Benedykta z Nursji i otaczających go mnichów wypełniały modlitwy, lektura Pisma Świętego oraz praca polegająca na przepisywaniu ksiąg, stąd powiedzenie benedyktyńska praca. – „Victor G”; Internet.
Bestia
bez celu
‘bez określonego miejsca, bez jakiegoś zamiaru’; wyr. określ.; Chodził po ulicach bez celu, przyglądał się wystawom sklepowym. – „Ozon”.
bez cienia wątpliwości
bez cienia wątpliwości
‘bez żadnych wątpliwości, bez zastrzeżeń’; wyr. określ., public.; I dodaje, że od samego początku nie miał cienia wątpliwości, że nagrody w tym roku przypadną Feliksowi Falkowi i Zbigniewowi Zanussiemu (…). – „Fakt”.
bez dwóch zdań
‘oczywiście, niezaprzeczalnie’; wyr. określ.; Bez dwóch zdań, niebyły lepiej wykonane. – „Ozon”.
bez efektu
‘bez skutku’; wyr. określ.; Zorganizowali konkursy, napisali programy, napracowali się i wszystko bez efektu. – „Czwarty Wymiar”.
bez grosza przy duszy
‘bez pieniędzy, bez środków finansowych’; wyr. określ.; Po tych wszystkich doświadczeniach zostałem bez grosza przy duszy. – Internet; Z przybywającym w poufnej inspekcji dygnitarzem – a naprawdę z niebieskim ptakiem bez grosza przy duszy– muszą się zmierzyć towarzysze z miejscowego komitetu partii.
bez grosza przy duszy
bez liku
‘bardzo dużo, mnóstwo, nie do zliczenia’; wyr. określ.; już w stp. lik występuje w tym znaczeniu; Jęz.
bez ładu i składu
bez ładu i składu
bez ładu i składu
‘bez żadnego uporządkowania, byle jak’; wyr. określ.; Wszystko to odbywało się bez ładu i składu, nikt nad tym nie panował. – Internet.
bez ogródek
‘wprost, wręcz, w sposób dosadny, niczego nie ukrywając’; wyr. określ. (występuje najczęściej z czas. mówienia); ogródka – przestarz. ’wyrażenie myśli nie wprost, omownie, niejasno’.
bez pardonu
‘nie zważając na nic, nie oszczędzając nikogo; bezwzględnie’; wyr.określ., stp. zapoż. z franc.; pardon dawn. ‘przebaczenie, darowanie winy; na wojnie: darowanie życia, oszczędzenie przeciwnika’; Jej ojciec pamiętając, że niedawno sąd uznał sprawców podobnego przestępstwa za niewinnych, mści się bez pardonu.
bez piątej klepki
bez piątej klepki
‘o człowieku: nierozsądny, głupi, niespełna rozumu’; wyr. określ., liter. – F. Zabłocki; (…) to jest przez światową opinię publiczną brane za aberrację, za eksces ludzi bez piątej klepki. – W. Łysiak.
bez tchu
‘bez przerwy, bez wytchnienia’; wyr. określ.; Biegliśmy bez tchu już przeszło godzinę. – Radio I.
bez zmrużenia powiek
‘spokojnie, bez emocji, bez wahania, z łatwością’; wyr. określ.
bez żenady
‘bez skrępowania, zażenowania’; wyr. określ., zapoż. z franc. żenada ‘skrępowanie, onieśmielenie, zakłopotanie’.
