Kara

Ułomność ludzkiego wymiaru sprawiedliwości

Kary wymierzane przez ludzi skłaniają do refleksji o ułomności ludzkiego wymiaru sprawiedliwości. Jego parodią, urągającą człowieczeństwu, są na ogół sądy wojenne, sądy stalinowskie czy absurdalne zbiorowe wyroki wydane przez Hitlera na Żydów czy Romów. Odwrotnym problemem jest nieadekwatność wyroków (wydawanych na zbrodniarzy hitlerowskich czy stalinowskich) wobec ich win. W Dekalogu V Krzysztofa Kieślowskiego wykonanie wyroku śmierci pokazane zostaje jako kolejna zbrodnia, akt zemsty,...

Klęska Fausta

Podobnie nie mają szans na spełnienie marzenia bohaterów o życiu wiecznym, zatrzymaniu czasu, powrocie młodości albo szczęściu absolutnym, absolutnym spełnieniu. Syzyf, próbujący oszukać bogów, bo nie chce umrzeć, zostaje skazany na okrutną karę. Faust oddaje duszę diabłu i w zamian za to zostaje odmłodzony o trzydzieści lat, zyskuje miłość i wszystko to, czego pragnie. A jednak nigdy nie dostąpi całkowitego spełnienia, w dodatku grozi mu utrata duszy (taki podpisuje cyrograf). Na szczęście...

Oblicza Boga Ojca

Chrystus często mówi w przypowieściach o dobrym, miłosiernym ojcu. Jednak w Biblii znajdziemy i inne oblicza Jahwe: ojca wymagającego (żądanie od Abrahama złożenia w ofierze syna Izaaka), ojca surowo karzącego (Bóg zsyłający kary na Izraelitów, odbierający np. syna niewiernemu Dawidowi, który zgrzeszył cudzołóstwem). Można by rzec, w Biblii odnajdziemy wszystkie oblicza Boga Ojca: od najbardziej strasznego, zsyłającego potop, burzącego Sodomę i Gomorę poprzez chmurne i surowe, aż po...

Żona starego męża

Dopuszcza się zdrady i żyje podwójnym życiem żona starego fabrykanta Lucy Zuckerowa z Ziemi obiecanej . Ma ona namiętny romans z ambitnym Polakiem Karolem Borowieckim. Ma nawet z nim dziecko, które mąż Lucy uważa za swoje i bardzo się nim cieszy. Obsypuje nawet żonę prezentami za narodziny potomka...Gdy zaczyna podejrzewać romans żony (czemu Borowiecki stanowczo zaprzecza), wysyła Lucy pociągiem do Berlina, kobieta nie ponosi kary... Inaczej jest w przypadku Anny Kareniny – tytułowej...

Odwet na zdrajcach

Bardzo okrutnej zemście podlegają zwykle zdrajcy. Zdrajcą jest według zakonnych braci Walter Alf – fałszywy Wallenrod. Przychodzą oni, by dokonać na nim zemsty, jednak ginie on z własnej ręki. Zdrajcą jest według wielu Polaków bohater Potopu książę Janusz Radziwiłł i jego krewny Bogusław, kolaborujący ze Szwedami i niedotrzymujący wierności królowi polskiemu Janowi Kazimierzowi. Rycerze wkraczają do komnat Janusza Radziwiłła, by go zabić. Zastają jednak księcia... martwego i wycofują się...

Kara

Kara za grzechy czy ekstremalne doświadczenie?

W balladzie o Alpuharze zarażenie staje się niejako karą dla wroga. Wielu bohaterów (np. ojciec Paneloux z Dżumy ) odczytuje epidemię jako karę za grzechy zesłaną przez Boga... Gorzej, jeśli w zakażonych miastach próbuje się szukać winnych epidemii, największych grzeszników. To już wstęp do samosądów i okazja do wykazania się nietolerancją. Sytuacja taka przedstawiona zostaje w Mszy za miasto Arras Andrzeja Szczypiorskiego. Nie wszyscy widzą w epidemii karę za winy, np. doktor Rieux z...

