Definicje i rodzaje dramatów
Dramat, z greckiego drma – („działanie, akcja”), jeden z trzech głównych (obok liryki i epiki) rodzajów literackich, traktowany często jako gatunek sztuki syntetycznej, wielotworzywowej – zarówno literackiej, jak i teatralnej. Wykształcił się...
Polaków portret literacki - obiektywizm czy mitologizacja? Rozważ temat na podstawie utworów romantycznych i pozytywistycznych.
Naród Polski w ostatnich stuleciach kształtowały różne przeżycia pokoleniowe- w romantyzmie było to powstanie listopadowe, w pozytywizmie styczniowe. Oba te zrywy zakończyły klęską wielkie nadzieje na odzyskanie niepodległości i własnego...
Epoki literackie - ściąga
Antyk 3000p.n.e do II n.e(starożytność) mity: „Prometeusz” kradnie ogień, daje ludziom. „Syzyf” śmierć, Hades, głaz.”Dedal i Ikar” syn Ikar spada ,marzenia. „Wojna Trojańska” koń. Biblia ks.Hioba Bóg wystawia na próbę Hioba (dzieci choroba). Ks....
Porównanie teatru antycznego i szekspirowskiego.
Teatr szekspirowski sięga swymi korzeniami do czasów antycznych, kiedy to w starożytnej Grecji narodziły się tragedia i komedia. Wyrosły one z kultu boga wina, płodności i wegetacji – Dionizosa. Pieśni śpiewane ku jego czci doprowadziły do...
Motyw buntu
Istota buntu jest sprzeciw wobec tego, co zastane. U podstaw każdego aktu buntu leży niezgoda na rzeczywistość, odrzucenie powszechnie panującego porządku i czynna próba jego zmiany. Człowiek, buntuje się przeciw wszystkiemu. Nie ma człowieka,...
Człowiek sam musi określić, co w życiu jest najważniejsze. Świat jakich wartości - ważnych dla ciebie - odnajdujesz w utworach literackich?
Literatura od swych zaczątków stała się źródłem ideałów, postaw i wzorców osobowych. W utworach powstałych po utracie przez Polskę niepodległości można odnaleźć wiele wartości, które należy cenić, gdyż prezentują idee godne naśladownictwa. Zarówno...
Wuglaryzmy dobre czy nie?
Wulgaryzmy to przde wszystkim słowa bardzo negatywne. Używanie słów wulgarnych jest niekulturalne i świadczy o wychowaniu i posiadanej kulturze. Oczywiście słów tych nie wolno używać, ale są pewne możliwości np. jeżeli ktoś idzie w sandałach i...
"Życie to nie teatr, ja ci na to odpowiadam. Życie to nie tylko kolorowa maskarada". (E.Stachura) - idea Theatrum Mundi.
Życie ludzkie istotnie przyrównać można do sztuki teatralnej. Pojawiamy się na scenie, odgrywamy swoje role i odchodzimy za kulisy, gdy kończy się nasz czas. Czy jednak bezpośrednie odniesienie tej metafory do rzeczywistości nie oznaczałoby, że...
"Każdy z nas jest Odysem, Co wraca do swej Itaki" w oparciu o wiersz L. Staffa i "Odyseję" Homera.
Na podstawie znajomości wiersza L. Staffa oraz fragmentu Odysei Homera rozwiń myśl zawartą w słowach poety: „Każdy z nas jest Odysem, Co wraca do swej Itaki” L. Staff „Odys” Niech cię nie niepokoją Cierpienia twe i błędy Wszędy są drogi...
Konflikt pokoleń w utworach literackich różnych epok
Konflikt pokoleń towarzyszy literaturze od zarania dziejów. W Biblii Absolom buntuje się przeciwko swojemu ojcu – Dawidowi, któremu zarzuca niesprawiedliwe rządzenie i twierdzi, że sam rządziłby lepiej. Kiedy bunt przybiera formę jawnego...
