Powstanie styczniowe
Powstanie
Nie dużo nas było, może osób kilka, bo inni ludzie na swoich podwórkach zgromadzali się i, tak samo jak my, kupkami stojąc, wszyscy ku stronie piasków obróceni, stuków i grzmotów słuchali, co tam toczyły się i turkotały, to dłużej, to krócej, to prędko, to pomaleńku, jakby z całego nieba pioruny zebrały się i w te miejsce biły. Słowik już wtenczas nie śpiewał, tylko gdzieniegdzie podejmowały się znad boru chmury wszelakiego ptastwa i jak zwariowane, z przeraźliwymi krzykami latały nad...
Ubożenie szlachty
Odrębnym zagadnieniem jest ubożenie szlachty, między innymi w wyniku carskich represji po powstaniu styczniowym. Biednieją Niechcicowie z Nocy i dni Marii Dąbrowskiej, zmuszeni do zarządzania cudzymi majątkami, Orzelscy z Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej, rezydenci u bogatszych kuzynów, i Korczyńscy, coraz biedniejsi posiadacze majątku z tej samej powieści. Salomea Brynicka, bohaterka Wiernej rzeki , i jej sługa cierpią głód, zamknięci w dworze w czasach, gdy dogorywa powstanie. Biednieją...
Przegląd postaci
Jedną z takich postaci był bohater Granicy Zofii Nałkowskiej Walerian Ziembiewicz.Utracił własny majątek i wniesiony przez żonę posag. Został rządcą cudzego majątku w Boleborzy. Na tym stanowisku również nie radził sobie najlepiej. Nie był w stanie pokryć kosztów studiów syna, dlatego Zenon skorzystał z pomocy bogatszych osób, a potem całe życie pokutował, spłacając tym ludziom długi wdzięczności... Nie zawsze był przy tym w zgodzie ze swoimi poglądami, szedł na kompromisy moralne, ale i...
Romantyczna konspiracja
Romantyczną konspirację przedstawił Juliusz Słowacki w dramacie Kordian – spiskowcy spotykają się w podziemiach warszawskiej katedry św. Jana, wypowiadają umówione hasła, by rozpoznać „swoich” i uniknąć zdrady. Dyskutują o zabiciu cara– wielu ma wątpliwości, że zadania podejmuje się Kordian. Z kolei w Panu Tadeuszu Mickiewicz opisał działalność księdza Robaka – emisariusza, który w tajemnicy przed rosyjskimi władzami podgrzewa nastroje i przygotowuje szlachtę do wzniecenia powstania na...
Marzenia patriotów
Na ogół piękne są marzenia patriotów – żyjących pod zaborami lub w czasie okupacji – o wolnej ojczyźnie. Za te marzenia przychodzi im płacić śmiercią, poświęceniem życia prywatnego. Tak jest w przypadku marzącego o wolnej ojczyźnie Konrada Wallenroda, bohatera utworu Adama Mickiewicza. Wybór walki z Krzyżakami o wolność Litwy przypłaca szczęściem osobistym, rycerską sławą, a w końcu życiem (idzie na daleko posunięte kompromisy moralne). Marzenia patriotów powstańców też kończą się osobistą...
Powstanie styczniowe
Bodaj najbardziej krwawym powstaniem, które odbiło się na dalszej historii Polski i jej literaturze, jest powstanie styczniowe. W zakamuflowanej formie,tzw. językiem ezopowym (mową ezopową) wspominają o nim utwory pozytywistów, zwłaszcza Elizy Orzeszkowej. W Nad Niemnem wspomina się o znajdującej się niedaleko Korczyna wspólnej powstańczej mogile, w której spoczywają prochy bohaterów z zaścianka(Bohatyrowiczów) oraz brata dziedzica Korczyna – Andrzeja. Stosunek do powstania trafnie...
Wysadzenie z siodła
– Więc ta panna, którąśmy jadąc spotkali, mieszka tu... jest kuzynką państwa... Pani Emilia przyłożyła dłoń do czoła; może w tej chwili uczuła ból głowy, ale grzeczna i słodka zawsze, gościowi odpowiedzieć pospieszyła: – Tak. Justysia jest krewną męża mego, córką jego ciotecznej siostry. Ojciec jej, pan Orzelski, przez nieszczęśliwe zdarzenia utracił swój majątek, a wkrótce potem owdowiał. Od tego czasu oboje u nas mieszkają. Justynka, kiedy przybyła do nas, miała lat czternaście,a w tym...