Apokalipsa na miarę Gdańska

Apokaliptyczne wizje odnajdujemy też w jednej z najgłośniejszych polskich powieści lat osiemdziesiątych – Weiserze Dawidku Pawła Huellego. Obraz powojennego Gdańska, w którym żyją bohaterowie powieści, uczniowie, synowie robotników ze stoczni, przypomina wizję apokalipsy: klęska żywiołowa, martwe ryby na plaży, zdychające psy i koty, niemożność kąpania się w Bałtyku (co dla nastolatków w czasie wakacji jest podwójną klęską...). Ksiądz poucza z ambony o karze za grzechy: Poprawcie się,...

Zemsta w zaświatach

Średniowieczne obrazy, a także niektóre utwory literackie sugerują, że grzeszników spotka po śmierci surowa kara. Niekiedy jest ona tak okrutna, że wydaje się zemstą za grzechy człowieka. Okrutne sceny sądu obserwujemy np. w dziele późnego średniowiecza – na umieszczonym niegdyś w gdańskim kościele (dziś w gdańskim Muzeum Narodowym) ołtarzu Memlinga przedstawiającym sąd ostateczny. Obrazy podobnej pośmiertnej zemsty (czy kary za złe uczynki?) znajdziemy też w (późnośredniowiecznym – według...

Kara tajemnicza i niesprawiedliwa – nasze przeznaczenie

Karę tajemniczą, za niesprecyzowany czyn ponosi Józef K. – bohater Procesu Kafki. Ten przeciętny człowiek jest wciąż śledzony, nachodzony, przesłuchiwany przez tajemniczych nieznajomych, nie ma przeciwko niemu konkretnych zarzutów, a jednak pewnego dnia zostaje wyprowadzony poza granice miasta i zabity... Los Józefa K. wydaje się tragiczną parabolą losów każdego człowieka. Za co ponosimy niezasłużoną karę śmierci? – zdaje się pytać genialny żydowski pisarz z Pragi, Franz Kafka. Z jego na...

Między żądzą władzy a moralnością

Między żądzą władzy a moralnością – to częsty dylemat bohaterów tragedii Szekspira. Przeważnie, jak w postępowaniu Makbeta i jego żony czy polskiej Lady Makbet – Balladyny, zwycięża żądza władzy. Konsekwencją jest seria dalszych morderstw (dla tuszowania poprzednich i ugruntowywania władzy), strach, wyrzuty sumienia. Tych, którzy wybrali nieprawość, czeka jednak surowa kara (Makbet, Balladyna).

Zdrada małżeńska

Przykładem nielojalności i naruszenia umowy pomiędzy ludźmi jest zdrada małżeńska. Zdradza żonę wielokrotnie bohater mitów greckich Zeus. Afrodyta zdradza męża – nudnego, kulawego, wiecznie brudnego i zajętego pracą w kuźni Hefajstosa. Mitologia to cała siatka zdrad... Zdrada jest też przyczyną wojny trojańskiej. Piękna Helena, porwana przez księcia trojańskiego Parysa, najbardziej pożądana kobieta grecka, zdradza z trojańskim księciem męża Menelaosa. Wraz z wojskami przybywa on upomnieć się...

Kara wymierzona przez ludzi

W Makbecie zemsty dokonują ludzie, ale zgodnie z wolą sił wyższych. Czarownice przepowiadają Makbetowi, że nie zginie z ręki człowieka zrodzonego przez kobietę i że póki las Birnam nie zacznie iść ku niemu, jest bezpieczny (tymczasem oddziały osłonięte gałęziami, wyglądające tak, jakby las szedł, rzeczywiście atakują Makbeta, a zabija go Makduf, człowiek nie zrodzony, lecz wydobyty z łona kobiety cesarskim cięciem). Niekiedy, zwłaszcza w prozie realistycznej, karę wymierzają ludzie. W...

Kara wymierzona przez tajemnicze siły wyższe

W utworach romantycznych mowa jest o sile wymierzanej przez tajemnicze moce, niekoniecznie Boga. W Dziadach i balladach Mickiewicza moce pogańskie dziwnie mieszają się z chrześcijańskimi. I tak: w Świteziance nieuczciwy kochanek zostaje wciągnięty w wir wodny i zamiast szczęścia „zyskuje” wieczną pokutę i śmierć. W Rybce pan, który porzucił ciężarną ukochaną i związał się z inną, oraz jego żona zostają ukarani przez świtezianki (zamienieni w kamień). W Świtezi wzywające pomocy Bożej...