Analiza i interpretacja Pieśni XI Jana Kochanowskiego. „Jak ma żyć człowiek?”
Życie- co to takiego? Zbiór historii, obrazów, anegdot zebranych w jedną całość, z których możemy wyróżnić chwile tylko szczęśliwe i gorzkie? Jak je przeżyć? Co zrobić, by się nie zagubić i być szczęśliwym? Z pomocą i odpowiedzią przychodzą nam...
Odbicie filozofii stoickiej i epikurejskiej w twórczości J. Kochanowskiego i L. Staffa.
1) Krótki zarys historii filozofii epikureizmu i stoicyzmu: Chęć budowy imperium przez Aleksandra Macedońskiego spowodowała, iż greckie polis utraciło swą niezależność i polityczną samodzielność. Kryzys ten wywołał znaczne zamiany w życiu...
Czym człowiek powinien się kierować w życiu: rozumem czy miłością?
Czym człowiek powinien się kierować w życiu, rozumem czy miłością? Jest to pytanie, na które człowiek próbuje znaleźć odpowiedź od wieków. Oba warianty mają swoich zagorzałych zwolenników, jak i przeciwników. Niejedną debatę już stoczono na ten...
Pejzaż w "Panu Tadeuszu", "Nad Niemnem" i "Przedwiośniu".
Opisy przyrody w "Panu Tadeuszu" są z reguły związane z akcją i podporządkowane są sprawom ludzkim. Wschody i zachody słońca stanowią zatem ramę dla całodziennych wypadków, uwydatniając kompozycję utworu. Stosunkom między ludźmi...
Literackie spotkanie wrogów. Przedstaw zagadnienie na podstawie spotkania Achillesa z Hektorem i Gerwazego z Jackiem Soplicą.
Miedzy ludźmi dochodzi często do kłótni, obrażamy się o drobne sprawy jak nie odpowiedzenie na przywitanie czy odmowa pomocy. Ale z łatwością jaką się kłócimy również się godzimy, przebaczamy wrogom i stajemy się przyjaciółmi. Jest to problem...
Opis i funkcje przyrody w wybranych utworach literackich
Romantyzm w Polsce rozpoczął się w pierwszej połowie XIX w. i objął swoim zasięgiem wszystkie niemal dziedziny ludzkiego myślenia i twórczości. Przejawiał się w ideologiach, sztuce, polityce, modzie, obyczajach, literaturze, itp....
Komizm postaci w literaturze - esej
Ludzie od niepamiętnych czasów śmieją się i pragną to robić. Szukają tylko okazji do chwilowej radości. Dlatego też w ciągu wieków wzrastało zapotrzebowanie na komedie i wszystko to, co człowieka mogłoby rozśmieszyć. Ludzie oglądają filmy,...
Analiza i interpretacja "Pieśni XXIV" Kochanowskiego i wiersza "Exegi monumentum" Słonimskiego
Temat: Dokonaj analizy i interpretacji „Pieśni XXIV” (Księgi Wtóre) Jana Kochanowskiego i wiersza „Exegi monumentum” Antoniego Słonimskiego. Uwzględnij kreację podmiotu lirycznego i relacje podmiot liryczny - odbiorca „Exegi monumentum” było...
Prometeizm w literaturze
Jest to postawa indywidualnego buntu przeciwko Bogu i zgody na cierpienie za ideę i szczęście ludzi. Wyrasta ona z mitu o Prometeuszu, który skradł Zeusowi ogień i obdarzył nim ludzi, za co został skazany na wieczną mękę. Prometeizm stał się jedną...
Człowiek średniowiecza, a człowiek XXI wieku.
Średniowiecze jest okresem w kulturze i sztuce przypadającym na czasy od XV do XV wieku. Dla nas ludzi XXI wieku jest epoką raczej odległą wręcz obcą, przez niektórych uważana jako lata zacofania w sposobie myślenia i w tworzeniu, inni natomiast...
