Homeostaza - zdolność organizmu żywego do utrzymania w równowadze swojego środowiska wewnętrznego Na homeostazę mają wpływ następujące czynniki: - ilość wody w organizmie - temp. organizmu - ciśnienie - tlen - dwutlenek węgla - substancje...
Komórka składa się z: - błony komórkowej ( zbudowana jest z lipidów (tłuszczy – fosfolipidy lecytyna; białek – integralnych powierzchownych, odpowiada: wysoka przepuszczalność dla wody czyli osmoza – swobodne przenikanie cząsteczek wody, zawsze z...
1. Odruch jest to najprostrza odpowiedz organizmu na bodzce.Żeby bodziec zadziałał musi przekroczyć wartośc progową A - Arson D - dendryt N - Neulon C - czuciowy P - pośredni R - ruchowy 2. Odruchy dzielimy na: - bezwarunkowe...
EWOLUCJA UKŁADU ODDECHOWEGO KRĘGOWCÓW Ryby: Aby móc oddychać tlenem rozpuszczonym w wodzie ryby wykształciły skrzela. O ile u bezżuchwowców blaszki skrzelowe mieściły się wewnątrz worków znajdujących się między łukami skrzelowymi, o tyle u ryb...
Aby dogłębnie rozpatrzyć wszystkie aspekty związane z tematem, należy rozpocząć od wyjaśnienia pojęcia toksykomanii i tego, co różni ją od uzależnienia – nałogu. Toksykomania to przewlekłe zatrucie spowodowane systematycznym przyjmowaniem środków...
Patogeny- czynniki wywołujące chorobę (ludzi, zwięrząt i roślin). Można je podzielić na: biologiczne; wirusy, bakterie, pierwotniaki,robaki, stawonogi i grzyby chemiczne; toksyczne związki chemiczne fizyczne; promieniowanie jonizujące...
GOSPODARKA ROLNA, CZŁOWIEK I JEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA W DZIEDZINIE PRZEMYSŁU MAJĄ DUŻY WPŁYW NA STAN ŚRODOWISKA NATURALNEGO. LUDZIE PRAKTYCZNIE OD ZAWSZE WYKORZYSTUJĄ PRZYRODĘ I JEJ BOGACTWA, BY MÓC PRZETRWAĆ NA ZIEMI. DZIĘKI ROLNICTWU I HODOWLI...
Układ krwionośny składa się z naczyń krwionośnych i serca. Naczynia krwio¬nośne tworzą zamknięty system rozgałęziających się rurek, od szerokich tętnic do bardzo cienkich naczyń włosowatych. Można w nim wyróżnić dwa obiegi: obieg płucny (mały),...
Przez ewolucję realizuje się rozwój biologiczny organizmu. Organizmy żyjące teraz są lepiej rozwinięte i przystosowane do życia w środowisku, niż ich przodkowie np. - gady dzięki wytworzeniu błon płodowych wyszły na ląd - żółwie wtórnie...
DOPING [ang.]: 1) Zachęcanie zawodników do aktywniejszej walki sport. oklaskami, okrzykami, śpiewem; 2) podwyższenie wydolności psychofiz. zawodnika za pomocą metod isubstancji farm., uznanych przez Komisję Med. MKOl za dopingowe; formuła...
Inżynieria genetyczna Inżynieria genetyczna jest stosunkowo nawą gałęzią nauk, czasem myląco zwana nową biotechnologią, w celu upodobnienia jej do nauki wykorzystującej od wieków żywe organizmy w procesie produkcji, jak np. wykorzystywanie...
Wyróżniamy bakterie: właściwe, śluzowe, krętki, nitkowate. Bakterie mają różnorodne kształty: kuliste, cylindryczne, spiralne. Występują najczęściej w koloniach (grupach) jako dwoinki, gronkowce, pakietowce, paciorkowce. Komórka bakterii ma...
Definicja mówi mam, że: Transgeniczny organizm – to roślina lub zwierzę, do których genomu został włączony obcy DNA. (Def. Wg. Salomon, Berger, Martin, Villee „Biologia” Oficyna wyd. Mulico, Warszawa 1996) Organizmy...
Zapłodnienie Zapłodnienie, połączenie się komórek rozrodczych damskich i męskich w jedną komórkę, tzw. zygotę, dającą początek nowemu organizmowi. Jeżeli gamety (komórki rozrodcze) mają haploidalną (gr. haplóos ‘pojedynczy’ + edos ‘postać’;...
Ponad 80% energii dostarczają elektrownie wykorzystujące węgiel kamienny, brunatny, ropę naftową, gaz ziemny i oleje opałowe oraz elektrownie jądrowe pracujące na bazie pierwiastków promieniotwórczych przede wszystkim uranu i toru. Elektrownie te...
-to rośliny stosunkowo jednorodne morfologicznie i anatomicznie, -współcześnie zarówno cały typ skrzypowe,jak i gromadę skrzypy tworzą przedstawiciele należących do jednego rodzaju-skrzyp(Equisetum).Obejmuje on ok.30 gatunków,z czego w Polsce...
