Wydalanie

WYDALANIE

WYDALANIE – proces pozbywania się z organizmu zbędnych, często szkodliwych produktów przemiany materii, a także zbędnych substancji krążących w ustroju

PRZEMIANA MATERII = METABOLIZM
Są to wszystkie procesy odbywające się w żywym ustroju, zapewniające wzrost, wytwarzanie ciepła oraz dostarczenie energii do wszystkich procesów życiowych.

PRODUKTAMI UBOCZNYMI PRZEMIAN WĘGLOWODANÓW I TŁUSZCZÓW SĄ WODA ORAZ DWUTLENEK WĘGLA.

Nadmiar wody wydalany jest przez skórę, płuca, z moczem, z kałem
Dwutlenek węgla wydalany jest przez płuca i skórę.

MOCZNIK – jest końcowym produktem przemiany białkowej, wydalany jest głównie z moczem oraz przez skórę wraz z potem

UKŁAD MOCZOWY
Jest głównym regulatorem środowiska wewnątrzustrojowego

Utrzymuje na odpowiednim poziomie zawartość wody w organizmie
Reguluje ciśnienie krwi
Reguluje gospodarkę mineralną
Utrzymuje na odpowiednim poziomie równowagę kwasowo – zasadową ustroju


BUDOWA I CZYNNOŚCI UKŁADU MOCZOWEGO

W skład układu moczowego wchodzą: NERKI, MOCZOWODY, PĘCHERZ MOCZOWY, CEWKA MOCZOWA.

NERKI – są parzystymi narządami, ciemnoczerwonej barwy, mają długość około 10 – 12 cm i masę 120 – 170g. Położone są na tylnej ścianie jamy brzusznej po obu stronach kręgosłupa, na wysokości od ostatniego kręgu piersiowego do drugiego kręgu lędźwiowego. Zbudowana jest:
WNĘKI NERKI – uchodzą do niej tętnica nerkowa i nerwy, a wychodzi żyła nerkowa
KORA NERKI
RDZEŃ NERKI
MIEDNICZKA NERKOWA – odchodzi od niej moczowód
CIAŁKA NERKOWE– zbudowane z pętli naczyń krwionośnych włosowatych tworzących kłębuszek nerkowy oraz otaczające ten kłębuszek torebki. Od torebki odchodzi system kanalików, który znajduje się w warstwie rdzeniowej nerki. Ciałka nerkowe z odchodzącym od nich systemem kanalików odpowiadają za czynności nerek.

FUNKCJE NEREK
WYDALNICZA – polegająca na usuwaniu z moczem końcowych produktów przemiany materii: mocznika oraz kwasu moczowego, a także usuwaniu substancji obcych dla ustroju, np. leków
REGULACYJNĄ – zapewniającą stałość składu i objętość płynów ustrojowych, zapobiegającą wydalaniu substancji niezbędnych dla ustroju (glukoza, aminokwasy)

MOCZOWODY

Są to długie , parzyste przewody łączące miedniczkę nerkową z dnem pęcherza moczowego. Wyścielone są wewnątrz błoną śluzową, w ich ścianach znajdują się miękkie gładkie. Dzięki skurczom tych mięśni mocz przechodzi z miedniczek nerkowych do pęcherza moczowego.

PĘCHERZ MOCZOWY
Jest przejściowym zbiornikiem moczu o pojemności około 700 ml
W ścianach pęcherza moczowego znajduje się stosunkowo gruba warstwa mięśni gładkich, wewnątrz jest wysłany błoną śluzową
U ujścia pęcherza do cewki moczowej znajduje się mięsień – zwieracz pęcherza.
Błona mięśniowa pęcherza jest unerwiona przez włókna układu wegetatywnego

CEWKA MOCZOWA

Jest ostatnim odcinkiem układu moczowego wyprowadzający mocz na zewnątrz
Jest zbudowana z mięśni gładkich i wyścielona błoną śluzową
Na granicy między pęcherzem moczowym a cewką moczową występuje mięsień okrężny – zwieracz.

POWSTAWANIE MOCZU

Filtracja kłębkowa: krew dopływająca do nerek zostaje doprowadzona do kłębuszka naczyń włosowatych ciałka nerkowego przez tętniczkę doprowadzającą. Pod wpływem ciśnienia krwi przesącza się do torebki otaczającej kłębuszek około 1/5 objętości przepływającego osocza, tworząc tzw. mocz pierwotny. Etap drugi – wchłanianie zwrotne. Pozostała część krwi wpływa z sieci kłębuszka przez tętniczkę doprowadzajacą. Tętniczka ponownie rozpada się na sieć naczyń włosowatych oplatających układ kanalików nerkowych. Przesączony w kłębuszku mocz pierwotny przechodzi do tego układu i ulega w nim dalszym przemianom do moczu ostatecznego.