Idealiści i marzyciele - zbyteczni czy potrzebni światu... Rozważ odwołując się do wybranych lektur.
Od zarania dziejów jest wiadome, ze na świecie występują idealiści i marzyciele. Jedni wierzą, że może istnieć lepszy świat pozbawiony zła, przemocy i ludzkiej zawiści, inni poszukują idealnej miłości, chcą znaleźć druga połówkę, z która chcieliby...
Charakterystyka epok historycznych.
ANTYK Antyk (inaczej starożytność) to epoka, która obejmuje piśmiennictwo od czasów najdawniejszych (początki piśmiennictwa ok. XIII w. p.n.e.) do V w. n.e. Umowna data końca epoki starożytnej to 476 r. - data upadku Cesarstwa...
Człowiek wobec cierpienia. Przedstaw postawy wybranych bohaterów literackich XX wieku
Świat został tak urządzony, że nieodłączną jego częścią, tuż obok radości, jest cierpienie. Nie było go na samym początku, w biblijnym ogrodzie Eden, ale był to bardzo krótki etap w dziejach ludzkości. Pierwsi ludzi, których Bóg stworzył „na obraz...
Polemika z "Lalką i perłą" Olgi Tokarczuk.
Olga Tokarczuk w zadziwiający sposób pisze o „Lalce” Bolesława Prusa, co więcej pisze tak, że trudno się z nią nie zgodzić. Bardzo trudno było mi wyłapać fragmenty, w których mogę się do czegoś przyczepić, a jeszcze gorsze w tym wszystkim jest to,...
Król Stanisław w satyrze "Do króla" Ignacego Krasickiego i we fragmencie "Nieznanego księcia Poniatowskiego" Mariana Brandysa
"Trzeba było przed sejmikiem kilka dni z rzędu rezonować od rana do wieczora z tą ciżbą, podziwiać ich brednie, zachwycać się ich płaskimi konceptami, a nade wszystko ściskać ich brudne kapcańskie osoby..." Stanisław August Poniatowski o...
Dwa obrazy tradycji szlacheckiej. Porównaj sposoby i funkcje jej przedstawienia na podstawie fragmentów „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza i „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza.
„Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza i „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza to dwa zupełnie różne utwory literackie. Powstają w innych czasach i opisują odmienne wydarzenia. Mimo to możemy odnaleźć w nich fragmenty zbliżone treściowo: opis tradycji...
Pisarze baroku i oświecenia w trosce o dobro kraju.
Temat troski o dobro kraju w literaturze ma charakter ponadczasowy. Już w renesansie wytworzył się ideał patrioty. Kochanowski w "Odprawie posłów greckich" ukazał Antenora jako obywatela kochającego ojczyznę, spełniającego wszelkie...
Nawiązania do antyku
„Dla mnie w sztuce nie ma przeszłości ani przyszłości. Jeżeli dzieło nie może żyć zawsze w teraźniejszości, w ogóle nie jest dziełem sztuki. Sztuka Greków, Egipcjan, wielkich malarzy, którzy żyli w innych czasach, nie jest sztuką przeszłości, może...
Patriotyzm - kosmopolityzm - obywatelstwo. Omów znaczenia, jakie nadawała tym pojęciom literatura i oceń ich aktualność u progu XXI wieku
Człowiek z chwilą przyjścia na świat automatycznie staje się obywatelem kraju, w którym się urodził. Nikt go się nie pyta, czy tego chce, czy też nie. Jednak obywatelstwo możemy zmieniać. Czasem stajemy się obywatelem kraju, o którym kompletnie...
Syn marnotrawny w literaturze i sztuce.
O SYNU MARNOTRAWNYM Ilekroć czytam znaną, biblijną przypowieść o synu marnotrawnym, zastanawiam się nad głębszym wymiarem ludzkich prób, nieszczęść, pokonanej drogi i niejednokrotnie finałowego powrotu do przeszłości, z jakże ogromnym bagażem...
