W przeciwieństwie do epoki renesansu ("Żywot człowieka poćciwego", "Dworzanin polski") w epoce oświecenia brak jest utworów, które bezpośrednio wskazywałyby ideał człowieka i obywatela. Cechy wzorowego Polaka oswieceniowi...
W XVIII wieku wśród szlachty panowało ogólne przekonanie, że pochodzi ona od starożytnego plemienia Sarmatów. Był to lud zamieszkujący od I w. p.n.e do IV w. n.e tereny Ukrainy. Sarmatyzm był odmianą kultury obejmującą; światopogląd , zachowanie,...
Deizm - pogląd uznający istnienie Boga oraz Jego nakazów,ale nieuznający ingerencji Boga w sprawy ludzkie Ateizm – pogląd odrzucający wiarę w Boga jako sprzeczną z rozumem i nienaukową; tłumaczy zjawiska świata bez odwoływania się do przyczyn...
Biblia jest źródłem kultury europejskiej. 1. Co oznacza słowo Biblia? Słowo Biblia pochodzi od greckiego biblios i dosłownie oznacza "księgi". 2. Kiedy powstała Biblia? Stary Testament: XIX - I w. p.n.e. Nowy Testament: 51 - 96 r....
Bajronizm - tajemniczy, melancholijny, samotny, buntowniczy, protestujący przeciwko światu, gdyż w jego życiu dzieje mu się krzywda. Wallenrodyzm - od bohatera poematu Mickiewicza - postaw jednostki, która w imię wyzwolenia podejmuje walkę z...
Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko - trzy kierunki w literaturze Oświecenia. Scharakteryzuj dokładniej jeden z nich. Klasycyzm Główny prąd artystyczny Oświecenia. Wyznacza poezji cele utylitarne, stawia przed nią zadania...
Na przełomie 19 i 20w. istniał w literaturze polskiej okres nazywany Młoda Polska. Wyróżnia się w nim dwie fazy. Pierwsza z nich to modernizm. Założeniem ideowym modernizmu było hasło „Sztuka dla sztuki”. Kazimierz Przerwa - Tetmajer, Jan...
Augustynizm- twórcą jest św.Augustyn, który sięgał do filozofii Platona i na niej oparł swoją własną. Jej główną myślą było to, że nasze życie, to ciągła walka między tym czego pragnie ciało, a tym czego pragnie dusza. Dlatego właśnie jego...
Dwudziestolecie międzywojenne, wyznaczają daty niezwykle ważne w polskiej historii: rok 1818 – odzyskanie przez Polskę niepodległości po 123 latach niewoli i rok 1939 – wybuch drugiej wojny światowej. W XX wieku rozpoczyna się zmiana...
Renesans to inaczej odrodzenie; okres w dziejach kultury europejskiej obejmujący lata od połowy XIV wieku do końca XVI stulecia. Najpierw pojawił się we Włoszech, następnie w innych krajach. Przyniósł przełom we wszystkich dziedzinach kultury,...
Średniowiecze Za początki średniowiecza w Europie przyjmuję się rok 476-upadek Rzymu. Nastąpił wówczas koniec świata starożytnego a na gruzach rzymskiej cywilizacji powstają nowe formy państwowe. Kościół przekształca kulturę staożytnego świata...
Na przykładzie wybranych fragmentów literackich wskaż charakterystyczne cechy stylu młodopolskiego. Młoda Polska - epoka mająca swój początek w 1890 roku, a mająca swój kres w 1918 roku. Epoce nadawano przeróżne nazwy. Modernizm (modny,...
Średniowiecze, a inaczej wieki średnie, rozpoczęło się w V w. n.e. a trwało do XV w. n.e. Jest to druga po starożytności najdłuższa epoka. Swoją nazwę zawdzięcza renesansowi, ponieważ w tych czasach uważano średniowiecze za mało warte i że...
Kultura renesansowa rozwijała się od początku XIV w. we Włoszech, które ze względu na położenie geograficzne i szlaki handlowe stały się pośrednikiem między Wschodem a Zachodem. Takiemu obrotowi spraw sprzyjał kryzys Kościoła, którego siedzibę...
Pytania: 1. Znaczenie i pochodzenie terminu barok. Barok pochodzi od portugalskiego słowa barroco , co oznacza perłę o nieregularnym i dziwnym kształcie. 2. Czas trwania epoki. a) Europa - wiek XVII b) Polska - od lat...
Artur Schopenhauer był filozofem zajmującym specjalne miejsce w historii filozofii europejskiej. Był on niemieckim filozofem, który urodził się i mieszkał w Gdańsku. Tworzył w pierwszej połowie XIX stulecia, jednak jego filozofia stała się...
ŚREDNIOWIECZE 476 – upadek Cesarstwa Rzymskiego 800 – Karol Wielki cesarzem 1000 – Europa czeka na koniec świata 1321 – kończenie „Boskiej Komedii” przez Dantego 1364 – założenie uniwersytetu w Krakowie 1455 – odkrycie druku przez...