Bezkarny
bezludna wyspa
miejsce bezludne, niezamieszkałe przez ludzi’; wyr. rzecz.; Świat nie jest bezludną wyspą.
bezpardonowa walka
‘bezwzględna, bezlitosna walka’; wyr. rzecz., milit.; bez pardonu z franc. ‘nie zważając na nic, nie oszczędzając nikogo’; Platforma i PiS, które mają wspólnie rządzić krajem, prowadzą bezpardonową walkę. – Internet.
beztroskie dzieciństwo
‘szczęśliwe, beztroskie, radosne, pogodne lata’; wyr. rzecz.; A jednak jej beztroskie dzieciństwo już się skończyło . – „Fakt”.
biadolić
‘głośno wypowiadać żale, lamentować, użalać się’; By samemu nie biadolić na ten temat zbyt rozwlekle (…). – W. Łysiak
Biadolić
biadolić nad czymś/nad kimś
‘użalać się nad kimś, współczuć mu’; zwrot, stp. biadolić ‘głośno wypowiadać żale, lamentować, użalać się’; By samemu nie biadolić na ten temat zbyt rozwlekle (…). – W. Łysiak
białe plamy
białe plamy
‘coś nieznanego, świadomie nieopisanego; fakty z przeszłości, fragmenty historii jakiegoś narodu skrzętnie przemilczane, tuszowane ze względów polit.; miejsca, zjawiska, wydarzenia niezbadane’; wyr. rzecz. (najczęściej w l. mn.); (…) zostało jeszcze trochę miejsca/zostało kilka białych plam – T. Różewicz.
Białość
biały jak śnieg
biały jak śnieg
‘bardzo biały, czysty, nieskazitelnie biały’; wyr. określ.; przyr. – zjawisko atmosferyczne; barwa właściwa śniegowi, mleku, stąd porównanie; (…) gryka jak śnieg biała (…) – A. Mickiewicz, Pan Tadeusz; Tomek kipiał ze złości, że o jego postępku dowiedziała się cała klasa, a później stał się biały jak śnieg, by po chwili stać się czerwony jak piwonia.
biały kruk
biały kruk
‘niezwykle cenny egzemplarz, unikat, osobliwość’; wyr. rzecz., liter.– z „Satyr” Juvenalisa.
bić kogoś na głowę
‘być lepszym od innych, pokonać kogoś’; zwrot; Bije go na głowę minister finansów. – Radio Zet.
bić się/łamać z myślami
‘głowić się nad czymś, wahać się, nie móc się zdecydować na coś’; zwrot;
bić się/uderzać się w piersi
okazywać skruchę, przyznawać się do winy, kajać się’; zwrot, relig.; (…) rzucać kamienie do swego ogródka – i bić się we własne piersi. – „Czwarty Wymiar”; (…) SLD nie zamierza się zmienić, rezygnować z owoców władz, bić się w piersi.
bić/uderzać po oczach/w oczy
‘rzucać się w oczy, być dobrze widocznym; wyróżniać się jaskrawo spośród otoczenia; przyciągać uwagę’; zwrot; Tych przywilejów, które coraz bardziej biją po oczach przeciętnego Polaka. – „Fakt”; Jest w tym wszystkim jakieś przedpotopowe barbarzyństwo, jakaś niepojęta siła, a zarazem i okropność niespotykana nigdzie, bijąca w oczy jakimś straszliwym gwałtem zadawanym naturze. – H. Sienkiewicz, Listy.
bić/uderzyć na alarm
‘uświadamiać niebezpieczeństwo, zagrożenie, zwracać uwagę na konsekwencje, ostrzegać przed czymś’; zwrot, milit. Bicie w bębny było w dawnych czasach sposobem ogłaszania gotowości bojowej lub informowania o niebezpieczeństwie; Działacze Forum Kobiet Polskich i środowiska lekarskie bili na alarm (…) . – „Ozon”.
biec/gnać/pędzić itp. na złamanie karku
‘biec, gnać, pędzić itp. bardzo szybko, nie zważając na nic, narażając się na niebezpieczeństwo’; zwrot; Leciałem za nią na złamanie karku – musiałem jej od razu wszystko wytłumaczyć. – „Victor G”.
biec/pędzić jak strzała
‘biec bardzo szybko’; zwrot; Zawodnik pędził do mety jak strzała, wszyscy przeciwnicy zostali daleko w tyle.