Protestancka idea pracy i bogacenia się

Idea pracy i bogacenia się jako taka występuje natomiast często w literaturze Europy Zachodniej. Bogaci się tytułowy bohater powieści Ojciec Goriot Balzaka, Ebenezer Scrooge z Opowieści wigilijnej Dickensa oraz Harpagon – tytułowa postać Skąpca Moliera. Wszystkich tych bohaterów bogacenie się prowadzi na skraj moralnej przepaści, upodlenia związanego z daleko posuniętą bezdusznością i chorobliwą oszczędnością.
Najpełniej jednak ideę pracy, bogacenia się, budowania wizerunku firmy i znakomitości rodu przedstawił Tomasz Mann, ukazując w swej sadze protestancką rodzinę Buddenbrooków (Buddenbrookowie). Kolejne jej pokolenia dążyły do świetności i pomnożenia majątku. Ideałami były oszczędność, pracowitość, myślenie o zyskach i budowanie własnego życia zgodnie z interesem firmy, źle widziane były natomiast np. mezalianse czy ekstrawagancje (postępowanie Chrystiana). Rodzina zachowywała pozory pobożności i chrześcijańskiego życia, hucznie obchodziła święta, faktycznie jednak krzywdzono w niej tych, którzy nie działali zgodnie z interesem firmy lub reprezentowali uboższą gałąź rodu. Mimo tych wszystkich zabiegów rodzina osunęła się stopniowo na dno... Tomasz Buddenbrook zmarł przedwcześnie, umarł także w dzieciństwie jego nieprzejawiający zdolności kupieckich syn, firmę trzeba było zlikwidować, dom sprzedać, potęgę Buddenbrooków pamiętała już tylko próbująca utrzymać resztki świetności rodziny Tonia, złamana trzema nieudanymi małżeństwami – dwoma własnymi, jednym córki, śmiercią brata i wyjazdem bratowej z miasta... Ideały protestanckie realizowane do perfekcji w rodzinie Buddenbrooków miały też coś wspólnego z ideałami Minclów czy innych (na ogół protestanckich) rodzin kupieckich opisanych np. w Lalce Bolesława Prusa.