Środki stylistyczne.

FONETYCZNE
Wyrazy dźwiękonaśladowcze- używany w poezji środek artystyczny polegający na takim dobieraniu wyrazów, że naśladują swym brzmieniem opisywane zjawisko lub dźwięki wydawane przez opisywany przedmiot. np. I dudni, i stuka, łomocze i pędzi, A dokąd? A dokąd? A dokąd? Na wprost.
Instrumentacja głosowa- nagromadzenie tzw. głosek szeleszczących w celu oddania dźwięku np. padania deszczu ‘O szyby deszcz dzwoni’
Aliteracja- powtórzenie w celach ekspresywnych jednej lub kilku głosek na początku lub w akcentowanych pozycjach kolejnych wyrazów tworzących zdanie lub wers. Np. Biją Boże bębny.
SŁOWNIKOWE
Archaizm- wyraz, konstrukcja składniowa lub związek frazeologiczny, który wyszedł z użycia np. Waćpan.
Neologizm- nowy wyraz utworzony na użytek konkretnego utworu literackiego np. witacz
Wulgaryzm- wyraz lub wyrażenie będące dosadnym, ordynarnym określeniem zjawisk, które można nazwać, używając słów neutralnych stylistycznie.
Zgrubienie- wyraz utworzony za pomocą odpowiedniego formantu oznaczającego rzecz albo osobę większą od nazywanej wyrazem podstawowym. Zgrubienie może oznaczać pogardliwy stosunek do omawianego obiektu, szczególnie, kiedy wiąże się ze zmianą rodzaju, np. baba, babsko.
Zdrobnienie- wyraz utworzony za pomocą odpowiedniego formantu oznaczającego rzecz albo osobę mniejszą od nazywanej wyrazem podstawowym np. babunia
Prozaizm- element językowy użyty w wypowiedzi poetyckiej, pochodzący spoza stylu poetyckiego określonej epoki, np. spodnie na tyłkach zacerowane.
SKŁADNIOWE
Powtórzenie- zabieg stylistyczny polegający na wielokrotnym użyciu tego samego elementu językowego celem uzyskania rytmizacji, podkreślenia znaczenia, zwiększenia ekspresji np. Zieleń, zieleń, coraz więcej zieleni i przestrzeni?.
Apostrofa- bezpośredni, patetyczny zwrot do osoby, bardzo często do bóstwa, personifikowanie idei lub przedmiotu, występujący najczęściej w przemówieniu lub uroczystym utworze poetyckim np. Litwo ojczyzno moja, Ty jesteś jak zdrowie…
Wykrzyknienie- grupa wyrazów lub zdanie wykrzyknikowe np. Ojej, zgubiłem swoje kapcie!
Pytanie retoryczne- pytanie zadane nie w celu uzyskania odpowiedzi, lecz w celu skłonienia odbiorcy do przemyśleń na określony temat.
Anafora- retoryczny środek stylistyczny polegający na rozpoczęciu dwóch albo kilku kolejnych wersów, zdań, strof tym samym wyrazem lub wyrażeniem.
TROPY STYLISTYCZNE
Epitet- wyraz określający rzeczownik: "wieczna miłość", "piękny widok" ,"mały człowiek". jest również środkiem poetyckim.
Porównanie- zestawienie dwóch wyrazów przy pomocy słów: jak, niby, niczym np. piękna jak nimfa, biały niczym śnieg.
Metafora- zwana inaczej przenośnią, to takie zestawienie wyrazów, w którym zyskują one nowe znaczenie np. "od ust sobie odejmę", lub "podzielę się z wami wiadomością".
Animizacja- nadanie cech istot żyjących np. morze ryczy, chmura goni chmurę
Personifikacja- nadanie cech ludzkich np. dumny kościół
Oksymoron- tworzy się przez zestawienie wyrazów o przeciwstawnych znaczeniach np. sucha woda, zimny ogień.
Symbol- znak językowy, który oprócz znaczenia dosłownego posiada znaczenie ukryte, można go interpretować wielorako, przykładowo symbol lwa oznacza nie tylko dany gatunek zwierzęcia, lecz często także siłę lub władzę.
Alegoria- jadnoznacznośc przenośni, np. lis - chytrość, przebiegłość, żółw - powolność, sowa - mądrość.
Ironia- sprzeczność między znaczeniem słowa a intencją zawartą w kontekście.