Romantyczna koncepcja poety jako przywódcy narodu

Konrad jest główną postacią „Dziadów” Adama Mickiewicza. Swoja osobą łączy wszystkie części utworu. W drugiej części występuje jako upiór przybywający na organizowaną po wielkiej nocy ucztę dla wędrownych żebraków, na której udzielana jest pomoc duszom dawnych przodków. W części czwartej możemy go poznać jako Pustelnika – Gustawa, który przychodzi do unickiego księdza , swojego byłego nauczyciela. Następnie w prologu trzeciej części pojawia się w celi jako więzień, o duszę, którego walczą anioły i duchy nocy. Właśnie w tej celi Konrad napisał: „GUSTAVUS OBIIT HIC NATUS EST CONRADUS” (Gustaw umarł, tu narodził się Konrad).W tym momencie następuje przemiana rozpaczliwego kochanka Gustawa w Konrada – bojownika sprawy narodowej.
Konrad ma cechy bohatera romantycznego. Jest typem samotnika, jest bardzo wrażliwy, człowiek ma dla niego duże znaczenie i wartość. Jest więźniem oskarżonym w procesie filomatów i filaretów. Jego współwięźniowie uważają go za wzór, autorytet do naśladowania. Sam Konrad dużo milczy i pozostaje na uboczu. Jego koledzy wiedza jednak, iż jest on osoba wyjątkową. Mają wrażenie, że bohater ma kontakt z zaświatami, ponieważ miewa on halucynacje spowodowane chorobą. Podczas jeden z halucynacji powstaje Wielka Improwizacja.
Wielka Improwizacja zaczyna się scena, gdy Konrad zostaje sam w celi. Bohater ma duża świadomość swojego talentu. Czuje, że jest osoba wybrana, mistrzem „ Ja mistrz!”. Dlatego też uważa, że jedynym godnym mu rozmówca jest Bóg, ponieważ tylko On jest w stanie go zrozumieć. Podejmuje więc ze Stwórcą dialog , który w efekcie okazuje się monologiem bohatera ponieważ adresat wciąż milczy „Milczysz, milczysz !”. Konrad uważa, że jest twórcą równym Bogu „Ja czuje nieśmiertelność, nieśmiertelność tworzę, // Cóż Ty większego mogłeś stworzyć Boże?”. Sądzi, że jego potęga jest równa potędze boskiej „widzisz jaka ma potęga!”. Pycha bohatera sięga zenitu. Gardzi on innymi poetami „ Depcę was, wszyscy poeci, // Wszyscy mędrce i proroki” oraz światem „gardzę budową, która gmin światem zowie”. Konrad utożsamia się z wszystkimi pokoleniami, czuje się za nie odpowiedzialny „ Ja kocham cały naród! – objąłem w ramiona // Wszystkie przeszłe i przyszłe pokolenia”. Szuka on sposobu na pomoc narodowi „Nie mam sposobu i tu przyszedłem go dociec”. Pragnie wyeliminować cierpienie. Bohater uważa ,że posiada moc, która mu na to pozwoli : „Mam więcej, tę Moc, której ludzie nie nadadzą”. Sądzi, że swoja wielka siłę posiada od urodzenia „ Jam się twórcą urodził: // Stamtąd przyszły siły moje” . Konrad żąda, aby Bóg dał mu władzę nad ludzkimi duszami „ Daj mi rząd dusz!”, ponieważ to pozwoli mu na stworzenie ziemi szczęśliwej. Pragnie rządzić miłością. Uważa, że rozum doprowadzi człowieka do niczego, a jedynym narzędziem jakim może się on posłużyć jest właśnie miłość. Bóg jednak nie odpowiada na jego żądania co doprowadza do sformułowania przez Konrada słów bluźnierczych. Milczenie Boga bohater interpretuje jako bezduszne podejście do spraw ludzkich. Konrad mówi o Bogu w sposób ironiczny „(...) a ty mądrze i wesoło // Zawsze rządzisz, // Zawsze sądzisz”. Jego emocje sięgają granic. Konrad postanawia wyzwać Boga na pojedynek „(...) Jeszcze raz Ciebie wyzywam”. Mówi, iż jego bitwa będzie krwawsza niż bitwa z szatanem, ponieważ szatan walczył na rozumy, a on będzie walczył na serca: „Ja wydam tobie krwawsza bitwę niźli Szatan: // On walczył na rozumy, ja wyzwę na serca.” . Konrad utożsamia się z całą Ojczyzną. Czuje się związany ze swoimi rodakami : „Ja i ojczyzna to jedno. // Nazywam się Milijon – bo za milijony // Kocham i cierpię katusze.” . Kulminacyjnym punktem rozpaczy bohatera jest nazwanie Boga – carem. Nie dokonuje tego on sam, ponieważ przed wypowiedzeniem ostatniego bluźnierstwa Konrad mdleje i dopowiada je diabeł.
Historia Konrada przypomina historię życia Adama Mickiewicza , kiedy to w Polsce wybuchło powstanie listopadowe, a poety nie było w kraju. Konrad został oskarżony i aresztowany w procesie filomatów i filaretów tak jak Mickiewicz. Główny bohater przebywał w tej samej celi co poeta, a imiona współwięźniów są imionami przyjaciół poety.
Konrad patrzył na świat przez pryzmat uczuć. Cechowało go niezwykłe poczucie niezależności, indywidualności. Kierował się własnymi zasadami, które często odbiegały od ogólnie przyjętych wzorów. Był niechętny zbiorowemu działaniu i podporządkowaniu się komukolwiek. Powodem jego buntu przeciwko Bogu była ogromna miłość do ojczyzny. Bohater był w stanie wyrzec się dla dobra narodu szczęścia osobistego. Dla tej miłości potrafił wejść w konflikt z Bogiem, i nie bał się możliwego potępienia. Konrad okazał się wielkim patriotą spełniającym koncepcje poety jako przywódcy narodu.