Europa V-XV w.n.e. 476 r. – początek śred. upadek Cesarstwa Rzymskiego 1450 r. – wymyślenie druku przez Jana Gutenberga 1453 r. – upadek cesarstw wsch. 1492 r. – odkrycie Ameryki przez Kolumba Polska X-XVI w 966 r. – chrzest polski...
DATY I NAZWA – Za początek Młodej Polski uważa się koniec XIX wieku, (rok 1890) kiedy to ukazują się pierwsze tomiki polskich modernistów (debiut K.PTetmajera, Andrzej Niemojewski, Franciszek Nowicki). Koniec wyznaczył koniec pierwszej wojny...
Romantyzm rozpoczął się się w końcu XVIII w. i trwał do połowy wieku XIX. Rozwijał się pod wpływem dążeń niepodległościowych oraz rewolucji społecznych zapoczątkowanych przez Francję w roku 1789. Do głównych tendencji obecnych w literaturze i...
W Anglii romantyzm poprzedził długi okres sentymentalizmu, który promował intuicję, indywidualizm, związanie z naturą, prawo do marzeń, liryzm oraz tajemniczość w literaturze. W połowie XVIII wieku w Anglii pojawił się zwrot ku rodzimemu...
synestezja – połączenie różnych typów doznań zmysłowych; przypisywanie jakiemuś zmysłowi wrażeń odbieranych innym zmysłem symbolizm – kierunek w literaturze i sztuce, który charakteryzował się opisywaniem tego, co ważne i niewyobrażalne za...
Barok to epoka w dziejach kultury europejskiej nastepująca po renesansie. Przyniósł on głębokie zmiany w dotychczasowej wizji świata i człowieka. W tej epoce pojawiły się nowe tendencje w filozofii, sztuce i literaturze. Zwiastuny zmian można...
Literatura parenetyczna (pareneza –pouczenie) literatura propagująca wzory postępowania związane z odgrywaniem określonych ról społecznych. Każda epoka tworzy własne, zgodne ze swą ideologią, wzory zachowań ludzkich i stara się je upowszechniać....
Schyłek oświecenia i początek romantyzmu wiąże się z żarliwą dyskusją na temat wyższości jednej epoki nad drugą oraz zaciekłą wzajemną krytyką; spowodowane to było nie tylko odmiennymi gustami artystycznymi, wykształconymi w innych czasach, ale...
Każdy kierunek literacki kształtuje własne formy językowe wyrazu, odmienne od zastanych konwencji stylistycznych, a czasem im przeciwstawne. Na ogół te nietradycyjne sposoby operowania słowem ściągają na nowatorów zarzut dziwactwa i...
* Średniowiecze – „media aerum” * Mediewiści – badacze średniowiecza * Chronologia epoki: - jako datę wyznaczającą początek średniowiecza uważa się 476r. - w Polsce 966r. - średniowiecze trwa ok. 1000 lat, do XVw. * Ideologia...
Nazwa epoki Średniowiecze - z łac. medium aevum, media aetas - wieki średnie. Nazwa epoki powstała w XV – XVI wieku, kiedy to (błędnie) sądzono, iż epoka ta jest tylko okresem przejściowym pomiędzy dwiema wielkimi epokami – Starożytnością...
Średniowiecze, które było jednym z kolejnych okresów sztuki w dziejach ludzkości, powstało w V wieku n.e. (ok. roku 476) i trwało do przełomu XV i XVI wieku. W epoce tej rozwinęło się wiele różnych prądów światopoglądowych, które miały znaczący...
Stoicyzm to kierunek filozoficzny zapoczątkowany w III wieku przed narodzeniem Chrystusa, w Atenach przez Zenona z Kition. Wywarł znaczny wpływ na rozwój chrześcijaństwa, w pewnym stopniu oddziaływał na myśl średniowieczną. Stoicy używali...
Starożytność 1. Nazwa i ramy czasowe Nazwa antyk wywodzi się od łacińskiego słowa antiquus i oznacza dawny.Za początek starożytności przyjmuje się przełom wieków IX i VIII p.n.e. , czyli czas , w którym żył i tworzył Homer. Za koniec...
Horacy był zaiste najsławniejszym poetą lirycznym Rzymu. Pisał bardzo różnorodne - pod względem tematu – utwory, takie jak ody, satyry czy listy. To właśnie w nich przekazywał innym ludziom swoją mądrość życiową, swoje poglądy czy swój własny...
Okres modernizmu charakteryzował się specyficzną atmosferą obyczajową i kulturową szczególnie w środowisku artystów. Prowadzili oni specyficzny i dziwny tryb życia. Wielbiono ich i naśladowano lub odrzucano i tępiono. Środowisko modernizmu to...
