Przyimek (łac. praepositio) – nieodmienna część mowy, która łączy się z wyrazem i nadaje mu inny sens; np. rzeczownik stół tworzy z przyimkami wiele zestawień: na stole, o stole, za stołem, obok stołu, po stole, pod stołem, zza stołu, koło stołu,...
Aliteracja - powtarzanie tych samych liter lub sylab na początku kolejnych wyrazów tworzących zdanie lub wers, służące do uwydatnienia treści wyrazów i całych wypowiedzi, np. Bura burza od boru. Onomatopeja - wyrazy dźwiękonaśladowcze;...
Pięta Achillesa - słaby, czuły punkt Pochodzenie: Matka Achillesa, bogini Tetyda, po urodzeniu syna wykąpała go w Styksie, aby uczynić jego ciało odpornym na zranienia. Trzymała go za piętę i ten fragment ciała Achillesa był nieodporny na...
Omówimy trzy rodzaje trybów, które za pomocą formy osobowej wyrażają, jak przedstawia się czynność (lub stan): Tryb orzekający , bo orzeka, informuje o czynnościach (lub stanach), które mają miejsce w teraźniejszości, zaistniały w przeszłości...
Olga XXXXXXXXX, bo tak brzmi jej imię i nazwisko, to wspaniała dziewczyna. Poznałem ją na moim osiedlu. Znamy się już bardzo długo. Olga ma wysmukłą sylwetkę, trzyma się zawsze prosto. Moja koleżanka ma interesującą twarz, w której dominują duże...
Zdanie pojedyncze a) w zdaniu pojedynczym przecinkiem rozdzielamy: - jednorodne części zdania, to jest podmioty lub określenia, zestawione bezspójnikowo np. Wierzby, topole, graby rosły tuż nad wodą. Szyby, grusze, jabłonie rosły w...
1. Podmiot kto? co? 2. Orzeczenie co robi? co się z nim dzieje? w jakim jest stanie? 3. Dopełnienie (wszystkie przypadki oprócz mianownika). 4. Przydawka jaki? jaka? jakie? czyj? który? ile? czego? z czego? 5. Okolicznik : -...
Części mowy możemy podzielić na: 1. ODMIENNE - należą do nich: - rzeczownik - przymiotnik - czasownik - liczebnik - zaimek (rzeczowny, przymiotny, liczebny) 2. NIEODMIENNE - należą do nich: - przysłówek - zaimek przysłowny -...
Zaimek jest częścią mowy zastępującą rzeczownik (np. ja), przymiotnik (np. mój), liczebnik (np. tyle) lub przysłówek (np. tam). Typy i odmiana zaimków w języku polskim: 1) Odmiana zaimka zależy od tego, którą część mowy on zastępuje. Ze...
Grupa I 1. W którym szeregu znajdują się wyrazy tylko o znaczeniu obojętnym? a) dom, zupa, łycha b) klasa, szkoła, sprawdzian c) mamusia, siostra, słodycze d) tato, dziadek, milutki 2. Uzupełnij tabelę i podkreśl formanty w wyrazach...
WIELKIE I MAŁE LITERY Zasady użycia w tekstach wielkich i małych liter mają charakter konwencjonalny. Opierają się na czterech kryteriach: 1. składniowym, 2. znaczeniowym, 3. graficznym, 4. uczuciowym i grzecznościowym. UŻYCIE...
Sprawdzian z fonetyki 1. Policz głoski w podanych wyrazach: (4 p.) nieszczęście - …. ognisko - … ostrzeżenie - … roziskrzyć - … posprzątalibyśmy - … dziennik - … uciszyć - … nici - … 2. Podziel podane wyrazy zgodnie z zasadami...
Rzeczowniki to nazwy: - osób np. lekarz - zwierząt np. pies - roślin np. kwiat - rzeczy np. stół - cech np. mądrość - uczuć np. radość - czynności np. bieganie - pojęć np. synteza (łączenie) Odpowiadają na pytania: kto? co?
1. Rzeczownik w związku z liczebnikiem a) Rzeczowniki mogą być określane przez wyrazy, które oznaczają liczbę lub kolejność osób, zwierząt i rzeczy, np.: pięciu zawodników, trzy konie, dziesięć domów, piąty zawodnik, trzeci koń, dziesiąty dom...
I. Zdania złożone podrzędnie: 1... ...2 Można postawić pytanie np. Proś, by twoja podróż była długa. O co? II. Zdania złożone współrzędnie: 1...2 Np. Zatrzymaj się w fenickich portach i zakup tam dobre towary. Między...
Przypadki: - Mianownik Kto? Co? (jest) skrót M - Dopełniacz Kogo? Czego? (nie ma) skrót D - Celownik Komu? Czemu? (przyglądam się) skrót C - Biernik Kogo? Co? (lubię) skrót B - Narzędnik Z kim? Z czym? (chodzę) skrót N - Miejscownik O kim? O...