Zbrodnie świadome bohaterów romantycznych

Odpowiadają za swe zbrodnie także bohaterowie utworów romantycznych – polska Lady Makbet, Balladyna z dramatu Słowackiego, zabijająca siostrę Alinę, Kostryna i przyczyniająca się do śmierci wielu innych osób, czy pani, która„zabiła pana” w balladzie Mickiewicza  . Zbrodniarzy spotyka okrutna kara.

Interwencja starotestamentowego Boga

Bóg Izraelitów okrutnie karze ich wrogów. Najlepszym tego przykładem są plagi egipskie i zatopienie w odmętach Morza Czerwonego żołnierzy faraona, ścigających naród wybrany. Bóg karze jednak za nieposłuszeństwo także swój lud... Wypędza z raju pierwszych rodziców: Adama i Ewę, którzy zerwali z drzewa zakazany owoc. Zsyła potop na grzeszną ziemię. Karze Sodomę i Gomorę. Ludziom budującym wieżę Babel miesza języki, a na Izraelitów nieposłusznych mu w czasie wędrówki do ziemi Kanaan, zsyła...

Kreon – tyran antyczny

Pierwszy pełny portret władcy tyrana daje chyba tragedia antyczna Antygona Sofoklesa. Ukazuje ona konflikt między słabą, przestrzegającą praw boskich Antygoną, a jej wujem – władcą Teb Kreonem. W tym konflikcie Kreon reprezentuje władzę, prawa ustanowione przez ludzi, a Antygona prawa religijne stanowione przez bogów. Po bratobójczej wojnie władca Teb zarządził, że jeden z braci Antygony – Eteokles – ma być pochowany z wszelkimi honorami, a ciało drugiego, Polinejkesa (Polinika), którego...

Kara

1. ‘środek represyjny za popełnione czyny’; 2. ‘zapłata za przewinienie’; 3. stpol. też ‘karność’.

Istota postaci Hioba

Bohater biblijnej Księgi Hioba to człowiek, który z pokorą poddał się wyrokom boskim. Bóg ciężko doświadczył swego sługę w wyniku zakładu z szatanem, że Hiob nie ugnie się pod brzemieniem nieszczęść i nie przestanie służyć swemu Panu. Trędowaty, choć stracił rodzinę, cały majątek i nie otrzymał wsparcia od przyjaciół, pozostał posłuszny Bogu i dlatego został sowicie wynagrodzony: Bóg na nowo obdarzył go wszelkim dobrem, a nawet pomnożył jego majątek. Hiob jest symbolem godności, pokory i...

Kara wymierzona własną ręką

Niekiedy zbrodniarz wymierza sobie karę własną ręką. Edyp– bohater Króla Edypa Sofoklesa i mitów greckich, dowiedziawszy się o swej, nieświadomie popełnionej, zbrodni ojcobójstwa i kazirodztwa, wykłuwa sobie oczy, Jokasta – jego żona i matka, wiesza się... Wedle tradycji biblijnej Judasz, który nie mógł pogodzić się z tym, że wydał Jezusa, odebrał sobie życie. Karze siebie także Krzyżak, Zygfryd de Löwe, oprawca Juranda, pośredni sprawca śmierci jego córki Danuśki, który nie może...

Kary bogów antycznych

Bogowie greccy okrutnie karali za lekceważenie ich praw, nieposłuszeństwo i wszystkie przejawy buntu. Syzyfa, który zakpił ze śmierci, „obdarzyli” głazem, który miał wtaczać na szczyt wielkiej góry, a gdy był już u szczytu, kamień spadał i ciężki, bezsensowny trud Syzyfa zaczynał się od nowa (syzyfowa praca). Apollo i Artemida ukarali Niobe, która obrażała ich matkę– zabili strzałem z łuku wszystkie jej dzieci. Prometeusz, który działał na korzyść ludzi, a szkodził bogom (oszukawszy ich,...