Choroby układu immunologicznego Układ immunologiczny zapewnia organizmowi obronę przed agresją czynników rozpoznawanych jako obce. Zaburzenia jego czynności, polegające na nieprawidłowej - niedostatecznej lub nadmiernej - reakcji obronnej,...
Wiadomości wstępne Komórka to podstawowy element strukturalny i czynnościowy każdego organizmu, zdolny do spełniania różnych funkcji życiowych tzn. oddychania, odżywiania, rozmnażania, wzrostu. Wielkość komórek i ich kształt są bardzo różne i...
Bakterie, które żyją w symbiozie ze zwierzętami roślinożernymi ( w ich przewodzie pokarmowym ) mogą dostać się jako zanieczyszczenie do konserw żywnościowych. Wydzielają toksyczną substancje jadową ( białkową ) zwaną jadem kiełbasianym, która po...
Korzeń jest organem służącym głównie do: - pobierania wody i soli mineralnych - utrzymania rośliny w podłożu, U roślin spotyka się dwa systemy korzeniowe - system palowy -> występuje u większości roślin nagonasiennych i dwuliściennych....
KLONOWANIE ORGANIZMÓW otrzymywanie identycznych genetycznie organizmów z pojedynczego osobnika; jako metoda rozmnażania wegetatywnego od dawna stosowane w ogrodnictwie — wiele roślin ozdobnych i drzew owocowych to klony, np. wszystkie jabłonie...
Przemiana materii to wszystkie procesy chemiczne i związane z nimi przemiany energetyczne , zachodzące w każdej zywej komórce. Typy reakcji na przemianę materii: -procesy syntezy i fotosyntezy -procesy rozpadu i oddychanie komórkowe
Ruch biologiczny - zmiana położenia, przemieszczanie się. W odniesieniu do organizmów żywych ruch może dotyczyć całości organizmu, jego części lub pojedyńczych komórek (komórki rozrodcze, krwinki). Wyróżnia się ruch bierny, gdy organizm jest...
Informacja genetyczna każdego organizmu zawarta jest w jego DNA. Sekwencja nukleotydów jest podstawą zapisu genetycznego. Rozległe badania sekwencji nukleotydów u organizmów bardzo złożonych, których komórki zawierają liczne DNA, spowodowały...
Jest jedynym jadowitym wężem żyjącym w Polsce. Żyje głównie w Bieszczadach, gdzie można ją spotkać właściwie wszędzie - w lasach, na łąkach i na bagnach. Chroni się w norach lub stosach kamieni. Lubi miejsca wilgotne i ciepłe. Jad żmii nie...
ROPNE CHOROBY SKÓRY Ropne choroby skóry wywołane są przez drobnoustroje chorobotwórcze, np. gronkowce i paciorkowce. Gronkowce są bakteriami o kształcie kulistym, układającymi się zwykle w charakterystyczne grona; w hodowlach wytwarzają swoiste...
Długość życia porostów jest różna, w zależności od gatunku i wielu innych czynników. W strefie umiarkowanej najstarsze porosty mogą mieć 50 lat. Wiek pewnych naskalnych gatunków porostów w Arktyce oceniany jest natomiast na niemal 4,5 tysiąca lat....
Funkcje mięśni: - dzięki nim poruszamy kończynami, - miesień sercowy przepompowuje krew w układzie krążenia, - umożliwiają pracę narządów wewnętrznych. Rodzaje mięśni: 1. Gładkie – ich włókna mają kształt wrzeciona, zawierają jedno jądro....
Do zatrucia dochodzi drogą pokarmową (spożycie pokarmów zawierających toksynę), a w wyjątkowych przypadkach także w przebiegu zakażenia bakteryjnego rany. Najczęściej źródłem zatrucia są konserwy, często mięsne, ale również jarzynowe czy rybne....
Koralowce mają tylko postać polipa, o dość skompliklowanej budowie. Od stułbipoławów różnią się występowaniem różnych pionowych przegród w jamie chłonąco - trawiącej i wpukleniem ektodermy do jamy gębowej; ektoderma wyściela gardziel. (Przegrody...
POPULACJA ? zbiór osobników jednego gatunku żyjących na danym terenie w określonym czasie. PULA GENOWA ? stanowią ją ogół genów reprezentowanych w danej populacji. W drugie połowie XIX wieku poglądy ewolucyjne przyjęły naukową formę, dzięki...
Powietrze jest mieszaniną gazów, z których składa się atmosfera ziemska. Głównymi jego składnikami są; azot stanowiący ok. 78% i tlen ok. 21%. Pozostałą część stanowią inne gazy: argon, dwutlenek węgla oraz w niewielkich ilościach; neon, hel,...
ROLA SPOŁECZNA OWADÓW : Owady społeczne to takie, u których występuje podział pracy, wykonywanej przez poszczególne osobniki dla dobra grupy. Na przykład u pszczoły miodnej robotnice zbierają pokarm i opiekują się młodymi, a królowa składa jaja....
