Zemsta na dłużniku

Zemsta nie zawsze jest powodowana osobistymi czy rodzinnymi urazami i krzywdami. Niektórzy mszczą się za niepowodzenia finansowe lub z wrodzonej niechęci do ludzi będących wyznawcami innej religii czy poglądów. Ilustrację tej tezy może stanowić Kupiec wenecki Williama Szekspira ukazujący okrutnego Żyda, który postanawia mścić się na szlachetnym kupcu o imieniu Antonio za to, że pożycza ludziom pieniądze bez procentu i że nazywa praktyki Żyda lichwą. Odbiera to Shylockowi klientów i rozwściecza go. Kiedy ów szlachetny kupiecjest w potrzebie i pożycza od Żyda pieniądze dla przyjaciela, starającego się o rękę posażnej panny, mściwy Żyd spisuje tylko pozornie korzystną dla dłużnika umowę. W przypadku jej niedotrzymania dłużnik ma mieć wycięty przez Żyda kawałek ciała (funt mięsa). Niepomyślny zbieg okoliczności (rzekome zatopienie wszystkich statków kupca) powoduje, iż Żyd ma prawo w ten okrutny sposób egzekwować spłatę długu. Nie pomaga wstawiennictwo księcia, apele do miłosierdzia Żyda ani oferta przyjaciela dłużnika, który chce zapłacić sumę trzykrotnie większą od długu w zamian za odstąpienie od okrutnych praktyk wycinania ciała. Dopiero dzięki podstępowi ukochanej przyjaciela, Porcji, Żyd odstępuje od okrutnej zemsty, bowiem grozi mu utrata całego majątku. I tak go zresztą traci, gubi go chęć zemsty na wrogu – chrześcijaninie i szlachetnym człowieku, nierespektującym twardych praw handlu.