Postawy Polaków wobec władz pruskich – działalność legalna – praca organiczna. Polacy kandydowali w wyborach do parlamentu, jako parlamentarzyści dążyli do powstrzymania germanizacji. Powstało Centralne Towarzystwo Gospodarcze - 1861 - Hipolit Cegielski utrzymywało rozwój gospodarczy. Ruch spółdzielczy. Zakładanie kółek rolniczych - Maksymilian Jackowski. Tworzono banki spółdzielcze udzielające kredytów np.na zakup ziemi – Augustyn Szamarzewski i Piotr Wawrzyniak. Wielkopolski kult pracy – świadomość potrzeby dbania o rozwój gospodarczy. W poznaniu powstała gęsta sieć czytelni ludowych, gdzie nauczano języka polskiego, a także bibliotek publicznych (Raczyńskich, Tytusa Działyńskiego). Powstawały stowarzyszenia śpiewacze, koła sportowe które kształtowały postawy patriotyczne. Narodził się solidaryzm narodowy – ziemianie, chłopi, mieszczanie i duchowni współpracowali ze sobą przeciwko władzom niemieckim.
Liga Polska - powstała w Szwajcarii w 1887 z inicjatywy płk Zygmunta Miłkowskiego. Cel – odzyskanie niepodległości przez Polskę w granicach przedrozbiorowych. Jej organ kierowniczy (Centralizacja) wysyłała na polskie ziemie emisariuszy (Zygmunt Balicki założył tajny Związek Młodzieży Polskiej „Zet” organizując tajne nauczanie dla 1/3 ludności zaboru ros.)
Liga Narodowa/Narodowa Demokracja/endecja - 1893 z inicjatywy Zygmunta Balickiego i Romana Dmowskiego. Organizowała masowe demonstracje patriotyczne, które ja zdekonspirowały i spowodowały represje. Dmowski wyjechał do Galicji, gdzie legalnie wydawał pismo „Przegląd Wszechpolski” będący organem Ligii. Dmowski był zwolennikiem „narodowego egoizmu”, szerzył antysemityzm, krytykował socjalistów i walkę klas, uważał, że ważna jest współpraca.
Ruch ludowy najbardziej rozwinął się w zaborze austriackim, ponieważ tam była możliwość prowadzenia legalnych działań. Ksiądz Stanisław Stojałowski wydawał pisma „Wieniec” „Pszczółka” zachęcał w nich do propagowania oświaty, podnoszenia poziomu gospodarczego wsi. Organizował kółka rolnicze, wiece, pielgrzymki. Miał na celu uświadamianie chłopom potrzeby jedności i podjęcia wspólnych działań.
Stronnictwo Ludowe 1895 (od 1903 Polskie Stronnictwo Ludowe) powstało w Rzeszowie z inicjatywy Marii i Bolesława Wysłouchów. Po kilku latach a jego czele stanął Jan Stapiński (polityk pochodzenia chłopskiego). Stronnictwo chciało wprowadzić tanie kredyty dla rolników i powszechne prawo wyborcze w Austro-Wegrach, poszerzyć swobody polityczne, uregulować sprawę serwitutów. W 1913 rozłam na PSL-Lewicę (Jan Stapiński) skupiającą biedniejsze warstwy chłopstwa, głosząca radykalne, komunistyczne poglądy. PSL”Piast” (Wincenty Witos)
W Rosji był słaby ruch ludowy. W 1905 powstał Narodowy Związek Chłopski i grupa skupiona wokół czasopisma „Zaranie” – ideologia endecka.
Przeczytaj podobne teksty
Opracowania powiązane z tekstem
Czas czytania: 2 minuty
Treść zweryfikowana i sprawdzona
Zgodnie z misją, Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne i sprawdzone treści edukacyjne.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.