Baza wiedzy / Opracowania / Motywy literackie

Kara

poleca 84% 6 głosów

„Córko – rzecze jej stary –
Nie masz zbrodni bez kary.
Lecz jeśli szczera skrucha,
Zbrodniarzów Pan Bóg słucha”.
(Adam Mickiewicz, Lilije)

Choćby przed tobą wszyscy się skłonili
Cnotę i mądrość tobie przypisując,
Złote medale na cześć twoją kując,
Radzi, że jeszcze jeden dzień przeżyli,

Nie bądź bezpieczny. Poeta pamięta
Możesz go zabić – narodzi się nowy.
Spisane będą czyny i rozmowy.

Lepszy dla ciebie byłby świt zimowy
I sznur i gałąź pod ciężarem zgięta.
(Czesław Miłosz, Który skrzywdziłeś)

Motyw kary, związany niekiedy z ludową moralnością, niekiedy z refleksją historyczną i filozoficzną bardzo często pojawia się w tekstach kultury. Ściśle związany jest z takimi zagadnieniami, jak wina, odpowiedzialność, sumienie, zbrodnie, totalitaryzm, religia... Karę wymierzają siły nadprzyrodzone, społeczeństwo lub wymierza ją sobie sam człowiek.

poleca 59% 60 głosów

Kary bogów antycznych

Bogowie greccy okrutnie karali za lekceważenie ich praw, nieposłuszeństwo i wszystkie przejawy buntu. Syzyfa, który zakpił ze śmierci, „obdarzyli” głazem, który miał wtaczać na szczyt wielkiej góry, a gdy był już u szczytu, kamień spadał i ciężki, bezsensowny trud Syzyfa zaczynał się od nowa (syzyfowa praca). Apollo i Artemida ukarali Niobe, która obrażała ich matkę– zabili strzałem z łuku wszystkie jej dzieci. Prometeusz, który działał na korzyść ludzi, a szkodził bogom (oszukawszy ich,...

poleca 55% 24 głosów

Interwencja starotestamentowego Boga

Bóg Izraelitów okrutnie karze ich wrogów. Najlepszym tego przykładem są plagi egipskie i zatopienie w odmętach Morza Czerwonego żołnierzy faraona, ścigających naród wybrany. Bóg karze jednak za nieposłuszeństwo także swój lud... Wypędza z raju pierwszych rodziców: Adama i Ewę, którzy zerwali z drzewa zakazany owoc. Zsyła potop na grzeszną ziemię. Karze Sodomę i Gomorę. Ludziom budującym wieżę Babel miesza języki, a na Izraelitów nieposłusznych mu w czasie wędrówki do ziemi Kanaan, zsyła...

poleca b/d

Kara wymierzona przez Boga po śmierci

Motyw kary wymierzonej grzesznikom po śmierci przez Boga pojawił się już w Biblii i funkcjonuje właściwie aż do dzisiaj. W Boskiej komedii Dantego pokazane są piekło i czyściec, w których dusze pokutują za swe ziemskie winy i błędy. Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią także sugeruje, że nikt po zgonie nie uniknie kary za grzech. Niektóre wzbudzające lęk obrazy, np. Boscha czy gdański ołtarz Memlinga Sąd Ostateczny , ukazują tak okrutny sąd Boży, że oglądanie tych scen...

poleca 17% 6 głosów

Kara wymierzona przez tajemnicze siły wyższe

W utworach romantycznych mowa jest o sile wymierzanej przez tajemnicze moce, niekoniecznie Boga. W Dziadach i balladach Mickiewicza moce pogańskie dziwnie mieszają się z chrześcijańskimi. I tak: w Świteziance nieuczciwy kochanek zostaje wciągnięty w wir wodny i zamiast szczęścia „zyskuje” wieczną pokutę i śmierć. W Rybce pan, który porzucił ciężarną ukochaną i związał się z inną, oraz jego żona zostają ukarani przez świtezianki (zamienieni w kamień). W Świtezi wzywające pomocy Bożej...

poleca 84% 6 głosów

Kara wymierzona przez ludzi

W Makbecie zemsty dokonują ludzie, ale zgodnie z wolą sił wyższych. Czarownice przepowiadają Makbetowi, że nie zginie z ręki człowieka zrodzonego przez kobietę i że póki las Birnam nie zacznie iść ku niemu, jest bezpieczny (tymczasem oddziały osłonięte gałęziami, wyglądające tak, jakby las szedł, rzeczywiście atakują Makbeta, a zabija go Makduf, człowiek nie zrodzony, lecz wydobyty z łona kobiety cesarskim cięciem). Niekiedy, zwłaszcza w prozie realistycznej, karę wymierzają ludzie. W...

poleca b/d

Ułomność ludzkiego wymiaru sprawiedliwości

Kary wymierzane przez ludzi skłaniają do refleksji o ułomności ludzkiego wymiaru sprawiedliwości. Jego parodią, urągającą człowieczeństwu, są na ogół sądy wojenne, sądy stalinowskie czy absurdalne zbiorowe wyroki wydane przez Hitlera na Żydów czy Romów. Odwrotnym problemem jest nieadekwatność wyroków (wydawanych na zbrodniarzy hitlerowskich czy stalinowskich) wobec ich win. W Dekalogu V Krzysztofa Kieślowskiego wykonanie wyroku śmierci pokazane zostaje jako kolejna zbrodnia, akt zemsty,...

poleca b/d

Chlubne wyjątki

W obrazku Marii Konopnickiej mowa o uniewinnieniu „dziecięcia”, które kradło jabłka w sadzie– wedle prawa powinno zostać ukarane, jednak sędzia wziął pod uwagę sytuację oskarżonego: nieletniego, biednego, głodnego, nieuczonego... Podobnie w serialu Dom Jana Łomnickiego sędziowie biorą pod uwagę szczególną sytuację oskarżonego doktora – byłego więźnia obozu koncentracyjnego, który zastrzelił swego byłego oprawcę... Sprawiedliwy wyrok wydaje też sąd w Lalce Bolesława Prusa – pomawiana o...

poleca 25% 4 głosy

Kara wymierzona własną ręką

Niekiedy zbrodniarz wymierza sobie karę własną ręką. Edyp– bohater Króla Edypa Sofoklesa i mitów greckich, dowiedziawszy się o swej, nieświadomie popełnionej, zbrodni ojcobójstwa i kazirodztwa, wykłuwa sobie oczy, Jokasta – jego żona i matka, wiesza się... Wedle tradycji biblijnej Judasz, który nie mógł pogodzić się z tym, że wydał Jezusa, odebrał sobie życie. Karze siebie także Krzyżak, Zygfryd de Löwe, oprawca Juranda, pośredni sprawca śmierci jego córki Danuśki, który nie może...

poleca 30% 10 głosów

Kara tajemnicza i niesprawiedliwa – nasze przeznaczenie

Karę tajemniczą, za niesprecyzowany czyn ponosi Józef K. – bohater Procesu Kafki. Ten przeciętny człowiek jest wciąż śledzony, nachodzony, przesłuchiwany przez tajemniczych nieznajomych, nie ma przeciwko niemu konkretnych zarzutów, a jednak pewnego dnia zostaje wyprowadzony poza granice miasta i zabity... Los Józefa K. wydaje się tragiczną parabolą losów każdego człowieka. Za co ponosimy niezasłużoną karę śmierci? – zdaje się pytać genialny żydowski pisarz z Pragi, Franz Kafka. Z jego na...

Podoba się? Tak Nie

Więcej informacji:

Podobne teksty:

Materiał opracowany przez eksperta

Czas czytania: 1 minuta

Spis treści

Kara