Nasza wiedza o historii geosystemu kuli ziemskiej bazuje głównie na informacjach „zapisanych” w różny sposób przez samą przyrodę. Tylko z relatywnie krótkiego, ostatniego okresu czasu posiadamy również informacje powstałe dzięki działalności człowieka – źródła archeologiczne i historyczne.
Odtwarzaniem dziejów Ziemi zajmuje się odrębna dyscyplina naukowa– paleogeografia. Bazuje ona w znacznej mierze na badaniach geologicznych.Ponieważ poszczególne rodzaje skał powstają w określonych warunkach środowiskowych – morfologicznych, klimatycznych i in., samo określenie rodzaju skał pozwala na wnioskowanie o przeszłych stanach geosystemu. Niektóre skały osadowe „przechowują” przy tym informacje o życiu organicznym w minionych okresach geologicznych. Aby z tych informacji w pełni skorzystać, niezbędne jest określenie wieku skał, czyli czasu ich powstania. Wiek skał określa się z pomocą dwóch grup metod. Pierwsza z nich służy do obliczania wieku bezwzględnego, czyli czasu jaki upłynął od powstania skały do chwili obecnej. Druga grupa służy do określania wieku względnego – wskazania ogólnego czasu powstania skały na tle podziału historii Ziemi na ery, okresy, epoki i piętra. Najczęściej dla bardziej precyzyjnego wskazania wieku skał lub czasu ich powstawania, stosuje się zwykle nie jedną, lecz kilka wzajemnie uzupełniających się metod.