Słownik języka polskiego definiuje termin kanon jako: zasadę, normę ogólnie przyjętą, wzór, regułę. W sztukach plastycznych zaś i architekturze zasadę kompozycyjną, wiążącą się z nauką o proporcjach, będącą wykładnikiem poglądów estetycznych...
Oświeceniem nazywamy okres w dziejach kultury europejskiej od około 1680 r. do końca XVIII wieku. Oprócz "oświecenia" funkcjonowały również takie nazwy jak "wiek rozumu" i "wiek świateł". W Polsce ta epoka...
Epoka starożytności to najstarszy okres w dziejach kultury europejskiej. Za jej początek przyjmuje się ten czas, kiedy człowiek zaczął pozostawiać po sobie ślady kultury materialnej(ok. 2000 r.p.n.e.). Antyk jako epoka literacka rozpoczyna się ok....
Renesans - Odrodzenie ideałów antyku. Harmonia i umiar, antropocentryzm (człowiek w centrum zainteresowań), humanizm, reformacja (rozbicie uniwersalizmu jednej religii w Europie). Odkrycia geograficzne - zwrot ku wartościom doczesnym. Rozwój sztuk...
Skamander - grupa skupiała się wokół pisma Uniwersytetu Warszawskiego "Pro arte et studio". W listopadzie 1918 roku poeci założyli kabaret literacki w kawiarni "Pod Picadorem". W 1920 roku pojawił się pierwszy numer "Skamandra". Od 1924 roku...
Romantyzm rozpoczął się się w końcu XVIII w. i trwał do połowy wieku XIX. Rozwijał się pod wpływem dążeń niepodległościowych oraz rewolucji społecznych zapoczątkowanych przez Francję w roku 1789. Duży wpływ na epokę romantyzmu wywarła filozofia...
Literatura okresu renesansu stworzyła kilka wzorców osobowych: wzorowego ziemianina, idealnego dworzanina i prawdziwego patrioty. Postać wzorowego ziemianina zawarł w swym "Żywocie człowieka poczciwego" Mikołaj Rej. Utwór daje obraz...
Mesjanizm to wierzenie lub raczej zespół wierzeń dotyczących zbawczej roli pośrednika (mesjasza), który, ofiarując się za ogół, odkupuje jego winę. Owym pośrednikiem może być jednostka lub grupa (np. naród czy klasa społeczna). Mesjanizm może mieć...
Alegoryzm średniowieczny - blisko związany z alegoryzmem bibijnym. Egzempla - przykłady, często moralizujące. Dualizm poglądów - pojmowanie świata w przeciwstawnych kategoriach dobra i zła (np.: BÓG - Szatan), generalnie daje się zauważyć...
Epoka średniowiecza ukształtowała kilka poglądów, którym ludzie tej epoki podporządkowali swoje życie. Poglądy te związane były z wiarą i z Bogiem. Według teocentryzmu centrum zainteresowań i uwagi człowieka stanowił Bóg. Augustynizm ujmuje...
1. Mity i mitologia. Kulturotwórcza rola mitów. Mity i mitologia jako źródła inspiracji dla literatury i sztuki. Mitologiczne motywy i toposy. Mitologia - To zbiór mitów, czyli opowieści Greków (potem także Rzymian) wyrażających wierzenia tej...
Średniowiecze to okres w dziejach kultury europejskiej, za którego granicę uważa się na ogół rok 476 (upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego), a za zakończenie rok 1492 (odkrycie Ameryki). Cechą charakterystyczną kultury średniowiecznej był...
WYNALEZIENIE DRUKU Około 1450 r. niemiecki rzemieślnik Jan Gutenberg wpadł na pomysł drukowania książek przy zastosowaniu ruchomych czcionek: na każdej z nich była wytłoczona pojedyncza litera. Czcionki dawały się zestawiać w dowolne słowa, a...
Oświecenie 1. Ramy czasowe epoki Europa: połowa XVII w. ? koniec XVIII w. Polska: II połowa XVIII w. 2. Oświecenie to prąd kulturowy, którego główną cechą było dążenie do doświadczalnego i rozumowego ujmowania i rozwiązywanie wszystkich...
Renesans - odrodzenie, trwał we Włoszech od XIV w. do XVI w., a w krajach północnej Europy od końca XV w. do końca XVI w. (w Polsce od XVI w. do lat trzydziestych XVII w.). Wielcy mistrzowie renesansu - Leonardo da Vinci Mona Lisa, Dama z...
Epoka ta rozpoczyna się około roku 1890. Ogólnie uznaje się za jej początek rok 1891 a dokładnie debiut trzech młodych poetów, między innymi Kazimierza Przerwy Tetmajera. W tym okresie utrwala się nowy układ prądów literackich. Nazwa tej epoki...
