Przyczyny wojen polsko-szwedzkich:
– polsko-szwedzka rywalizacja o dominację w rejonie Bałtyku (dominium maris Baltici);
– detronizacja w Szwecji polskiej linii Wazów (1600) i dążenia tej linii do odzyskania korony szwedzkiej;
– przyłączenie Estonii przez Zygmunta III Wazę, zgodnie z pacta conventa, do Rzeczpospolitej.
Przebieg wojny:
1600-1611 i lata 1617-1622 – walki na terenie Inflant (największe zwycięstwo polskie – Kircholm 1605, dowódca – Jan Karol Chodkiewicz);
1625-1629 rok – walki o ujście Wisły (największe zwycięstwo polski – Trzciana 1629, dowódca – Stanisław Koniecpolski).
Skutki wojny:
1622 rok – rozejm w Mitawie (Szwedzi zajmują całe Inflanty);
1629 rok – rozejm w Altmarku (Szwedzi zajmują wszystkie porty pruskie i inflanckie z wyjątkiem Pucka, Gdańska i Królewca oraz nakładają na handel gdański cło w wysokości 3,5%);
1635 – rozejm w Sztumskiej Wsi (Szwedzi opuszczają porty pruskie i inflanckie, ale zatrzymują Inflanty).
Bitwa pod Oliwą, rycina z XVII wieku
Bitwa pod Kircholmem, January Suchodolski