1. Wykorzystanie energii znajdującej się w wodach morskich i oceanicznych obejmuje: a) energię pływów b) energię fal morskich c) energię prądów morskich d) energię wynikającą z różnic zasolenia e) energię termiczną wynikającą z różnicy temp...
Z górnego dewonu znamy bardzo prymitywne płazy kopalne z grupy Ichthyostegalia, zaliczane do podgromady Labyrinthodontia. Ichthyostegalia miały czaszkę zbudowaną wg planu budowy czaszki ryby trzonopłetwej oraz zupełnie rybi ogon. Kończyny przednie...
Faza jaja płodowego (od zapłodnienie do 4 tygodnia) 1. Bruzdkowanie Bruzdkująca zygota przemieszcza się w dół jajowodu w kierunku macicy. Bruzdkowanie trwa ok. 5 - 6 dni – są to szybkie podziały komórkowe, pomnażają ich liczbę...
Wieloczynnościowy narząd gruczołowy o ciężarze około 1,5 kg, leżący w prawym nadbrzuszu. Składa się z 2 płatów - prawego (większego) i lewego (mniejszego). Ma wypukłą powierzchnię przeponową (górna, przednia i tylna) oraz wklęsłą powierzchnię...
Apoptoza, czyli zaprogramowana śmierć komórki, dzięki temu mechanizmowi usuwane są zużyte lub uszkodzone komórki. Można ją przyrównać do zaplanowanego 'samobójstwa' komórki w organizmie wielokomórkowym mające na względzie dobro całego organizmu....
Narkotyki są bardzo popularne. Można je kupić prawie wszędzie. 63% młodzieży chodzi na imprezy gdzie one są, a 7,7% bierze narkotyki raz w tygodniu. PO, CO JE BIERZEMY? Większość młodzieży bierze narkotyki dla szpanu. Inni ze względu na...
Nagozalążkowe wielkolistne • Słaby przyrost pni na grubość • Zdecydowanie większe, często pierzasto podzielone liście • Skupianie sporofili w kłosy zarodnionośne (strobile – u bardziej wyspecjalizowanych, szyszkowaty twór - lub kwiaty) •...
Mięśniowy układ, układ czynny ruchu, zespół narządów kurczliwych, zbudowanych z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej (mięsień), poruszających ruchomo zestawionym szkieletem. Układ mięśniowy Wyróżnia się: 1) mięśnie tułowia (grzbietu,...
• Samożywne – chlorofil a i c • Budowa: -Pokryte organicznym pancerzykiem (celuloza), na powierzchni którego widoczne są dwie bruzdy pod kątem 90 stopni, a w nich wici. -Dłuższa wychodzi poza kom. -> przemieszczanie się w określonym...
Układ limfatyczny (układ chłonny) jest otwartym układem naczyń i przewodów, którymi płynie limfa (chłonka jest to płyn o żółtawym zabarwieniu). Głównym źródłem limfy jest przesącz z osocza krwi, wydzieliny komórek i przewodu pokarmowego. Skład...
Podział ekologii Ekologia- jest nauką zajmującą się wzajemnymi zależnościami pomiędzy żywymi organizmami a ich środowiskiem. Ściślej mówiąc, nauka ta bada korelacje między organizmami lub ich grupami oraz między nimi a ich środowiskiem życia....
UKŁAD POKARMOWY CZŁOWIEKA Gruczoły, których wydzieliny uchodzą do światła przewodu pokarmowego: ślinianki, wątroba, trzustka. Ślina zawiera a-amylazę - enzym hydrolizujący wiązania glikozydowe typu µ w cukrach....
Stosunki antagonistyczne – występują, gdy populacja jednego gatunku działa na niekorzyść populacji drugiego gatunku (drapieżnictwo, pasożytnictwo i konkurencja) Stosunki antagonistyczne – występują, gdy populacja jednego gatunku działa na...
ZATRUCIA Barbiturany Dawka śmiertelna wynosi 1-2 gr. ale udaje się zwykle uratować osoby, które połknęły dawki większe. Osoba zatruta 25 g fenobarbitalu, przywieziona w kilka godzin od zatrucia, przeżyła je bez szkodliwych następstw po...
Wegetarianizm to rodzaj diety charakteryzujący się wyłączeniem z posiłków produktów pochodzenia mięsnego i ewentualnie jaj lub nabiału. Najogólniej wegetarianizm to zbiór kilku diet, w tym weganizmu, fruktarianizmu i samego wegetarianizmu....
Układ nerwowy odbiera wszystkie sygnały od poszczególnych narządów i przesyła do innych. Reguluje i łączy czynności poszczególnych układów i narządów. Utrzymuje łączność ze środowiskiem zewnętrznym.
WYDALANIE WYDALANIE – proces pozbywania się z organizmu zbędnych, często szkodliwych produktów przemiany materii, a także zbędnych substancji krążących w ustroju PRZEMIANA MATERII = METABOLIZM Są to wszystkie procesy odbywające się w żywym...