Chemia

Adenozyno-5-monofosforan(V) AMP

Adenozyno-5-monofosforan(V) AMP może do swej reszty fosforanowej przyłączyć jedną lub dwie cząsteczki kwasu fosforowego(V), tworząc odpowiednio adenozyno-5-difosforan(V) (ADP) lub adenozyno-5-trifosforan(V) (ATP). Związki te należą do związków bogatych w energię, tzw. makroergicznych. Nukleotydy dobrze rozpuszczają się w wodzie. Reszta kwasu fosforowego(V) nadaje im odczyn silnie kwasowy.

Aktywność chemiczna metali i niemetali

Aktywność metali

Wiąże się z łatwością oddawania elektronów z powłoki walencyjnej. Im dalej od jądra znajdują się elektrony, tym słabiej są przyciągane i łatwiej oddawane przez atom.

Aktywność niemetali

wiąże się z łatwością przyciągania elektronów na ostatnią powłokę. Im bliżej jądra są elektrony, tym silniej i łatwiej będą wiązane.

Aldehydy

Aldehydy to związki zawierające grupę funkcyjną –CHO, zwaną grupą aldehydową. Grupa ta składa się z grupy karbonylowej i atomu wodoru.Grupa karbonylowa w cząsteczce aldehydu połączona jest z wodorem i resztą węglowodorową (wyjątek: HCHO – metanal).

Aldehydy i ketony

Aldehydy i ketony

Alkohole

Alkohole

Alkohole to związki zawierające grupę funkcyjną –OH związaną z tetraedrycznym atomem węgla.

Alkohole polihydroksylowe

Do alkoholi polihydroksylowych zalicza się np.:

Alkohole reagują:

a) z metalami aktywnymi (sód, potas, magnez, na gorąco z wapniem), tworząc alkoholany,np.: łatwość rozerwania wiązania RO–H maleje w kierunku: alkohol I–rzędowy > alkohol II–rzędowy > alkohol III–rzędowy powstające alkoholany ulegają hydrolizie anionowej (jak sól mocnej zasady i słabego kwasu), np. wodny roztwór etanolanu sodu ma odczyn zasadowy, co potwierdza poniższy zapis tego procesu: b) z halogenowodorami (HX: HCl, HBr, HI), tworząc halogenki...

Alkohole ulegają:

a) odwodnieniu (eliminacji wody), tworząc w wysokiej temperaturze i w obecności katalizatora (Al 2 O 3 ) alkeny, np.: eliminacja wody zachodzi zgodnie z regułą Zajcewa b) reakcji odwodnienia dwóch cząsteczek alkoholu w obecności kwasu H2SO4, której towarzyszy utworzenie cząsteczki eteru: c) łagodnemu utlenianiu podczas ogrzewania z użyciem tlenku miedzi(II), np.: alkohole I-rzędowe utleniają się do aldehydów alkohole II-rzędowe utleniają się do ketonów...

Alkohole, tiole, enole, fenole, etery

Ałuny

Ałuny to inaczej sole podwójne, ale są również solami uwodnionymi. Ałuny to podwójne siarczany(VI) metalu jedno- i trójwartościowego o ogólnym wzorze: We wzorach pojawiają się poszczególne elementy składowe – oddzielone kropką –w następującej kolejności: a) siarczany(VI) zapisane w kolejności alfabetycznej pierwszych symboli b) woda

Amidy kwasowe

I-rzędowe amidy kwasowe to pochodne kwasów karboksylowych, w których grupę –OH w grupie funkcyjnej zastąpiono grupą aminową –NH 2 . Podstawienie kolejnych atomów wodoru grupy aminowej grupą alkilową lub arylową pozwala na uzyskanie II-rzędowych lub III-rzędowych amidów.

Aminokwasy

Aminokwasy to związki dwufunkcyjne zawierające w swych cząsteczkach grupę karboksylową–COOH oraz grupę aminową–NH 2 . Często stosowaną zasadą określającą wzajemne położenie grupy aminowej i karboksylowej jest oznaczenie atomów węgla w łańcuchu węglowodorowym kolejnymi literami greckimi: α, β, γ, δ: Występująca w cząsteczce aminokwasu grupa –R może reprezentować grupę zróżnicowaną pod względem: kształtu, wielkości, ładunku elektrycznego, reaktywności,...

Aminokwasy

Aminy

Aminy można uważać za pochodne amoniaku. Aminy powstają, gdy w cząsteczce amoniaku jeden, dwa lub trzy atomy wodoru zostają zastąpione resztami węglowodorowymi (alkilowymi lub/i arylowymi).

Aminy

Aminy aromatyczne

Najprostszą aminą aromatyczną jest fenyloamina, powszechnie zwana aniliną. Anilina jest oleistą, bezbarwną cieczą o charakterystycznym zapachu, na powietrzu brunatnieje. Anilina słabo rozpuszcza się w wodzie, ale dobrze w alkoholu i eterze, a także w benzenie. Jest substancją toksyczną. Anilina powstaje w wyniku redukcji nitrobenzenu, którą prowadzi się wodorem atomowym in statu nascendi (w chwili tworzenia, powstawania), ogólny zapis tego procesu przedstawia równanie:...

Aminy niesymetryczne

Najdłuższa grupa –R lub –Ar stanowi podstawę nazwy (w mianowniku). Następnie należy dodać literę „o” i końcówkę -amina. Pozostałe grupy traktuje się jako podstawniki, wymieniając ich nazwy – w kolejności alfabetycznej – poprzedzone literą „N”, np.:

Aminy symetryczne

Tworząc nazwę systematyczną, należy podać nazwę grupy –R (węglowodorowej) lub–Ar (aromatycznej) poprzedzoną – w razie potrzeby – odpowiednim przedrostkiem di-, tri-, gdy w cząsteczce występują 2 lub 3 identyczne grupy, dodać literę „o” i końcówkę-amina, np.:

Aminy. Aminokwasy. Białka. Kwasy nukleinowe

Analiza jakościowa i ilościowa aminokwasów

Atom

Jest najmniejszą częścią pierwiastka chemicznego zachowującą jego właściwości chemiczne.

Azot i jego związki

Azot jest pierwiastkiem, który w stanie wolnym stanowi główny składnik atmosfery ziemskiej, a w formie związanej występuje w postaci licznych minerałów (np. NaNO 3 – saletra chilijska, KNO 3 – saletra indyjska). Występuje też w organizmach żywych, będąc składnikiem białek i kwasów nukleinowych. Konfiguracja elektronowa atomu azotu: 1s 2 2s 2 2p 3 . Stopnie utlenienia azotu w związkach: – III, I, II, III, IV, V. Azot jest bezbarwnym, bezwonnym gazem. Jest nieco lżejszy od...