Rousseau Jego hasła znalazły swój wyraz w „Nowej Heloizie”. Powieść epistolarna. Temat: - miłość dwojga kochanków - listy pełne wyznań - on starszy mężczyzna - nie mogą się kochać gdyż ona jest bogatsza, dużo młodsza - nieszczęśliwa...
Charakter religii rzymskiej i porównanie jej z wierzeniami Greków. W pierwszym okresie bogowie rzymscy byli bezimienni, bezpostaciowi, a także izolowali się od ludzi. Rzymianie przejmowali wierzenia innych narodów lecz ograniczali ilość...
Sprawdzian z mitów, mitologii Rodzaje mitów: Kosmologiczne-o powstaniu świata Teologiczne- o bogach antropologiczne – o człowieku genealogiczne- o rodach ludzkich Homer- pochodzi z wyspy Chios, Iliada powstała w 9,8wpne. Epos-równoległość...
1. Dwa nurty kultury. szlachecki - rodzinność magnacki - wzorowany na dworach zachodniej Europy 2. Cechy kultury dworskiej (magnackiej). umowność, konwenans życia towarzyskiego hedonizm pod przykrywką etykiety dworskiej 3. Sytuacja...
1. Czas trwania Czas trwania i nazwa epoki czas trwania – początek średniowiecza przypada na przełom IV i V wieku naszej ery. Często wskazuje się rok 476 ( upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego). Średniowiecze trwało w Europie ponad 11...
Twórcą sentymentalizmu był Francuz Jean-Jacques Russeou, uznał one. że uczucie jest podstawową cechą kultury ludzkiej, a kultura i cywilizacja niszczą to w człowieku dobre, związku tym człowiek jest rozdarty między czułością, dobrocią, a...
Literatura w romantyzmie dążyła do roli przewodniczki narodu, natomiast poeta jego przywódcy. W pozytywizmie również miało to miejsce, aczkolwiek tej epoce podstawą poezji była wiedza, a nie natchnienie. W tamtych czasach prasa była centrum życia...
Barok jest epoką której szczególną cechą było współistnienie estetyki klasycystycznej i barokowej;znamienna dla baroku chęć olśnienia i zadziwienia odbiorcy prowadziła do bogactwa, ozdobności, jak również niezwykłości wypowiedzi poetyckiej....
Odrodzenie Spis pytań : Objaśnij pojęcia: odrodzenie, humanizm, reformacja Humanizm, racjonalizm i irracjonalizm wyjaśnij pojęcia; z jakimi epokami Ci się kojarzą, omów na przykładach Wzorce osobowe renesansu Różne ujęcia tematyki...
I. Kultura średniowiecza. 1. Ramy chronologiczne: a) Europa (V-XVw.) upadek cesarstwa zachodniorzymskiego (476r.), zdobycie Konstantynopola przez Turków (1453r.) faza wczesna (V-Xw) faza dojrzała (XI-XIIIw) faza schyłkowa, jesień...
Kultura i historia antyku trwała ponad10wieków.Przed rozwojem i ekspansją kultury gr.rozwijały się inne kultury np.Sumerów(1-wszy poemat epicki”Gildamesz”),Macedończyków(pismo klinowe).Grecy przejęli pismo prasemickie od Fenicjan.Na jego...
Renesans - okres w historii Europy obejmujący przede wszystkim wiek XV i XVI, okres w historii kultury europejskiej określany często jako "odrodzenie sztuk i nauk" i koncepcja historiozoficzna odnosząca się do historii kultury włoskiej od Dantego...
Daty trwania: 1918 (koniec I WŚ) – 1939(początek II WŚ) [-‘45](koniec II WŚ) Sytuacja polityczna w Polsce: Polska odzyskuje niepodległość, dwie fazy dwudziestolecia międzywojennego: - faza jasna (pierwsze 10lat) – dominuje nastrój radości i...
Romantyzm w POLSCE: początek 1822r- wydanie A.Mickiewicza „Ballady i romanse” koniec 1863r- powstanie styczniowe Romantyzm w EUROPIE: początek 1789r- wielka rewolucja francuska koniec 1848r- wiosna ludów w Europie WAŻNE WYDARZENIA:...
W epoce romantyzmu historia nabrała niezwykłego przyspieszenia, stając się udziałem szerokich rzesz. Wiązało się to ze wspomnianymi już wydarzeniami: wojnami napoleońskimi, później z częstymi zaburzeniami rewolucyjnymi i zrywami...
Romantyzm i naturalizm to dwa kierunki w literaturze, które przyrodzie wyznaczyły ważną rolę. Służyła ona jako tło element kompozycji, tworzyła nastrój była wielokrotnie głównym tematem utworów i wyrazicielem uczuć i przeżyć podmiotu lirycznego....
Oświecenie to okres w historii literatury i kultury polskiej. Obejmuje lata panowania Stanisława Augusta (1764-1795), ale okres wstępny datuje się od ok. 1740, zaś faza schyłkowa, tzw. klasycyzm postanisławowski, trwał do ok. 1830, współistniejąc...