Jaki obraz krainy dzieciństwa przedstawili Adam Mickiewicz w Panu Tadeuszu i Stefan Żeromski w Ludziach Bezdomnych? Zwróć uwagę na portrety psychologiczne głównych bohaterów zaprezentowanych w poniższych fragmentach oraz na relacje łączące ich
Motyw domu i krainy lat dziecinnych funkcjonuje w literaturze polskiej na przestrzeni wielu epok. Obraz ten był ukazywany na różne sposoby. Jeden z najpiękniejszych opisów ojczyzny znajduje się w Panu Tadeuszu. Przedstawiony jest tam dworek...
Stosunek człowieka do Boga, świata i własnej egzystencji w literaturze
„Stosunek człowieka do Boga, świata i własnej egzystencji w literaturze” Bóg od zawsze był dla człowieka jedną z najwyższych wartości i chociaż ciągle pozostawał ważny, to jego rola w poszczególnych epokach była różna. Raz pojawiał się często...
Jaki obraz człowieka, świata i Boga wyłania się z hymnu "Czego chcesz od nas, Panie…" Jana Kochanowskiego i sonetu "O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem" Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego? Przeanalizuj i porównaj utwory.
Jan Kochanowski to jeden z najwybitniejszych twórców renesansu. Jego utwory, m.in. liczne pieśni, fraszki i treny, pozostają do dzisiaj bardzo cenionym dorobkiem literatury polskiej. Hymn rozpoczynający się od słów Czego chcesz od nas, Panie…...
Prometeusz.
Mit jest to wyraz ludzkiej świadomości refleksyjnej, zawierający odzwierciedlenie stosunku człowieka do przyrody, innych ludzi i do samego siebie. Jest pierwszą poważną próbą odpowiedzenia na pytania: dlaczego świat jest taki, jaki jest, jaka jest...
Sposoby wyrażania patriotyzmu w literaturze i sztuce.
Przedstaw sposoby wyrażania patriotyzmu opierając się na przykładach literatury i sztuki dwóch wybranych epok Patriotyzm oznacza umiłowanie kraju ojczystego, rodzimej ziemi, a także gotowość poświęcenia się dla własnego narodu. Z patriotyzmem...
Refleksje nt. samobójstwa Wertera – to tchórzostwo, słabość, bunt, czy akt odwagi?
Motywem samobójstwa Wertera – typowego bohatera i wzorca okresu Romantyzmu, przedstawionego w utworze Johana Wolfganga Goethego, była niespełniona miłość. Co to znaczy „nie spełniona”? Za nim odpowiemy na to pytanie, zastanówmy się najpierw czym...
Spotkania wrogów – „Pan Tadeusz” i „Iliada”
Spotkania wrogów w „Iliadzie” Homera i „Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza. Porównaj fragmenty – zwróć uwagę na rodzaj przedstawionych sytuacji, portrety bohaterów i wpisany w tekst obraz człowieka. Jakże dziwnie plączą się losy człowieka!...
"Lekcja anatomii doktora Tulpa "Rembrandta i "Lekcja anatomii (Rembrandta)" Stanisława Grochowiaka - porównanie
Na przestrzeni wieków różne dziedziny sztuki wzajemnie się uzupełniały. Tak więc obraz ilustrował dzieło literackie, ale także dochodziło do sytuacji odwrotnych, kiedy to malarstwo stawało się inspiracją dla poetów. W tym przypadku mamy do...
Bohaterowie literaccy w sytuacji wyboru. Czy zgadzasz się ze zdaniem, że człowiek raz uczyniwszy wybór, stale wybierać musi?
W literaturze mamy niewyczerpalną kopalnię utworów, których jednym z głównych założeń jest ukazanie człowiekowi schematów, według których, powinien postępować. Wszelkie wartości natury etycznej i moralnej mają nam pomóc podjąć decyzję i pokazać,...
Najstarsze zabytki języka polskiego. Pojęcia i utwory literackie.