Miasto w czasie epidemii

Na uwagę zasługują też literackie kreacje miast nawiedzonych epidemią. Jedną z takich przerażających wizji odnajdziemy w Dekameronie Boccaccia (zaraza w XIV-wiecznej Florencji). Współczesnym obrazem epidemii jest Dżuma Alberta Camusa. Miasto Oran zostaje zamknięte i odcięte od świata. Szaleje w nim dżuma – śmiertelna choroba zakaźna, dla pisarza zapewne także symbol wszelkiego zła, może totalitaryzmu. W takim mieście w obliczu zarazy odwrócone zostają wartości: zbrodniarz przestaje być...

Praca w "Biblii" – przekleństwo, kara czy źródło rozwoju?

Rozumienie pracy jako kary nieobce jest także Biblii , konkretnie tym scenom Starego Testamentu , w których Bóg wypędza Adama i Ewę z raju i przepowiada Adamowi ciężką pracę, a Ewie rodzenie dzieci w bólach.W tym ujęciu praca wydaje się karą za grzech. Dopóki pierwsi rodzice nie zgrzeszyli, żyli przecież w raju beztrosko, otoczeni opieką Boga i mnogością roślin i zwierząt. Dopiero wygnanie z raju zmusiło ich do pracy nad zdobywaniem pożywienia. Wtedy też mieli pierwszy raz zetknąć się z...

Biblijni buntownicy

Pierwszymi nieświadomymi swej roli buntownikami są Adam i Ewa, którzy sprzeciwiają się boskiemu zakazowi. Symboliczne zerwanie jabłka przez Ewę zwabioną przez węża i podanie owocu Adamowi jest odwiecznym znakiem grzechu, nieposłuszeństwa Bożym prawom, wykroczenia. Zrywają owoc z drzewa wiadomości dobra i zła. Co to oznacza? Grzeszą? Ale może ich postawę można też interpretować jako pragnienie wolności, życia bez zakazów albo... poznania dobra i zła. Pierwsi rodzice za bunt ponoszą srogą karę...

Kara wymierzona przez Boga po śmierci

Motyw kary wymierzonej grzesznikom po śmierci przez Boga pojawił się już w Biblii i funkcjonuje właściwie aż do dzisiaj. W Boskiej komedii Dantego pokazane są piekło i czyściec, w których dusze pokutują za swe ziemskie winy i błędy. Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią także sugeruje, że nikt po zgonie nie uniknie kary za grzech. Niektóre wzbudzające lęk obrazy, np. Boscha czy gdański ołtarz Memlinga Sąd Ostateczny , ukazują tak okrutny sąd Boży, że oglądanie tych scen...

Poświęcenie tytana

Poświęca się za ludzkość mityczny bohater, tytan Prometeusz. Uczy śmiertelnych rzemiosła, kradnie dla nich ogień z Olimpu i oszukuje bogów tak, aby ludzie nie musieli najlepszej części mięsa składać w ofierze. Za to ponosi surową karę, skazany przez olimpijskich bogów na przykucie do skał Kaukazu i cierpienie z powodu wyżerania ciągle odrastającej wątroby przez sępa (orła). Taką postawę poświęcenia za ludzkość, bezinteresownego i heroicznego, nazywamy prometejską. Podobnie szlachetną...

Chlubne wyjątki

W obrazku Marii Konopnickiej mowa o uniewinnieniu „dziecięcia”, które kradło jabłka w sadzie– wedle prawa powinno zostać ukarane, jednak sędzia wziął pod uwagę sytuację oskarżonego: nieletniego, biednego, głodnego, nieuczonego... Podobnie w serialu Dom Jana Łomnickiego sędziowie biorą pod uwagę szczególną sytuację oskarżonego doktora – byłego więźnia obozu koncentracyjnego, który zastrzelił swego byłego oprawcę... Sprawiedliwy wyrok wydaje też sąd w Lalce Bolesława Prusa – pomawiana o...

Kara

„Córko – rzecze jej stary – Nie masz zbrodni bez kary. Lecz jeśli szczera skrucha, Zbrodniarzów Pan Bóg słucha”. (Adam Mickiewicz, Lilije ) Choćby przed tobą wszyscy się skłonili Cnotę i mądrość tobie przypisując, Złote medale na cześć twoją kując, Radzi, że jeszcze jeden dzień przeżyli, Nie bądź bezpieczny. Poeta pamięta Możesz go zabić – narodzi się nowy. Spisane będą czyny i rozmowy. Lepszy dla ciebie byłby świt zimowy I sznur i gałąź pod ciężarem zgięta. (Czesław Miłosz,...