Przyczyna wysadzenia z siodła i towarzyszące mu zjawiska
Przyczyną wysadzenia z siodła bywały kłopoty majątkowe, wynikłe z parcelacji majątków szlacheckich czy gnębienia szlachty przez zaborców, zwłaszcza po powstaniu styczniowym. Drugim powodem tego zjawiska była, niestety, niegospodarność szlachty, życie ponad stan i niewprowadzanie nowoczesnych metod gospodarowania. Szlachcice utracjusze to też bogata plejada bohaterów. Co się z nimi działo po utracie majątków? Przenosili się do miast i tworzyli zręby nowej warstwy społecznej – inteligencji,...
Literatura Pozytywizmu Warszawskiego.
Literatura tego okresu rozwijała się gł. w Warszawie (związana z liberalnym i demokr. programem tzw. młodej prasy) oraz w Krakowie. Pozytywiści, zwł. warsz. tzw. młodzi (A. Świętochowski, P. Chmielowski, także E. Orzeszkowa), przeciwstawiali...
Dwa sposoby literackiego kreowania bohatera – analiza i interpretacja porównawcza fragmentów „Gloria victis” E. Orzeszkowej i „Kompleksu polskiego” T. Konwickiego.
Romuald Traugutt żył w latach 1826-1864. Był generałem, ostatnim dyktatorem Powstania Styczniowego. Funkcję tę objął mając 38 lat. 17 października przejął władzę z rąk Rządu Narodowego. Nowego rządu nie powołał, aczkolwiek wiedzieli o tym tylko...
Inteligent w literaturze XX wieku – jaki jest?
Po rewolucji przemysłowej, a najbardziej po powstaniu styczniowym zaczęła w Polsce wzrastać liczba mieszkańców miast oraz rola mieszczaństwa i inteligencji w społeczeństwie. Myśląc o przyszłej, niepodległej Polsce szuka się warstwy społecznej,...
Co stanowi o wartości człowieka: czyny, uczucia czy religia - na podstawie "Kamizelki" i "Mendla Gdańskiego".
Pozytywizm był epoką kontrastową w stosunku do Romantyzmu. Polska znajdowała się pod zaborami, a po klęsce Powstania Styczniowego nie było już prawie żadnej szansy na odzyskanie niepodległości. Dlatego literatura nie miała już charakteru...
Przedstaw postawy młodych wobec wyzwań historii na przykładzie wybranych utworów literackich.
Patrząc na dzieje ludzkości poprzez pryzmat minionych wieków, możemy zauważyć, iż wydarzenia historyczne wywierają znaczący wpływ na kształtowanie się postaw młodych pokoleń. Człowiek dorastający, szuka celu życia, wartości, którymi przyjdzie mu...
"Gloria victis".
Kreacja głównego bohatera bardzo często jest podyktowana czasem, charakterem epoki w jakiej żyje i tworzy autor. Inaczej wyglądała ona w czasach średniowiecznych gdy to hiperbolizacja czynów była podyktowana kultem prawego i światłego rycerza, a...
Ogólna charakterystyka romantyzmu
Ogólna charakterystyka romantyzmu • Romantyzm na świecie o Zapoczątkowany pod koniec XVIII wieku twórczością autorów niemieckich spod znaku tzw. Sturm und Drang (burzy i naporów). o Tło historyczne Preromantyzm w Niemczech – niesprzyjająca...
Czy powstanie narodowo wyzwoleńczych XIX w był aktem patriotyzmu czy szaleństwa
Celem moich rozważań w niniejszej pracy jest osądzenie cyz udział w powstaniach narodowo wyzwoleńczych XIXw był aktem patriotyzmu czy szaleństwa. XIXw w historii Polski to czas żałoby , smutku , rozpaczy po utracie niepodległości , ale to...
Charakterystyka społeczeństwa po powstaniu styczniowym w literaturze pozytywistycznej.
