Mojżesz

Mojżesz (łac. Moyses, hebr. ?????? Mosze, arab. ????, Musa) - postać biblijna, przywódca Izraelitów w okresie ich wyjścia z Egiptu i wędrówki do Ziemi Obiecanej. Żył prawdopodobnie w XIII-XII wieku p.n.e. (według Biblii 120 lat). Brat Aarona i Miriam.

Według tradycyjnej etiologii imię Mojżesz pochodzi od rdzenia ??? wyciągać, wyjmować, wyjąć, jako że został wyciągnięty z rzeki (Nilu) przez córkę faraona. Było to spowodowane rozkazem faraona mordowania nowo narodzonych chłopców żydowskich w celu zmniejszenia populacji Izraelitów. Prawdopodobnie jednak jest to imię pochodzenia egipskiego (podobne np. do imienia Tutmosis). Według Księgi Wyjścia Mojżesz pochodził z pokolenia Lewiego (2,1). Mojżesz był wychowywany jako Egipcjanin, ale jako młody człowiek będąc świadkiem przemocy wobec Hebrajczyka zabił prześladowcę. Gdy zabójstwo zostało odkryte, ukrył się kraju Madian, gdzie pojął za żonę córkę kapłana madianickiego, Seforę. W tym czasie ukazał mu się Bóg Jahwe pod postacią gorejącego krzewu, i objawił mu swoje imię JHWH (Jahwe - Jestem, który jestem). Bóg nakazał mu spełnić misję wyprowadzenia ludu izraelskiego z Egiptu i osiedlenia go w ziemi Kanaan.

Mojżesz z bratem Aaronem udali się do faraona, ale on odmówił zgody na wyjście ludu. Wtedy Bóg za pośrednictwem Mojżesza zesłał na Egipcjan 10 plag, z których ostatnią i najbardziej dotkliwą była śmierć wszystkich pierworodnych synów Egipcjan podczas nocy paschalnej. Dopiero wtedy faraon pozwolił na czasowe opuszczenie Egiptu przez Izraelitów, ale na wieść o tym, że lud Izraela ucieka z Egiptu, próbował na czele swoich wojsk doścignąć go i ponownie obrócić w niewolników. Wtedy Jahwe za pośrednictwem Mojżesza dokonał cudu: przed wędrującymi Izraelitami rozstąpiło się morze, a po ich przejściu zalało ścigających ich Egipcjan. Dalej lud prowadził Bóg pod postacią słupa obłoku za dnia, a słupa ognia w nocy; w cudowny sposób żywił ich manną i przepiórkami.

Po dotarciu na górę Synaj Mojżesz zawarł przymierze z Bogiem Jahwe, od którego otrzymał kamienne tablice zawierające Prawo (dekalog). Tablice te później jednak roztrzaskał widząc, że Izraelici odlali sobie złotego cielca jako przedstawienie Boga, który wyprowadził ich z ziemi egipskiej. Po modlitwie wstawienniczej za grzeszny lud ponownie udał się na górę i otrzymał drugie, podobne tablice.

Mojżesz przewodził Izraelowi przez czterdzieści lat wędrówki po pustyni, jednak nie dane mu było wejść do Ziemi Obiecanej Kanaan, za grzech którego się dopuścił u źródeł Meriba. Pochowany został w nieznanym miejscu w krainie Moab.

Tradycja, zarówno żydowska jak i chrześcijańska, przypisywała Mojżeszowi autorstwo całego Pięcioksięgu (z wyjątkiem opisu jego śmierci). Według niektórych biblistów można mówić o tym, że Mojżesz zajmował się działalnością literacką i niektóre urywki Pięcioksięgu mogą być jego autorstwa.