Samotność z wyboru i samotność z konieczności. Przedstaw literackie portrety bohaterów samotników.

Samotność jest to życie, przebywanie w odosobnieniu, brak towarzystwa, rodziny. Człowiek pozbawiony kontaktu z innymi ludźmi jest najczęściej niespełniony i nieszczęśliwy. Wiele twórców literackich opisuje w swoich utworach ludzi samotnych. Najczęściej poszukują oni sensu życia i egzystencji. Swoje odizolowanie traktują oni jako największą z kar jakie mogły ich dotknąć. Samotność nie polega jednak jedynie na braku kontaktu z ludźmi, można być przecież samotnym wśród tłumu. Tacy bohaterowie są najczęściej wybitnymi jednostkami, reprezentującymi inne niż wszyscy poglądy, są odrzucani i traktowani z pogardą przez innych. Nie można też zapomnieć o bohaterach, którzy sami wybrali życie w samotności. Ich działanie ma najczęściej na celu realizację jakiegoś zamierzonego celu jak walka o wolność narodu lub przestrzeganie praw bożych lub moralnych.
Pierwszym utworem, w którym występuje motyw samotności jest antyczny „Mit o Prometeuszu”. Tytułowy bohater ulepił człowieka z gliny zmieszanej ze złami i tchnął w niego duszę z ognia niebieskiego. Człowiek jednak był słaby, nagi i nie umiał się bronić. Prometeusz pragnąc mu pomóc wykradł bogom ogień niebieski i zaniósł go ludziom na ziemię. Od tej pory mogli się ogrzać, ugotować strawę i obronić. Bohater przez cały czas działał samotnie i bezinteresownie. Poświęcił się dla człowieka a za swoje postępowanie został srogo ukarany. Jest przykładem skrajnego i bolesnego poświęcenia dla ludzkości. Do dziś istnieje pojęcie prometeizmu, poświęcenia się dla innych, samotnej walki dla dobra całej zbiorowości ludzkiej. Prometeusz dla dobra innych skazał samego siebie na samotność. Jego postawa jest godna pochwały i naśladowania .
Kolejnym utworem zawierającym motyw samotności jest pochodząca także z antyku „Antygona” Sofoklesa. Tytułowa bohaterka była córką Edypa, siostrą Polinejkesa i Eteoklesa. Po wojnie między braćmi nowy władca Teb – Kreon rozkazał pochować Eteoklesa z wszelkimi honorami, natomiast ciało Polinejkesa pozostawić na pastwę losu. Antygona nie mogła się z tym pogodzić, jednakowo kochała braci i uważała, że obaj zasługują na godny pochówek. Nie mogła znieść myśli, że ciało Polinejkesa zostawione zostało na pożarcie zwierzętom. Bohaterka nie chciała także przeciwstawić się prawom boskim nakazującym grzebanie ciał zmarłych. Nikt inny jednak, włączając w to jej siostrę Ismenę, nie podzielał jej zdania. Była ona samotna ze swoimi poglądami. Musiała więc samotnie walczyć o przestrzeganie praw. Kilkukrotnie prosiła Kreona by zmienił swoje zdanie, ponieważ próby te nie przyniosły skutku postanowiła sama, bez zezwolenia, pochować zwłoki brata. Za ten czyn skazana została na zamurowanie wewnątrz jaskini jednak nie mogąc dłużej wytrzymać popełniła samobójstwo. W utworze ukazana jest samotna walka o przestrzeganie praw, które zdaniem bohaterki są więcej warte niż prawa wydanie przez ludzi. Walka ta jednak kończy się dla niej tragicznie. Samotność Antygony spowodowana została przez głupie i nieprzemyślane rozkazy władcy, jest więc konsekwencją ludzkiej niedoskonałości. Uważam, że postawa Antygony godna jest podziwu, poświęciła ona bowiem swoje życie dla idei, w którą wierzyła a do takiego poświęcenia gotowych jest bardzo mało ludzi.
Motyw samotności jawi się także w średniowiecznej „Legendzie o świętym Aleksym”. Tytułowy bohater pochodził ze znakomitego książęcego rodu rzymskiego. Porzucił jednak swój rodzinny dom, odrzucił bogactwo i luksusowe życie. Pozostawił także młodą żonę składając śluby czystości a wszystko co posiadał rozdał potrzebującym. Wybrał samotne, żebracze życie pozbawione dóbr i wygód. Wierzył w Boga i był mu całkowicie oddany. Jego wiara była całkowicie pozbawiona wątpliwości. W samotności realizował swoje postanowienia, pokonywał pokusy i słabości. Życie doczesne traktował jako etap na drodze do wieczności. Wierzył, że poprzez cierpienie, na które sam się skazywał zbliża się do Boga. W nagrodę za bezgraniczną wiarę, oddanie Bogu i męczeński żywot jego dusza natychmiast została zabrana do nieba a jego martwe ciało nabrało uzdrowicielskiej mocy. Aleksy sam wybrał życie w samotności, żadna osoba ani wydarzenie nie miały wpływu na jego decyzję. Z własnej woli unikał kontaktu z ludźmi i cierpiał. Jest on przykładem bohatera, który bezgranicznie poświęcił się Bogu rezygnując ze wszystkiego a jego postawa jego godna podziwu.