Klęska powstania styczniowego oznaczała drugie już przekreślenie szansy na wyzwolenie drogą zbrojnej walki; w tej sytuacji narodziły się hasła pracy organicznej mającej doprowadzić do pogłębienia samoświadomości narodowej i rozkwitu gospodarczego;...
Poglądy Prusa i Orzeszkowej na wychowywanie dzieci i młodzieży.
Jak wiadomo pozytywistom przypadła ocena powstania styczniowego. Ocena ta nie mogła być pozytywna. Powstanie nie przyniosło oczekiwanego skutku, a mianowicie wyzwolenia ojczyzny. W powstaniu tym zginęło zbyt wielu młodych ludzi, tak, więc w...
Dzieła Malczewskiego i ich ponadczasowość.
Sobota 1 kwietnia 2000 Po długo trwałych poszukiwaniach w wielu źródłach udało mi się znaleźć coś na temat najwybitniejszego malarza modernizmu*1-Jacka Malczewskiego*2. Niestety nie zdołałem zobaczyć jego dzieł „na żywo”, ponieważ wyjechały one...
"Lalka" - pozytywista wobec dziedzictwa przeszłości.
Pozytywista wobec dziedzictwa przeszłości. (realizując temat wykorzystaj interpretacje podanego fragmentu z "Lalki". Rozważ jak zaprezentowana w nim osobowość i postawa bohatera wpłynęła na jego losy i życiowe wybory.) Każda epoka...
Bilans Powstania
- Poległo około 20 tysięcy osób, 15 tysięcy dostało się do niewoli - Za udział w powstaniu stracono 669 osób, blisko 40 tysięcy zesłano na Sybir - Skonfiskowano 4 tysiące majątków szlacheckich w Królestwie Polskim i na Litwie - Nałożono...
Sprawdzian.
1.Romantyzmy-miły,związany z miłością,nastrojowy,czuły,próby odzyskanie wolności,powstanie styczniowe,wrażliwy,kochany,zabory,powstanie listopadowe 2.Powsatnie styczniowe-wybuch 22 stycznia 1863,przyczyny wybuchu:przymusowe wcielenie do...
Opis epoki pozytywizmu.
Upadek powstania styczniowego kończy epokę romantyzmu a zaczyna epokę pozytywizmu. Był on dla ówczesnego społeczeństwa polskiego ogromnym wstrząsem. Na królestwo kongresowe spadły dotkliwe represje: władze carskie masowo konfiskowały szlacheckie...
Podstawy filozoficzne Pozytywizmu.
Upadek powstania styczniowego przyniósł konsekwencje świadomościowe: przekonanie, że bez sprzyjającej sytuacji międzynarodowej nie ma szans na powodzenie powstania zbrojnego, stąd zwrot w stronę problematyki gospodarczo - społecznej i...
Nad Niemnem - ściaga
Czas akcji-kilka miesięcy między czerwcem a końcem lata,około dwadzieścia lat po powstaniu styczniowym. - Korczyn – dwór ziemiański Benedykta Korczyńskiego,Osowce – majątek Andrzejowej, Olszynka- gdzie mieszkają Kirłowie, Zaścianek...
Obraz i ocena powstania styczniowego w literaturze i sztuce XIX wieku. Omów zagadnienie w oparciu o wybrane przykłady
Dnia 22 stycznia 1863 roku rozpoczęło się najdłuższe i chyba najbardziej krwawe powstanie narodowowyzwoleńcze w całej historii państwa polskiego. Wzięło swą nazwę od okresu, w którym miało swój początek. Powstanie styczniowe to ostatni zryw...
Zjawiska społeczne jako tematy literatury pozytywizmu
Zjawiska społeczne jako tematy literatury pozytywizmu. W Polsce upadło powstanie styczniowe. Sytuacja społeczno- ekonomiczna była bardzo ciężka. Należało zastanowić się, co robić dalej. Pierwszy terminu „ pozytywizm” użył...
Czy zgadzasz się z tezą doktora Szumana o Wokulskim "...Umarł przywalony resztkami feudalizmu".