Wraz z klęską powstania styczniowego zakończył się romantyzm – epoka, która jako główne zadanie postawiła sobie walkę o wolność ojczyzny. Wykrwawiony naród nie miał już siły dalej walczyć i pragnął pracować dla ojczyzny, aby na polu gospodarczym...
Pod okupacją hitlerowską zamarło prawie zupełnie jawne życie kulturalne. Zalążkiem życia literackiego były konspiracyjne wieczory autorskie organizowane w prywatnych mieszkaniach. Na czas wojny przypadły debiuty m.in. Krzysztofa Kamila...
1.Modernizm – (fr.moderne) – współczesny, nowoczesny, postępowy. Hasło to doskonale 2.odzwierciedla tendencje, postawy, nauki, które bardzo postępowe w stosunku do innych. Fin de siecle – koniec wieku, ściśle związane z chronologią epoki....
Romantyzm ze swym zainteresowaniem problematyką psychologiczną i poszukiwaniem prawdy o człowieku wypracował także swoistą antropologię – koncepcję człowieka oraz własną filozofię egzystencji. Zgodnie z poglądami Rousseau romantycy myśleli o...
Człowiek - "trzcina myśląca" - odzwierciedlenie niepokojów egzystencjalnych epoki baroku w literaturze. W renesansie człowiek postrzegał świat jako uporządkowane dzieło boskie, w którym miał on realizować swoje pragnienia, ambicje....
Geneza nazwy-wykorzystuje termin światła-oświecenie,samoświadomość myślicieli. Nazywano tę epokę także wiekiem filozofów i rozumu.Termin oświecenie powstał w Niemczech.Nowy prąd szybko objął Francję,Anglię i pozostałe kraje Europy. Ludzie chętnie...
Przedstawiciele polskiego romantyzmu Goszczyński Seweryn 1801 - 1876 Fredro Aleksander 1793 - 1876 Krasiński Zygmunt 1812 - 1859 Malczewski Antoni 1793 - 1826 Mickiewicz Adam 1798 - 1855 Norwid Cyprian Kamil 1821 - 1883 Pol Wincenty 1807...
Średniowiecze – „wieki średnie”, nazwa wprowadzona przez twórców renesansu. Okres przejściowy, rozciągający się między epoka starożytną a nowymi czasami odrodzenia. Nazwa – wyraz lekceważenia żywiołowego dla tej pośredniej epoki, okresu...
1. Podłoże społeczno kulturowe. Słowa renesans po raz pierwszy użył, włoski malarz, G. Vassari w XVI w. Epoka ta we Włoszech trwała od XIV do początku XVI w, w krajach leżących na północ od Alp od końca XV do końca XVI w, a w Polsce trwał od XIV...
1. Znając imię jednego z bohaterów utwórz literackie, mitologiczne pary: Uranos- Gaja Klistajmestra- Agamemnon Hajmon- Antygona Hebe- Herakles Pandora- Epimeteusz Eurydyka- Orfeusz Baucis- Filemon Tetyda- Peleus Oionone- Parys Jokasta-...
Oświecenie obejmuje w Polsce okres od drugiej poł. XVIII w. do ok. 1830 r.. W tym czasie, walka zmierzała do ograniczenia swobód i wolności szlacheckiej. Kulturze i ludziom oświecenia przyszło walczyć jednocześnie z sarmatyzmem i konserwatyzmem...
Renesans - okres rozwoju literatury, kultury, sztuki i architektury, został zapoczątkowany wielkim wydarzeniem – odkryciem Ameryki w 1492 roku przez Krzysztofa Kolumba. Epoka ta znana także jako Odrodzenie w architekturze powracało do wzorców...
Budowa Apokalipsy Wilfrid J. Harrington w swej książce Klucz do Biblii dokonał podziału księgi na dwie części. Szczegółowy plan sporządzony przez badacza przedstawia się następująco: Prolog 1, 1-3 A – Listy do siedmiu Kościołów 1, 4...
Czas trwania epoki – koniec wieku XVII-wiek XVIII. Nazwa epoki: wiek filozofów, wiek rozumu Oświecenie to epoka racjonalizmu czyli ci którzy umieją posługiwać się rozumem i dzięki niemu mogą poznać cały świat, zbadać go. Tło naukowe...
Czym jest religia? Zjawisko społeczno-kulturowe, którego istotę określa stosunek człowieka do sacrum (świętości); na religię składają się wierzenia (mity, dogmaty), kult (obrzędy religijne) oraz w przypadku bardziej rozwiniętych religii -...
LITERACKIE I IDEOWE WYZNACZNIKI EPOKI. 1. N a z w a: Nazwa „barok” stała się metaforą epoki dziwnej, niezwykłej i odchodzącej od klasycznego wzorca renesansu, harmonii i proporcjonalności (zarzucano jej barbarzyństwo polegające na wypaczeniu...