1. Rzeczowniki, przymiotniki, liczbniki to odmienne części mowy. 2. Deklinacja to odmiana przymiotnika, rzeczownika, liczbnika przez przypadki. 3. Przypadki: Mianownik (M.) kto? co? (jest) Dopełniacz...
Podział ze względu na budowę gramatyczną a) zwroty - to związki frazeologiczne, które pełnią w zdaniu funkcje czasownika np. zbijać bąki, brać nogi za pas, patrzeć się jak sroka w gnat b) wyrażenia - to związki frazeologiczne, które...
Czasowniki nazywają a) czynności, np.: pisać, jeść, czytać, pływać, biegać; b) stany, np.: chorować, siedzieć, spać, cierpieć, wisieć; c) procesy, np.: mądrzeć, dorastać, dojrzewać, myśleć, być, żyć, pamiętać; d) zdarzenia, np.: potknąć...
Wypowiedzenia dzielimy na zdania (zawierające orzeczenie) i równoważniki zdań, inaczej oznajmienia (nie zawierające orzeczenia). Wypowiedzenia, których nie można uzupełnić w ten sposób, to zawiadomienia lub wykrzyknienia. Zdania: 1. pojedyncze...
Epitet – wyraz (najczęściej jest nim przymiotnik) określający rzeczownik: "brzydkie kaczątko", "słodki całus", "zły bandyta", epitet jest również środkiem poetyckim. Ma on wpływ na znaczenie wyrazu, do którego się...
-- "Ó" wymienne -- "Ó" piszemy gdy wymienia sie na: O,A,E. W tkim przypadku jest to "Ó" wymienne....
1. Zdanie złożone - zdanie zawierające przynajmniej dwa człony (zdania składowe) i co najmniej dwa orzeczenia. 2. Zdanie składowe - jest to człon zdania złożonego, w budowie przypomina zdanie pojedyncze (jedno orzeczenie). 3. Zdanie...
Liczebnik jest odmienną i samodzielną częścią mowy , wyrażającą liczbę lub kolejność rzeczy, osób, zwierząt itp. (dwa, drugi). Liczebniki mogą odmieniać się przez przypadki (dwa - dwóch, drugi - drugiego), liczby (drugi - drudzy) i rodzaje (druga...
Podmiot to główna część zdania. Odpowiada na pytania - co robi? lub co się z kimś (czymś) dzieje? Są różne rodzaje podmiotów: w mianowniku - gramatyczny, w dopełniaczu (logiczny), szeregowy i domyślny. W MIANOWNIKU (GRAMATYCZNY) jest...
Zależności, jakie zachodzą między wyrazem podstawowym, a pochodnym oraz budowę wyrazu pochodnego odkrywamy za pomocą ANALIZY SŁOWOTWÓRCZEJ. NA CZYM POLEGA ANALIZA SŁOWOTWÓRCZA? PO PIERWSZE: Na sprowadzeniu wyrazu pochodnego do jego formy...
Pisownia „ó” Pisownia „u” Pisownia ó obowiązuje w trakcie odmiany lub w wyrazach pokrewnych wymienia się na samogłoski: a, o, e: mówić — mawiać, skrócić — skracać, wrócić — wracać; dróżka — droga, lód — lodem, móc — mogę,...
Czasownik to część mowy samodzielna i odmienna odpowiada na pytania: - CO ROBI? - CO SIĘ Z NIM DZIEJE? ODMIENIA SIĘ PRZEZ : - osoby - tryby - liczby - czasy - strony - aspekty - rodzaje FORMY FORMY - nieosobowe czasownika są...
I. Zdania złożone współrzędnie - zdanie, w którym poszczególne zdania składowe można łatwo rozdzielić. Żadne ze zdań składowych nie określa drugiego, stanowią gramatyczną całość. Rodzaje zdań współrzędnie złożonych: 1) łączne - spójniki: i,...
1. W podanych zdaniach podkreśl czasowniki, określ ich liczbę, osobę, rodzaj, czas, tryb. a) Mama kupiła prezent synowi, który ma urodziny. b) Cieszę się, że jadę na wakacje. c) Idź do domu i posprzątaj. d) Czy miałbyś ochotę iść na lody? e)...
Rzeczownik – nazwa części mowy oznaczającej większość występujących statycznie obiektów i zjawisk oraz pojęć abstrakcyjnych, tworzącej podmiot w zdaniu. Rzeczowniki mogą odmieniać się według liczb i przypadków. Odmianę rzeczowników nazywamy...
Z języka "fonia" - znaczy dźwięk, głos. Znasz wyrazy: - telefon (przekazuje dźwięk na odległość) - magnetofon (zapisuje dźwięk na taśmie magnetycznej). Fonetyka to nauka o głoskach, najmniejszych elementach dźwiękowej formy wyrazu....