Następnym utworem, w którym można odnaleźć motyw samotności jest „Makbet” Szekspira. Tytułowy bohater był wasalem króla Szkocji, posiadał wiele cech średniowiecznego rycerza . Po spotkaniu z czarownicami odmienił się, obudziły się w nim skryte marzenia o koronie a jego celem stało się zdobycie tronu. Początkowo wzdrygał się na myśl o zbrodni, była ona dla niego czymś zupełnie abstrakcyjnym i niemożliwym do popełnienia. Uległ jednak namowom żony, chciał jej udowodnić, że jest prawdziwym mężczyzną, mocnym, bezwzględnym i jak ona żądnym władzy. Po zabiciu Dankana i jego sług Makbeta dręczyły okropne wyrzuty sumienia. Pierwsza popełniona zbrodnia spycha wzorowego rycerza na drogę zła, czyniąc go mordercą żądnym krwi i tyranem zaślepionym władzą. Zdobytą koronę musiał bowiem odkupić łańcuchem kolejnych zbrodni, popełnionych z obawy przed ujawnieniem prawdy o królobójstwie. Staje się tyranem znienawidzonym przez lud. Stał się uosobieniem zła skazanym tylko i wyłącznie na samotność. Koszmary, halucynacje, zjawy i przywidzenia towarzyszyły mu do samego końca, wieszcząc nadchodzącą zgubę – zbliżający się las Birnam w imię Boga wymierza mu sprawiedliwość.
Ostatnim utworem, w którym można odnaleźć motyw samotności jest romantyczny „Konrad Wallenrod” Adama Mickiewicza. Główny bohater, syn litewskiego rycerza, jako małe dziecko został uprowadzony przez krzyżaków, dorastał w obcym środowisku, pozbawiony miłości rodzicielskiej. Poczucie wyobcowanie pogłębiał Halban, który swoimi opowieściami podsycał nienawiść i pragnienie zemsty. Tęsknota za ojczyzną i nauki litewskiego wajdeloty sprawiły, iż przy nadarzającej się okazji młodzieniec powrócił do swych rodaków. Tam pojął za żonę Aldonę, córkę księcia Kiejstuta. Jego szczęście mnie trwało jednak długo. Świadomy potęgi zakonu Konrad przedostał się do wroga i podjął samotną walkę. Jaki wielki mistrz krzyżacki doprowadził zakon do klęski a następnie sam popełnił samobójstwo. Konrad jest bohaterem, którego działaniami rządzą silne emocje. Pragnienie zemsty i nienawiść skłaniają go do rezygnacji z ukochanej kobiety i podjęcia samotnej walki. Konrad poświęca honor, dumę i życie prywatne aby wypełnić swoją misję. Dokonane przez niego wybory uniemożliwiają mu powrót do normalnego życia i szczęścia rodzinnego. Działając w konspiracji jako mistrz zakonny był osamotniony, przebywał wśród samych wrogów. Realizując swoje plany musiał zachowywać całkowitą tajemnicę, nie mógł ujawnić swych planów nawet żonie. Od imienia głównego bohatera powstał termin wallenrodyzm. Określa on postawę bohatera, który w imię racji patriotycznych zmuszony jest walczyć samotnie i podstępnie.
W literaturze różnych epok możemy odnaleźć najprzeróżniejsze oblicza samotności. Jedni bohaterowie są na nią skazani, inni sami ją wybierają. Bardzo często też samotność związana jest z jakimś rodzajem cierpienia. W dzisiejszych czasach także bardzo wiele ludzi jest samotnych. Człowiek samotny jest odizolowany, nie czuje kontaktu z ludźmi. Wszyscy ludzie mają swój własny kodeks według którego żyją. Dla niektórych najważniejszą rzeczą w życiu są wartości takie jak miłość czy przyjaźń. Jednak zdecydowana większość ludzi najbardziej ceni rzeczy materialne. Podążają oni za pieniędzmi, karierą i sukcesem. Mają bardzo dużo obowiązków, robią wszystko w pośpiechu i mają coraz mniej czasu dla przyjaciół i rodziny. Z czasem zapominają o bliskich i stają się samotni.