Moje życie - kara czy szczęście?

Każdy zapewne zastanawiał się nad celem własnego życia. Ja robię to bardzo często i nadal nie jestem pewna, czy jestem potrzebną osobą na tym świecie, czy lepiej by było, gdybym nie istniała... Czasem myślę całymi godzinami, po cóż ja żyję ?...

Zbrodnia i cierpienie

Dlaczego popełniamy zbrodnię? Dlaczego dokonując złych wybryków nie potrafimy sobie poradzić z ich konsekwencjami? Najprościej byłoby całą winę za to obarczyć dwójkę biblijnych grzeszników Adama i Ewę. Od czasu zjedzenia rajskiego owocu dzieje...

Motyw buntu i kary (winy w literaturze).

MOTYW BUNTU I KARY/WINY Bunt: odrzucenie uznanych norm i wartości połączone z próbą zastąpienia ich nowymi. Kara: surowe środki odwetu w stosunku do osób, które naruszyły prawo lub normy. Związki frazeologiczne: Bunt -dac opór -młody gniewny...

"Czy z dziećmi trzeba surowo?"

Wielu ludzi uważa, że w wychowaniu trzeba postępować surowo i konsekwentnie karać dziecko. Według nich jedyna metoda wychowawcza to bicie i przemoc fizyczna. Okazują tym samym bezmyślność i nieczułość w stosunku do drugiej osoby. Nie próbują...

Znaczenie kary i oczyszczenia w życiu człowieka

„Znaczenie kary i oczyszczenia w życiu człowieka” Człowiek - postać nie podlegająca obiektywnej ocenie. Trudno opisać kogoś, trudno opisać siebie, tak, by było to definitywnie zgodne z prawdą. To co na zewnątrz nigdy nie jest...

Nadużywanie przemocy wobec młodzieży.

Nadużywanie władzy a także przemoc wobec dzieci to zapewne jeden z największych problemów z jakimi boryka się współczesna rzeczywistość. Na całym świecie ma miejsce około trzystu milionów przypadków maltretowania dzieci rocznie. A mowa tu tylko o...

Kara jako konsekwencja zbrodni, zanalizuj zagadnienie zwracając uwagę na proces jego ujęcia w wybranych utworach literackich i filmie

Kara jako konsekwencja zbrodni. Każdy człowiek na świecie wie, że za popełnioną zbrodnię, czyli czyn zasługujący na najwyższe potępienie pod względem moralnym prędzej czy później winowajca odpowie i spotka go kara. Tutaj pojawia się pytanie,...

Sprawiedliwość kary w utworach: „Obcy” Alberta Camus i „Jeden dzień Iwana Denisowicza” Aleksandra Sołżenicyna.

Czym są kara i sprawiedliwość? Precyzyjne zdefiniowanie tych pojęć jest niezwykle ważne, gdyż będą one fundamentami poniższych rozważań. „Kara to środek represyjny lub wychowawczy, stosowany względem osób, które popełniły przestępstwo lub...

Każda kara wyrządza szkodę, każda kara jest złem.

"W białym płaszczu z podbiciem koloru krwawnika posuwistym krokiem kawalerzysty wczesnym rankiem czternastego dnia wiosennego miesiąca nisan pod krytą kolumnadę łączącą oba skrzydła pałacu Heroda Wielkiego wyszedł prokurator Judei Poncjusz Piłat."...

Wskaż różnice i podobnieństwa w psychologicznych portretach zabójców na podstawie literatury polskiej i obcej.

Konspekt pracy maturalnej Temat: „Wskaż różnice i podobieństwa w psychologicznych portretach zabójców na podstawie literatury polskiej i obcej”...

Opowiadanie, w którym bohatera spotka kara za winę

"Wina i kara" W pewnym mieście w pięknym, dużym domu mieszkała 15-letnia dziewczyna z bogatym ojcem. Niedaleko nich w małym, ciasnym mieszkanku mieszkała druga, młodsza nieco dziewczynka wraz z...