Poprawna pisownia jest jednym z podstawowych warunków efektywności przekazu informacji za pomocą tekstu pisanego. Błąd ortograficzny, polegający na napisaniu zwrotu lub wyrażenia w sposób niezgodny z obowiązującą normą ortograficzną, stanowi...
Frazeologia jest to nauka o związkach wyrazów. Związek frazeologiczny jest to nierozłączne połączenie kilku wyrazów o przenośnym znaczeniu. Być po słowie - zaręczyć się Biały kruk - unikat, rarytas Budować zamki na lodzie - mieć nie realne...
1. Wymień odmienne części mowy 2. O jaką część mowy chodzi? Napisz: Czytam, pisze, rysuje - ……………………………….. Ojej! Hej! Witam! - ………………………………..…... Niebieski, miła, spokojnie - ……………………….… Miło, przykro, biało - ………………………………..…. 3....
1) Rodzaj rzeczownika Rzeczowniki występują w jednym z trzech rodzajów: męskim, żeńskim lub nijakim, np. (ten) mały chłopiec, (ta) mała dziewczynka, (to) małe dziecko. Najczęściej możemy rozpoznać rodzaj rzeczownika na podstawie jego...
SYNONIMY W przypadku wyrazów wieloznacznych mówimy i jednym wyrazie i wielu jego znaczeniach. W przypadku wyrazów bliskoznacznych sytuacja jest odwrotna. Mamy bowiem kilka wyrazów, ale znaczenia ich są takie same lub podobne, bliskie....
Przykłady przymiotnika : ładny, zły, miły Funkcja : przydawka Odmiana przez : przypadki, liczby i rodzaje Pytania : jaki? jaka? jakie? Określa : (wyraża) cechy
PISOWNIA WYRAZÓW z "CH" "CH" piszemy, gdy wymienia się na SZ: - mucha - muszka, piechota - pieszo, ruchomy - ruszać, blacha - blaszka "CH" piszemy w wyrazach: - chory, chlustać, chwalić, chować, echo, chaos, chór, cholesterol, charakter,...
1. Czasownik może przybierać nieosobową formę czasownika: - bezokoliczniki np. jeść, iść - formy zakończone na: -na, -to, np. umyto - niektóre konstrukcje z "się", np. mówi się o wojnie - imiesłowy 2. Imiesłowy dzielimy na: a)....
Formy odmiany czasowników Czasownik jest częścią mowy charakteryzującą się bogactwem form fleksyjnych. Wyróżniamy następujące formy czasownika: a) Formy osobowe, odmieniające się przez osoby, liczby, czasy, tryby i strony. Niektóre z form...
1. Tworzenie wyrazów pochodnych (derywacja). Derywacja - proces tworzenia nowych wyrazów za pomocą przedrostków i przyrostków. Derywacja wsteczna - proces tworzenia nowych wyrazów przez odrzucenie przyrostka. za + pisać = zapisać...
W zdaniu złożonym współrzędnie zdania składowe nie określają się wzajemnie. Jedno zdanie składniowe nie wynika z treści drugiego i może istnieć osobno (np. Jem obiad i czytam gazetę. - Jem obiad. Czytam gazetę.). Rodzaje zdań złożonych...
Wyraz podstawowy – to wyraz od którego bezpośrednio pochodzi inny wyraz. Wyraz pochodny – wyraz bezpośrednio pochodzący od wyrazu podstawowego. np. kot → kotek Podstawa słowotwórcza – to ta część wyrazu podstawowego, która wchodzi w...
FONETYCZNE Wyrazy dźwiękonaśladowcze- używany w poezji środek artystyczny polegający na takim dobieraniu wyrazów, że naśladują swym brzmieniem opisywane zjawisko lub dźwięki wydawane przez opisywany przedmiot. np. I dudni, i stuka, łomocze i...
Współrzędnie złożone 1. Zdania łączne, treść zdań składowych łączy się i są najczęściej połączone spójnikami: i, a, oraz, ani, ni, również, jak również Wykres do tego zdania wygląda tak ________ ... _________ 2. Zdanie rozłączne jest to...
1) FONETYCZNE - dotyczące warstwy brzmieniowej tekstu: Aliteracja - polega na stosowaniu tych samych głosek na początku sąsiadujących ze sobą wyrazów. Eufonia - polega na stosowaniu zasad harmonijnego współbrzmienia głosek. Onomatopeja -...
Cząstki bym, byś, by, byśmy, byście występują także jako połączenie spójnika by z końcówkami -(e)m, -(e)ś, -(e)śmy, -(e)ście. Spójnik by jest równoważny spójnikom aby, ażeby, żeby, np. - Zaprosił go, by wystąpił z odczytem (= aby wystąpił z...