Powstanie listopadowe - przyczyny wybuchu i upadku, skutki

Powstanie listopadowe - Polskie powstanie narodowe przeciw Rosji, które wybuchło w nocy z 29 listopada na 30 listopada 1830 roku, a zakończyło się 21 października 1831 roku. Zasięgiem swoim objęło Królestwo Polskie i część prowincji zabranych (Litwę, Żmudź i Wołyń).

Przyczyny wybuchu powstania listopadowego:
a. powstańcze dążenia, jakie tkwiły w Królestwie Polskim, a związane były z łamaniem przez cara konstytucji i ograniczaniem autonomii Królestwa Polskiego,
b. napływające z Zachodu wieści o ruchach niepodległościowych,
c. patriotyczne manifestacje,
d. informacje o rewolucji lipcowej we Francji,
e. przygotowanie przez cara interwencji przeciw Belgii i zamiarze uczestnictwa w niej polskich wojsk,
f. zagrożenie dla młodych kadetów na czele z Piotrem Wysockim, iż zostanie wykryty ich spisek.

Przyczyny upadku powstania listopadowego:
a. brak wsparcia ze strony chłopów, stanowiących wówczas większą część polskiego społeczeństwo a także ze strony niemiecko-żydowskiej mniejszości narodowej, która zawsze pozostawała obojętna wobec suwerenności oraz wolności Polski.
b. brak zgody co do strategii prowadzenia walki przez dowódców powstania.
c. zupełny brak jedności w czasie obrad sejmu - ścieranie się lewicowo - konserwatywnych tendencji dotyczących sposobu prowadzenia walki.
d. niewiara w sukces powstania, szukanie wszelkich dróg, aby je zakończyć. Jeżeli wielki Napoleon nie zdołał pokonać Rosji mając tylu sprzymierzeńcach, jak więc ma to się udać małej Polsce.
e. zbyt duże rozbieżności w uzbrojeniu i liczebności wojsk (200 tys. żołnierzy rosyjskich wobec 100 tys. polskich).

Skutki powstania listopadowego:
a) likwidacja sejmu,
b) zakaz używania języka polskiego w szkole i urzędach,
c) represje wobec powstańców (więzienie, zesłanie na Sybir, konfiskata majątków)
d) urzędy obsadzone Rosjanami,
e) Wielka Emigracja (ok.10 000 ludzi - Szlachta mieszczanie, studenci, inteligencja, żołnierze chłopi, artyści -> Francja, Wielka Brytania, Szwajcaria, Hiszpania, USA)
f) Królestwo znalazło się pod okupacją wojsk rosyjskich,
g) w Warszawie wzniesiono cytadelę,
h) zlikwidowano wojsko polskie, konstytucję i zastąpiono ją statutem Organicznym,
i) zamknięto UW, Akademię Wileńską oraz szkoły średnie.

Organizacje na emigracji:
a) Hotel Laubert
przywódcy: Książę Adam Czartorzyski,
program: Sprzeciwiali się przedwczesnym przygotowaniom powstańczym i prowadzili ożywioną działalność dyplomatyczną.
b) Towarzystwo Demokratyczne Polskie
przywódcy: radykalni powstańcy,
program: zamierzali oni odbudować RP siłami samych polaków; chcieli uwłaszczyć chłopów.

Przywódcy powstania:
Piotr Wysocki,
gen. Skrzynecki,
gen. Chłopicki.