Najstarsze zabytki piśmiennictwa polskiego
Można powiedzieć, iż polskie piśmiennictwo rozwijało się od X i XI wieku, kiedy to na ziemie polskie przybywali liczni mnisi, duchowni i misjonarze. Tworzyli oni liczne kroniki, posługując się łaciną. Jednak z czasem zaczęły pojawiać się w nich...
Zabytki piśmiennictwa polskiego
1. "Geograf bawarski" IX w. - spis nazw polskich plemion 2. "Dagome index" X w. - najdawniejszy polski dokument, Mieszko I oddaje państwo pod opiekę papieżowi, nazwy geograficzne 3. "Kronika Theimara" X-XI w. - nazwy plemion...
Przedstaw i omów najstarsze zabytki piśmiennictwa polskiego.
Język polski jest dość młody, zwłaszcza w piśmie (ok. 700 lat), ale nawet tak krótki czas zatarł wiele śladów polskiej literatury, ostało się tylko kilka bardzo sędziwych pism: Bogurodzica stanowi bardziej zapis języka, niż zabytek piśmiennictwa,...
Najstarsze zabytki języka polskiego
Najwcześniej zapisanymi polskimi wyrazami są nazwy (plemion, miejscowości i rzek). IX w. - GEOGRAF BAWARSKI - geograficzno - historyczny opis anonimowego autora, sporządzony w Bawarii. Rejestruje plemienne terytoria środkowej Europy i te,...
Zabytki języka polskiego
Początki dziejów naszego języka wiążą się z kształtowaniem się naszej państwowości i przyjęciem chrześcijaństwa w 966 roku. Państwo Mieszka I scalało wcześniejsze państwa plemienne. Każde z tych plemion posługiwało się swoim dialektem. Dialekty te...
Wierność idei, samemu sobie i drugiemu człowiekowi - motyw wierności
Słowo wierność oznacza oddanie, przywiązanie. Motyw wierności pojawia się w niemal każdej epoce literackiej. Bohaterowie są wierni Bogu, ludziom bądź głoszonym przez siebie ideałom. Dla niech gotowi są poświęcić swoje życie, marzenia i pragnienia....
Czy starożytne ideały mogą być cenne dla człowieka współczesnego?
Moim zdaniem starożytne ideały mogą być cenne dla współczesnego człowieka. Świat starożytny, choć tak różnorodny pod wieloma względami od naszego, wyznawał podobne wartości jak my współcześnie żyjący. Obecnie te wartości nas kształtują, nawet nie...
Rozbiory Polski - daty
I rozbiór Polski Zabór ziem Rzeczypospolitej dokonany przez Rosję, Prusy i Austrię na mocy traktatu podpisanego 5 VIII 1772 r w którym zaborcy powoływali się na rozkład państwa polskiego oraz swe rzekome historyczne prawa do zajmowanych...
Interpretacja wiersza "Posłuchajcie bracia miła"
"Posłuchajcie bracia mila..." to wiersz pochodzący z 2 połowy XV w., napisany w języku polskim. Utwór ten, zaliczany obok "Bogurodzicy" do arcydzieł liryki polskiego średniowiecza, zwany jest również "Żalami Matki Boskiej pod krzyżem" lub...
"Posłuchajcie, bracia miła" - opracowanie
Jest to utwór o charakterze żałobnym, w którym Matka Boska głosi swój monolog do wszystkich zgromadzonych pod krzyżem umarłego, jednorodnego syna i zaczyna go zwrotem "posłuchajcie bracia miła". Słowa te pełnią również rolę incipitu. Utwór równie...
Średniowieczny asceta - na podstawie postaci św. Aleksa
Średniowieczny asceta był to człowiek, który ponad wszystko wywyższał Boga. Poświęcał mu całe swoje życie, wyrzekał się wszystkich swoich kosztowności, jakie posiadał, na rzecz ubogich. Człowiek, którego określano mianem ascety, wzorował swój...
Związki frazeologiczne - definicja krótko
Połączenia wyrazowe obecnie w języku na stałe, zwykle od dawna, to związki frazeologiczne. Żeby poprawnie się nimi posługiwać, trzeba znać ich znaczenie, które zazwyczaj nie wynika ze znaczeń poszczególnych słów wchodzących w ich skład. Widać to...
Księga Koheleta
Księga Koheleta, czyli Eklezjastesa należy do ksiąg pouczających (dydaktycznych) ST. Autor przedstawił się jako Kohelet, co w języku hebrajskim oznacza zgromadzenie. Nazwa ta oznacza urząd mędrca przemawiającego na zgromadzeniach. Treścią Księgi...
