Modernizm
Praca artysty
Odrębny rozdział stanowi praca artystów, ukazywana przez nich samych jako natchniona misja (Mickiewicz w Dziadach cz. III), solidne rzemiosło (Horacy, Norwid) lub wyraz wolności, pozwalającej na tworzenie dzieł wielkich, ale i łamanie konwencji społecznych, szokowanie (zwłaszcza twórczość symbolistów francuskich czy polskich modernistów). Postaci artystów jako próżniaków przedstawia z odrazą literatura tworzona przez pozytywistów ( Nad Niemnem Orzeszkowej, Bez dogmatu Sienkiewicza)....
Sława
Służmy poczciwej sławie, a jako kto może, Niech ku pożytku dobra spólnego pomoże (Jan Kochanowski, Pieśń II ) Sława, w odróżnieniu od chwilowej popularności, sukcesu, kariery (słowa tak popularne do dziś!) to wartość uniwersalna i ponadczasowa. Szczególnie chętnie pisano o niej w czasach antyku, średniowiecza czy renesansu oraz w epoce kultu sztuki – modernizmu.
Nazwa epoki i ramy czasowe
W Polsce epoka zawiera się w latach 1890-1918. Rok 1890 jest uważany za początek nowej epoki, bo wtedy debiutują poeci młodopolscy i do kraju napływa literatura europejska, natomiast data zamykająca jest cezurą historyczną (koniec I wojny światowej i odzyskanie niepodległości). W Polsce, podobnie jak w Niemczech, Włoszech i Francji, podkreślano modernistyczną ideologię młodzieży końca XIX w. Stąd wzięły się terminy, którymi określa się tę epokę: • modernizm – z niem. modern ; oznacza...
Sztuka dla sztuki
Społeczno-politycznej funkcji poezji, poezji tyrtejskiej przeciwstawiano popularną w okresie modernizmu ideę sztuki dla sztuki. Również w literaturze dwudziestolecia międzywojennego, w dobie odzyskania niepodległości uznano brzemię polskości, sprawy narodowej za zbędny balast. „Ojczyzna moja wolna, wolna.../Więc zrzucam z ramion płaszcz Konrada” – pisał w Czarnej wiośnie Antoni Słonimski. Z kolei Jan Lechoń w Herostratesie życzył sobie: „A wiosną – niechaj wiosnę, nie Polskę zobaczę”....