Plan rozprawki I Teza Stanisław Wokulski, główny bohater „Lalki” Bolesława Prusa „…Umarł przywalony resztkami feudalizmu…”. II Argumenty a) nieszczęśliwa miłość b) sytuacja społeczna c) postawa Wokulskiego d) klęska Powstania III...
W obronie Ojczyzny. Odwołując się do wybranych utworów literackich, przedstaw bohaterów działających w imię dobra swego kraju.
Temat: W obronie ojczyzny. Odwołując się do wybranych utworów literackich, przedstaw bohaterów działających w imię dobra swego kraju. Teza: Udział Polaków w walkach zbrojnych był główną formą działań w imię dobra naszego kraju WSTĘP 1....
Maria Janion - "Pozytywiści a sprawa romantycznego spisku"
1. Sformułuj inaczej pierwsze zdanie tekstu tak, aby wykazać istotę zawartej w nim myśli. Odnoszenie się pozytywistów do epoki wcześniejszej jaką stanowił romantyzm, jak i do pewnej formy walki (zrywu niepodległościowego), nie można określić...
S. Żeromski "Rozdziobią nas kruki, wrony".
Jest jednym z najbardziej poruszających opowiadań Żeromskiego, przemawia zarówno dramatyczna akcją, jak i siłą nakreślonych w tekście makabrycznych obrazów. Fabuła osadzona jest w czasach powstania styczniowego Materia fabularna realizuje się...
Główne cechy poezji Kornela Ujejskiego. "Maraton" jako utwór tyrtejski.
Poezja tyrtejska - poezja wzywająca do boju, zagrzewająca do walki w obronie zagrożonego kraju. Poezja tyrtejska była częstym zjawiskiem w lit. Polskiej epoki zaborów. Nawa pochodzi od greckiego poety Tyrteusza. Tyrteusz stał się symbolem...
Mogiła powstańców styczniowych jako kluczowy motyw powieści Elizy Orzeszkowej „Nad Niemnem”
Powieść Elizy Orzeszkowej wyraża ducha epoki. Utwór początkowo publikowany był w odcinkach w prasie. W formie książkowej opublikowana została w 1886 roku. Powieść została napisana z okazji 25 rocznicy powstania styczniowego. Jednak nazwa...
Czy można pogodzić w sztuce tradycje antyczne i chrześcijańskie z problemami codziennego życia? Rozważ kwestię na przykładzie trzech epok literackich: średniowiecze, renesans, pozytywizm.
KONSPEKT Czy można pogodzić w sztuce tradycje antyczne i chrześcijańskie z problemami codziennego życia? Rozważ kwestię na przykładzie trzech epok literackich: średniowiecze, renesans, pozytywizm. Teza Przedstawienie na podstawie tekstów...
Motyw poezji tyrtejskiej
Aby wyjaśnić pojęcie „poezja tyrtejska”, należy przypomnieć, kim był Tyrtajos w polskiej literaturze często nazywany Tyrteuszem. Otóż poeta ten stal się niezwykle ważną postacią w rozwoju literatury nie tylko greckiej, ale i europejskiej. Jego...
Problematyka nowel pozytywistycznych.
Pozytywiści w swoich nowelach poruszali szereg tematów nurtujących ówczesne społeczeństwo. Najczęstszym tematem były problemy pouwłaszeniowej wsi, katastrofalne warunki życia dzieci zarówno w mieście, ja i na wsi oraz sprawy narodowe. Poza tym...
"Gloria Victis" streszczenie
"Gloria victis" to opowiada o przebiegu powstania styczniowego. O losie grupy powstańców z Polesia opowiadają leśne drzewa, świadkowie walk, cierpień i nadziei ludzkich. Opowiadają o nich wiatrowi, który odwiedził bezimienną leśną mogiłę....
Zinterpretuj podane fragmenty noweli „Gloria victis”, charakteryzując przyrodę jako świadka opisywanych zdarzeń.
"Gloria victis" Elizy Orzeszkowej to opowiadanie relacjonujące przebieg epizodu z powstania styczniowego, gdzie chór leśnych drzew i polnych kwiatów opowiada o ważnym wydarzeniu historycznym. Ta personifikacja pomogła autorce wyrazić...
