Skały - pojęcia

Skały – zespół różnorodnych minerałów lub wielu ziaren tego samego minerału. Powstają w naturalnych warunkach


Minerał – Związki chemiczne powstałe w sposób naturalny. Zazwyczaj występują w postaci krystalicznej, posiadają określone właściwości fizyczne, oraz stały skład chemiczny. Spośród 4 tys. Minerałów 200 to minerały skałotwórcze np. kwarc, skalenie, gips, kalcyt, muskowit.


Podział skał ze względu na genezę: 
a) Magmowe
- głębinowe (z magmy) – granit
- Wylewne (z lawy) – bazalt
b) osadowe 
- poch. Chemicznego – gips, sól
- poch. Organicznego – wapień, węgiel
- poch. Okruchowego – less, piaskowiec
c) metamorficzne – marmur, gnejs 


Diageneza – proces przekształcenia skał luźnej w skałę litą
piasek -> piaskowiec
żwir -> zlepieniec
gruz -> brekcja
pył -> less


Podział skał ze względu na swoistość: - lite – zwięzłe - luźne


Wulkanizm – zespół procesów związanych z wydobywaniem się magmy i substancji towarzyszących na powierzchnie ziemi.
 Subst. Towarzyszące: bomby, pumeks, lapilli, Scotia, popioły.


Podział erupcji wulk. Ze względu na kształt otworu z którego wydobywa się lawa:
- erupcja centralna
- erupcja szczelinowa


Podział ze względu na rodzaj erupcji: - eksplozywne – gwałtowny wybuch - efuzywne – łagodnie wydziela się lawa - stratowulkany – pośredni


Podział ze względu na kształt stożka: - stożkowy (odczyn kwaśny, gęsta lawa, dużo krzemionki) 
- tarczowy (odczyn zasadowy, mało krzemionki, rzadka lawa)


Podział ze względu na aktywność: - czynne – wygasłe - drzemiące 


Plutonizm – zjawisko związane z upłynnieniem skał w głębi litosfery i wnikaniem magmy w skały leżące wyżej, a następnie krystalizowanie lawy. Efektem są intruzje magmowe zgodne lub niezgodne.
Regiony występowania wulkanów: dna oceanu spokojnego, obszary górotwórczości alpejskiej, ognisty pierścień Pacyfiku.


Trzęsienie ziemi – naturalne wstrząsy skorupy ziemskiej będące efektem nagłego ruchu skał w jej wnętrzu. Zjawisko zachodzi zazwyczaj na granicach płyt litosfery.


Podział ze względu na genezę: tektoniczne (90%) , wulkaniczne (7%) , zapadowe (3%) 


Skutki trzęsień ziemi: Ofiary w ludziach, zniszczenia budynków,


Epicentrum – miejsce położone na powierzchni ziemi w którym drgania odczuwalne są najmocniej.


Hipocentrum – miejsce położone w głębi skorupy które jest ogniskiem trzęsienia ziemi. 


Skala Cancaniego – od 1 do 10. Podaje się skutki trzęsień ziemi.


Skala Richtera – podaje się nią energię trzęsień ziemi.