Wizerunek śmierci w Średniowieczu na podstawie fragmentu "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze śmiercią"
Śmierć od zawsze towarzyszy człowiekowi. Każdy z nas przeżył odejście kogoś z rodziny, znajomych. Zazwyczaj jest ono przyczyną naszego cierpienia, toteż wiele osób zastanawia się nad śmiercią, czym jest, jaka jest, dlaczego dosięga tych, których...
Motyw śmierci w średniowieczu
W chrześcijaństwie śmierć jest tajemnicą i misterium. Interpretacja śmierci wiąże się przede wszystkim ze zrozumieniem sensu śmierci Jezusa jako śmierci odkupieńczej. Śmierć Jezusa niweczy zło grzechu pierworodnego. Chrzest oznacza zanurzenie w...
Średniowieczne wzorce osobowe
ASCETA - żyje w ubóstwie - przyjmuje pogardę i cierpienie z pokorą - ucieka od sławy, rozgłosu - modli się do Boga - umartwia swoją duszę i ciało - anonimowość - pokora Św. ALEKSY Rozdał swój majątek i ruszył na wędrówkę po świecie....
Definicje związane ze średnowieczem
Hagiografia - pisanie o żywocie świętych Predestynacja - pogląd mowiący, że to Bóg ustala kto moż dostać się do Nieba a kto zostanie potępiony Pareneza - zespół wzorców osobowych godnych naśladowana Etos - zbiór cech danego zawodu...
Jak i dlaczego spełniają sie przepowiednie
Jak i dlaczego spełniają się przepowiednie? Przepowiednia obecnie uznawana jest za wróżbę, prognozę lub za wytwór wyobraźni astrologów, zaś w dawnych czasach mówiły o mających się spełnić w przyszłości wydarzeniach. Uważam, że przepowiednie mogą...
Opis obrazu "Święty Jerzy walczący ze smokiem"
Wizerunek świętego Jerzego, który pokonuje smoka można spotkać na wielu obrazach. Taki obraz namalował też włoski artysta Paulo Uccello ok. 1470r. Obraz namalowany jest techniką olej na płótnie i znajduje się w National Galery w Londynie....
Udowodnij, że Średniowiecze stanowiło kolebkę naszej kultury.
W X wieku w Polsce rozwinęła się nowa epoka w dziejach kultury, średniowiecze. Ówcześni ludzie nie znali tej nazwy. Wprowadzili ją twórcy renesansu, określając ten okres jako przejściowy między starożytnością i odrodzeniem, uznając go jednocześnie...
Ideały osobowe średniowiecza.
Średniowiecze było epoką krzyża i miecza, w której kultura podporządkowana była nauce i wierze chrześcijańskiej. Literatura tej epoki posiadała charakter dydaktyczny i moralizatorski a przedstawieni w niej bohaterowie realizowali określone ideały,...
Taniec śmieci w średniowieczu.
Dzieła plastyczne w średniowieczu przedstawiające taniec śmierci posiadają cechy groteski. „Taniec śmierci” Bernta Notke przedstawia upiorną śmierć pomiędzy królem w złotej koronie i płaszczu, rycerzem w błyszczącej zbroi, tłustym mnichem oraz...
Na podstawie interpretacji porównawczej "Bogurodzicy" oraz "Lamentu świętokrzyskiego" wskaż i omów najważniejsze cechy polskiej średniowiecznej pieśni maryjnej.
„Bogurodzica” oraz „Lament świętokrzyski” należą do pieśni średniowiecznych. Ukazują one nam dwie różne postawy Maryi, które spróbuję przybliżyc. „ Lament świętokrzyski” przedstawia nam wydarzenie, które miało miejsce w Wielki Piątek. Wtedy to...
Porównaj dwa spotkania człowieka ze śmiercią, opisane przez poetę średniowiecznego i współczesnego.
Śmierć jest nieodzownym elementem życia ludzkiego. Nie od dzisiaj zastanawiamy się jak będzie wyglądać, gdy przyjdzie. Już w średniowieczu ludzie próbowali zrozumieć i opisać samą śmierć a także jej pochodzenie. Takim przykładem jest „ Rozmowa...
Moja filozofia życiowa
Moja filozofia życiowa Filozofie, jakie panowały niegdyś w Starożytnej Grecji, były dobre dla osób, które żyły w tamtym czasie. Każdy zapisywał się do szkoły jakiej chciał, wybierał tą, której poglądy były dla niego najodpowiedniejsze i chciał...