Różne sposoby funkcjonowania motywu winy i kary w literaturze

Encyklopedyczne pojęcie winy brzmi następująco: ,,w prawie karnym określony w ustawie stosunek psychiczny sprawcy do czynu. Rozróżnia się winę umyślną i nieumyślną. Formami winy umyślnej są: zamiar bezpośredni i ewentualny, formami natomiast winy...

Czy ''Balladyna" może się spodobać młodemu odbiorcy? (na bazie spektaklu Teatru Polskiego)

„Balladyna” jest tragedią autorstwa Juliusza Słowackiego, która została napisana w 1834 roku, a więc w rozkwicie romantyzmu w Polsce. Są to czasy, kiedy artyści przykładali dużą uwagę do tajemniczości i fantastyki. W tym okresie popularne były...

Analiza i interpretacja bajki Stanisława Trembeckiego Wilk i baranek

W klasycyzmie bajka przeżywa drugą młodość. Gatunek ten, należący do literatury dydaktycznej, znany był od VI wieku p.n.e. Z tego okresu pochodzą bajki Ezopa. W starożytnym Rzymie bajki pisał Fedruj, w XVI wieku Biernat z Lublina, a potem… zaległa...

Świat ballad Adama Mickiewicza sposób przedstawiania ludowych motywów w balladzie "Lilije"

Ballada "Lilije” Jedyna ballada w zbiorze "Ballad i romansów’, która posiada pierwowzór w folklorze. Reszta utworów jest tak stylizowana. Ballada ma przypominać tekst ludowy poprzez budowę wersyfikacyjną. Jest to utwór siedmiozgłoskowy,...

Śmierć za śmierć? Kara śmierci – jesteś za, czy przeciwko niej?

Mimo wszystkich skrajnych emocji, jakie budzi fakt wykonywania kary śmierci, zgadzam się, aby takowa była piastowana. Jest wiele argumentów świadczących, że moje zdanie jest słuszne. Postaram się kilka przytoczyć i dowieść ich prawidłowości. Do...

"Dobro i zło musza istnieć obok siebie, a człowiek musi dokonywać wyboru". Jak rozumiesz słowa Mahatmy Gandhiego - odwołaj się do wybranych utworów.

Na początku był chaos (cos, co można by określić jako mieszaninę wody z ogniem, ziemi z powietrzem, nie przypominającą zarazem ani odrobinę żadnego z tych przeciwieństw). I stworzył Bóg światłość, i zobaczył, ze jest dobra. I oddzielił ja od...

Czy cierpienie jest nierozerwanie związane z ludzkim losem? Na podstawie literatury antycznej i Biblii

Czy cierpienie jest nierozerwalnie związane z ludzkim losem? Czy można przed nim uciec? Czy może nas kształtować? Postaram się odpowiedzieć na te pytania posługując się przykładami z literatury antycznej i z Biblii. Po raz pierwszy z...

Charakterystyka Raskolnikowa oparta na tekstach z powieści

Rodion Romanowicz Raskolnikow - były student petersburskiego uniwersytetu - jako człowiek samotny nie brał udziału we wspólnych zebraniach, rozmowach ani zabawach. Uczył się zażarcie, więc szanowano go za to, lecz nikt go nie lubił. Był bardzo...

Charakterystyka Senatora Nowosilcowa

Mikołaj Nowosilcow jest jedną z postaci dramatu Adama Mickiewicza "III części Dziadów". Osoba carskiego Senatora rzeczywiście wpisała się w dzieje narodu polskiego w okresie zaborów. Nowosilcow jest postacią historyczną, ze źródeł możemy...

"Ballady i romanse" - A. Mickiewicz.

"Ballady i romanse" Zawarto w nich romantyczne założenia: - Gatunek - Fabuła oparta na wierzeniach ludowych - Bohaterowie :widma (Lilije, Romantyczność), rusałki (Świtezianka), diabły i duchy (Pani Twardowska) - Nadprzyrodzone...

Adam i Ewa

Kisdy się obudziłem nie było już koło mnie Ewy.Postanowiłem jej poszukać.Przechadzałem się po naszym sadzie.Były tam spaniałe drzewa owocowe.Mogliśmy jeść z tego sadu wszystkie owoce.Na środku sadu rosło piękne drzewo z dużymi czerwonym...