I. Informacje ogólne Nazwa antyk pochodzi od łacińskiego słowa antiquus i oznacza dawny. Za początek antyku (inaczej starożytności) przyjmuje się przełom wieków IX i VIII p.n.e., za koniec - okres pomiędzy IV a VI wiekiem n.e., najczęściej...
Prawdziwa sztuka nigdy się nie starzeje. Po tysiącach lat nie straciły swej urody hymny biblijne, ani eposy Homera, ani też Horacy, mimo że już nieraz ogłaszano śmierć klasyki. Mistrz pieśni Kwintus Horacjusz Flaccus nie zaczynał swego pisarstwa...
Nić Ariadny - Rozwiązanie trudnego problemu, sposób na jego rozwiązanie. Koń Trojański - podstęp Pięta Achillesa - słaby punkt Być między Scyllą a Charybdą - sytuacja bez wyjścia Ikarowe loty - plany które zazwyczaj kończą się tragicznie...
- Filozofia, tendencje, grupy poetyckie, nazwa, atmosfera epoki. XX lecie MIĘDZYWOJENNE NAZWA EPOKI XX-lecie międzywojenne- 1918-1939 okres między dwoma wojnami (I i II światową), okres międzywojenny. Okres krótki, ale za to obfitujący w...
1. Wkroczenie wojsk szwedzkich do Polski latem 1655, w liczbie ok. 40 tys. (Wielkopolska) 2. Kapitulacja: - wielkopolskiego pospolitego ruszenia pod Ujściem, 25 lipca 1655 - poddanie Poznania Szwedom, pod wpływem Krzysztofa Opalińskiego,...
W przeciwieństwie do epoki renesansu ("Żywot człowieka poćciwego", "Dworzanin polski") w epoce oświecenia brak jest utworów, które bezpośrednio wskazywałyby ideał człowieka i obywatela. Cechy wzorowego Polaka oswieceniowi...
W XVIII wieku wśród szlachty panowało ogólne przekonanie, że pochodzi ona od starożytnego plemienia Sarmatów. Był to lud zamieszkujący od I w. p.n.e do IV w. n.e tereny Ukrainy. Sarmatyzm był odmianą kultury obejmującą; światopogląd , zachowanie,...
Biblia jest źródłem kultury europejskiej. 1. Co oznacza słowo Biblia? Słowo Biblia pochodzi od greckiego biblios i dosłownie oznacza "księgi". 2. Kiedy powstała Biblia? Stary Testament: XIX - I w. p.n.e. Nowy Testament: 51 - 96 r....
Deizm - pogląd uznający istnienie Boga oraz Jego nakazów,ale nieuznający ingerencji Boga w sprawy ludzkie Ateizm – pogląd odrzucający wiarę w Boga jako sprzeczną z rozumem i nienaukową; tłumaczy zjawiska świata bez odwoływania się do przyczyn...
Bajronizm - tajemniczy, melancholijny, samotny, buntowniczy, protestujący przeciwko światu, gdyż w jego życiu dzieje mu się krzywda. Wallenrodyzm - od bohatera poematu Mickiewicza - postaw jednostki, która w imię wyzwolenia podejmuje walkę z...
Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko - trzy kierunki w literaturze Oświecenia. Scharakteryzuj dokładniej jeden z nich. Klasycyzm Główny prąd artystyczny Oświecenia. Wyznacza poezji cele utylitarne, stawia przed nią zadania...
Na przełomie 19 i 20w. istniał w literaturze polskiej okres nazywany Młoda Polska. Wyróżnia się w nim dwie fazy. Pierwsza z nich to modernizm. Założeniem ideowym modernizmu było hasło „Sztuka dla sztuki”. Kazimierz Przerwa - Tetmajer, Jan...
Augustynizm- twórcą jest św.Augustyn, który sięgał do filozofii Platona i na niej oparł swoją własną. Jej główną myślą było to, że nasze życie, to ciągła walka między tym czego pragnie ciało, a tym czego pragnie dusza. Dlatego właśnie jego...
Dwudziestolecie międzywojenne, wyznaczają daty niezwykle ważne w polskiej historii: rok 1818 – odzyskanie przez Polskę niepodległości po 123 latach niewoli i rok 1939 – wybuch drugiej wojny światowej. W XX wieku rozpoczyna się zmiana...
Średniowiecze Za początki średniowiecza w Europie przyjmuję się rok 476-upadek Rzymu. Nastąpił wówczas koniec świata starożytnego a na gruzach rzymskiej cywilizacji powstają nowe formy państwowe. Kościół przekształca kulturę staożytnego świata...
Średniowiecze, a inaczej wieki średnie, rozpoczęło się w V w. n.e. a trwało do XV w. n.e. Jest to druga po starożytności najdłuższa epoka. Swoją nazwę zawdzięcza renesansowi, ponieważ w tych czasach uważano średniowiecze za mało warte i że...