Średniowieczny wzorzec Władcy, Świętego i Rycerza-rozważ problem odwołując się do wybranych utworów literackich.
Okres Średniowiecza był najdłuższą epoką w dziejach nowożytnych i był uznawany za czasy zacofania i upadku kultury ,jednak oprócz wielu zjawisk negatywnych niesie wiele pozytywnych. Jakie postawy i wzorce kształtowały się, skąd brano...
„Człowiek współczesny wobec ideałów średniowiecza”
Okres średniowiecza kojarzy nam się z dostojnością rycerzy i ich szlachetnymi manierami, głównie w stosunku do kobiet. Posiadali oni niezwykłe cechy charakteru, w szczególności męstwo, honor, odwagę oraz wiarę. To tylko część rzeczy, które swoją...
Charakterystyka gatunków: dramat liturgiczny, misterium, mirakl
1)Dramat liturgiczny – w pełni podporządkowany Kościołowi, -z jednej strony mieści się już w konwencji dramatu, z drugiej zaś był jeszcze całkowicie podporządkowany obowiązującej liturgii -inscenizacja wybranych wydarzeń ze Starego i Nowego...
Motyw śmierci
Motyw śmierci często pojawia się w utworach literackich. Jako pojęcie abstrakcyjne śmierć była personifikowana przez twórców wielu epok. Ludzie zdawali sobie sprawę ze śmiertelności, co skłaniało ich do refleksji. Myśl o przemijaniu była stale...
Opowieść małożonki świętego Aleksego - pytania do tekstu.
Oto pytania : 1. Kim jest podmiot liryczny? 2.Jak jest skonstruowana sytuacja liryczna? 3. Jaki czas został zastosowany i jaką pełni funkcje? 4. Co najbardziej zainteresowało poetkę w średniowiecznej legendzie? 5. Haki portret Aleksego...
Potret Matki Boskiej w "Bogurodzicy" i "Lamencie Świętokrzyskim".
Opis potretu Bogurodzicy i Lamentu Świetokrzyskiego
Materiał do sprawdzianu - Średniowiecze.
ŚREDNIOWIECZE 1. Czas trwania: Europa: V-XV w. Polska: X-XVw. 2. Uniwersalizm epoki: Ówczesna Europa dążyła do wyznaczania jednej wiary-chrześcijaństwa, miała wspólne zwierzchnictwo papieskie, język urzędowy (łacinę i zwierzchnika...
Średniowiecze.
Alegoria- motyw lub zespół motywów w utworze literackim o znaczeniu przenośnym, znaczenie alegoryczne jest przypisane na stałe, zatem alegorie tłumaczy się wjednoznacznie (inaczej niż symbole), np. postać kobiety z opaską na oczach, wagą i mieczem...
Średniowiecze
Nazwa średniowiecze pochodzi z XVII w. Oznacza czas średni między starożytnością a renesansem.Za jego początek przyjmuje się rok 476 (upadek Cesarstwa Zachodnio-rzymskiego), a za koniec - erę wielkich odkryć geograficznych, czyli schyłek XV w....
Analiza i interpretacja Bogurodzicy
„Bogurodzica” powstała najprawdopodobniej na przełomie XIII i XIV w. i jest jednym z najbardziej znanych utworów polskiego średniowiecza. Pieśń ta była wzorowana na uroczystych łacińskich hymnach kościelnych. „Bogurodzica” została napisana...
Analiza i interpretacja "Bogurodzicy".
„Bogurodzica” jest utworem niezwykle ważnym dla polskiej kultury. Te dwie krótkie zwrotki, nie tylko zapoczątkowują literaturę na ziemiach Polski, ale także stają się naszym pierwszym, nieoficjalnym hymnem narodowym. „Bogurodzica” towarzyszyła...
Rzym - pępek świata i wrzód świata.
Rzym w dawnych czasach uznawany był przez wszystkie narody jako najpiękniejsze miasto świata. Mówiono nawet ,że wszystkie drogi prowadzą do Rzymu. Ujmował on ludzi swoją piękną,wręcz bajeczną architekturą, opiewał w przepychu i złocie....
Wartość franciszkanizmu ze współczesnym punktem widzenia.
Przypatrzmy się drodze, po której zdąża franciszkanin. Formą życia franciszkańskiego jest życie według Ewangelii; Chrystus i Jego Ewangelia stanowią bazę i punkt wyjścia . Z Chrystusem, w Chrystusie i wokół Chrystusa grawituje duchowość...