Kronika polska Anonima tzw. Galla Kronika powstała najprawdopodobniej w latach 1113-1117 na dworze Bolesława Krzywoustego. Najstarsza zachowana kopia pochodzi jednak dopiero z XIV wieku. Kronika została napisana po łacinie. Jej autorem był mnich...
Fraszki Kochanowskiego, Twardowskiego i Sztaudyngera uczą nas, bawią i zmuszaja do myślenia.
Na przestrzeni wieków powstało wiele fraszek o różnym charakterze, różnej tematyce. Polskimi pisarzami fraszek są m.in. Jan Kochanowski, Jan Sztaudynger i ks. Jan Twardowski. Fraszka to krótki utwór pisany wierszem, często o charakterze...
Motyw wędrówki w tekstach kultury
Wędrówka od zawsze stanowiła nieodzowną część życia człowieka. Czy to cielesna, czy to duchowa, była i jest wyrazem poszukiwań. Wędrowanie nie łączyło się tylko i wyłącznie z celem, wędrówka uczyła, poszerzała ludzką świadomość, kształciła...
Porównanie światopoglądu czterech epok: Średniowiecza, Renesansu, Baroku i Oświecenia.
Renesans i Oświecenie są bliskimi sobie epokami w historii literatury. Są jednak zupełnie różne od Średniowiecza i Baroku, które z kolei są podobne do siebie. Podobieństwa i różnice w światopoglądzie poszczególnych epok są wynikiem występowania po...
W jaki sposób H. Sienkiewicz oddał hołd poezji A. Mickiewicza? Czym była dla Polaków poezja Mickiewicza w okresie niewoli?
Henryk Sienkiewicz w noweli pt.: Latarnik oddał hołd poezji Adama Mickiewicza. Przedstawił jego utwory jako coś najcenniejszego dla każdego Polaka. W czasach niewoli, dzieła największego polskiego poety były dla naszych rodaków przebywających na...
Romeo i Julia - historia pewnej miłości kiedyś i dziś.
romeo i julia zawsze spotykali się na starej antenie w tle niebieskiego nieba zapominali o Veronie gdzieś poza miastem w zaułkach zachodnich dzielnic kochali się do szaleństwa na czerwonych dachówkach pod białymi piórami nieopamiętane...
Książki i ich czytelnicy. Rozwiń temat, analizując podany fragment Lalki Bolesława Prusa i wiersz Czytelnicy Leopolda Staffa. Zwróć uwagę na stosunek bohaterów do literatury i jej znaczenie w ich życiu.
Bolesław Prus, Lalka (fragment) Wzrok jego machinalnie padł na stół, gdzie leżał niedawno kupiony Mickiewicz. Książka otworzyła się sama i Wokulski przeczytał: "Zrywam się biegnę, składam na pamięć wyrazy, którymi mam złorzeczyć...
Soplicowo i Nawłoć - porównanie
1. Wygląd dworów Obszerne domy z dużym gankiem i dziedzińcem, na którym zjeżdżają konie, W obu posiadłościach panuje dostatek i przepych, ład i porządek. 2. Życie mieszkańców Życie toczy się z wielkim rozmachem, beztrosko i komfortowo,...
Blaski i cienie kariery. Rozważania na temat kolei życia wybranych bohaterów literackich
Kariera to zmiana statusu jednostki, grupy, warstwy lub klasy społecznej na wyższy w różnych wymiarach zróżnicowania społecznego, np. prestiżu, bogactwa, wykształcenia, stanowiska pracy. Każda droga do sukcesu posiada zalety, ale niestety również...
Literackie przykłady przyjaźni
Przyjaźń - "bliskie, serdeczne stosunki z kimś oparte na wzajemnej życzliwości, szczerości, zaufaniu, możliwości liczenia na kogoś w każdej okoliczności”. Tak oto to piękne i szlachetne uczucie definiuje "Słownik języka polskiego", jednak, czym...