Patriotyzm i walka o wolność ojczyzny w literaturze romantyzmu
Epoka romantyzmu to okres wytężonej pracy na rzecz zachowania tożsamości narodowej Polaków. Poddawani polityce germanizacji i rusyfikacji Polacy potrzebowali takich twórców jak Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki, którzy swoją twórczością...
Wskaż w znanych Ci utworach motyw powstania styczniowego
Motyw powstania styczniowego widnieje na kartach „Nad Niemnem” e. Orzeszkowej, która napisała powieść z okazji zbliżającej się, 25 rocznicy wybuchu powstania. Ze względu na cenzurę słowo „powstanie” zastępuje słowem „mogiła”, w której spoczywa 40...
Odbicie haseł pozytywistycznych na podstawie wybranych utworów
Pozytywizm w Polsce zaczął się po upadku powstania styczniowego w roku 1863. Filozofia tego okresu diametralnie zmieniła się w porównaniu do poprzedniej epoki.. Pozytywiści zaczęli kierować się rozumem, chłodno i trzeźwo rozważali wszelkie...
Koncepcje patriotyzmu i służby ojczyźnie w polskiej literaturze Pozytywizmu.
Upadek powstania styczniowego to tragedia narodowa, przekreślenie nadziei na odzyskanie niepodległości na drodze zbrojnej. Jest to także klęska romantycznej ideologii „wybicia się Polski na niepodległość”. Nie sprawdziła się mickiewiczowska...
Różne wizje powstania styczniowego w literaturze.
Klęska powstania styczniowego była tragedią narodową, przede wszystkim dlatego, że na długo przekreślała nadzieję na odzyskanie niepodległości w drodze walki zbrojnej. Wraz z upadkiem powstania klęskę poniosła także romantyczna ideologia....
"A jeśli komu droga otwarta do nieba, tym co służą ojczyźnie..." Jaki obowiązek wobec ojczyzny pojmowali bohaterowie literaccy z epoki Pozytywizmu, Młodej Polski.
Na przestrzeni dziejów widzimy, że Polacy chociaż należeli do różnych obozów patriotycznych różnili się sposobem działania, jeżeli chodziło o zagrożoną ojczyznę zawsze potrafili się zjednoczyć, wspólnie walczyć o to by była wolna. Ojczyzna jest...
Pozytywiści, a romantycy.
Młode pokolenie końca lat 60 - tych, które ujrzało na własne oczy klęskę powstania styczniowego, wystosowało protest wobec ideologii romantycznej. Młodzi byli już zniecierpliwieni irracjonalnymi koncepcjami, zrywami, które kończyły się śmiercią...
"Gloria victis" E. Orzeszkowej - bardzo krótkie opracowanie.
"Gloria victis" to opowiadanie relacjonujące przebieg jednego z epizodów powstania styczniowego. Autorka składa hołd poległym i wyraża przekonanie, że poniesione ofiary nie były daremne, a przyszłość doceni ich wielkość. O losie grupy...
Różne ujęcia wsi w literaturze. Przedstaw na wybranych przykładach.
Słownikowe definicje pojęcia „wieś” mają bardzo zwięzły charakter. Z reguły określa się ją jako osadę zamieszkałą przez ludność utrzymującą się głównie z pracy na roli i czerpiącą z tego źródła środki do egzystencji. Nie wspomina się w nich w...
Stanisław Wokulski – „człowiek epoki przejściowej”. Przedstaw temat, analizując podany fragment „Lalki” Bolesława Prusa oraz uwzględniając kontekst całej powieści.
Główny bohater powieści Bolesława Prusa „Lalka” był kupcem galanteryjnym, pochodził z zubożałej rodziny szlacheckiej. Czas, w którym przyszło mu żyć był okresem przemian. Romantyczni bohaterowi powoli ustępowali miejsca pozytywistom, którzy w...
Stanisław Wokulski - "Człowiek epoki przejściowej".
Głównym bohaterem utworu Bolesława Prusa pt. "Lalka" jest Stanisław Wokulski. Jest postacią reprezentującą pokolenie epoki przejściowej. Jest romantykiem i pozytywistą, ponieważ dorastał w epoce romantyzmu, a żył w czasach...