Muzyka Średniowieczna
Epoka średniowiecza to okres obejmujący ponad tysiąc lat. Upadek Cesarstwa Rzymskiego (476) uznaje sięga jej początek, koniec zaś wyznacza wiek XV. W tej epoce religia chrześcijańska rozprzestrzeniała się w całej Europie. Muzyka tego okresu była z...
Średniowieczne ars moriendi jako kwintesencja światopoglądu epoki.
Pieśń o Rolandzie jest przykładem Chansons de geste. Przedstawia nam także doskonałą ars moriendi Opowiada ona o dzielnym rycerzu, hrabim Rolandzie. Jest on dowódcą tylnej straży króla Karola Wielkiego oraz jego siostrzeńcem. Charakteryzuje się...
Średniowieczna koncepcja człowieka i świata.
Średniowiecze jest to okres w historii i kulturze Europy trwający 1000 lat – od V do XV wieku. Nazwę epoki wymyślili chrześcijanie oraz pisarze, łac. media aetas – wieki średnie oznaczały mroczny okres kryzysu. Średniowiecze jest bardzo...
Człowiek współczesny wobec ideałów średniowiecza.
Trudno dziś uwierzyć w średniowieczne ideały ascety, rycerza i władcy. Przede wszystkim dlatego, że posiadali oni cechy, których nie maja ludzie będący wzorcami do naśladowania we współczesnym świecie. Gall Anonim w swoich...
"Bogurodzica" i "Lament Świętokrzyski" jako zabytki literatury polskiej.
Czas powstania "Bogurodzicy" jest sporny. Najczęściej przyjmuje się 1 poł. XIII w. Po raz pierwszy wydrukowano ją w 1506r. w "Statucie" Jana Łaskiego. Była hymnem dynastycznym Jagiellonów. Pierwotny utwór posiadał 2 strofy, z...
"Bogurodzica".
"Bogurodzica" jest polską pieśnią narodowo-religijną, pierwszą tego rodzaju w języku polskim. Jest utworem anonimowym. Przez długi czas miała charakter hymnu narodowego i takiż zachowała aż do XVI wieku. Nieznany autor wykazał się swoim...
Ars moriendi na podstawie "Pieśni o Rolandzie".
Pieśń o Rolandzie opisuje jednego z bohaterów wypraw krzyżowych, Hrabiego Rolanda. Był dowodzącym tylnej straży wojsk Karola Wielkiego, człowiek odważny, honorowy, waleczny, w pełni oddany Bogu i swojej ojczyźnie. Podczas powrotu z Hiszpanii, jego...
Analiza porównawcza scen śmierci św.Aleksego i Rolanda
W kulturze średniowiecznej motyw śmierci był przedstawiany na dwa różne sposoby. Pierwszy z nich ukazywany był w formie realistycznej, który artyści ukazują jako obraz rozkładającego się ciała, czyli taki samym naturalnym sposobem jak nasz . drugi...
Bogurodzica - najstarsza pieśń polska, jej znaczenie dla kultury polskiej.
Tekst: Bogurodzica dziewica, Bogiem sławiena Maryja! U twego Syna Gospodzina matko zwolena, Maryja! Zyszczy nam, spuści nam. Kyrieleison. Twego dziela Krzciciela, Bożycze, Usłysz głosy, napełń myśli człowiecze. Słysz modlitwę, jąż nosimy, A dać...
"Bogurodzica" polskim symbolem narodowym.
Bogurodzica” to najstarsza polska pieśń religijna oraz najstarszy polski tekst poetycki, wybitne arcydzieło poezji średniowiecznej. Utwór ten stał się polskim symbolem narodowym. W swojej wypowiedzi postaram się udowodnić zasadność postawionej...
Cechy rycerza odwołujące się do literatury.
W średniowieczu, tak jak w każdej innej epoce, propagowano różne wzorce osobowe. Ukazywano między innymi wizerunek idealnego i nieskazitelnego rycerza chrześcijańskiego, co cechowało utwory należące do epiki rycerskiej. Ogólne cechy jakie musiał...
Asceta i rycerz, jako dwie różne średniowieczne postawy (parenetyczny charakter lit. średniowiecza)
Wsceta i rycerz stanowią dwa podstawowe wzorce osobowe propagowane w parenetycznej literaturze średniowiecznej, obok postawy franciszkańskiej; trzeba wspomnieć, że pareneza polega właśnie na propagowaniu pewnych wzorców osobowych, ideałów i...