Baudelaire i Rimbaud.

57. W jaki sposób poeci drugiej połowy XIX w. Korzystają z językowych i poetyckich doświadczeń poprzedników? Czy godzisz się na określenie ich twórczości mianem ,,epigońskiej”?
58. Jakie tematy i zjawiska w poezji drugiej połowy XIX w. Poprzedzają zainteresowania twórców Młodej Polski.

Charles Baudelaire

Problemy nurtujące społeczeństwo schyłku XIX w. Pojawiły się po raz pierwszy w utworach wielkiego prekursora modernistów, francuskiego poety Charlesa Baudelaire’a. Wywarł on olbrzymi wpływ na twórców tej doby i na całą późniejszą poezję europejską. Był poetą wyjątkowym, pierwszy wykorzystał: motyw spleenu, ucieczki od świata, genialnej jednostki, rozkładu ciała, brzydoty i poety przeklętego.


Poeta przeklęty (poete maudit) – to typ poety, który jest geniuszem, ale też człowiekiem znienawidzonym przez ludzi, ze swoją siłą zła, niszczenia wartości.


Już pierwszy zbiór poety wywołał skandal. Autora oskarżono o obrazę moralności. Jego poezję odczytywano jako wyraz skomplikowanego, pełnego kontrastów wewnętrznego życia poety, obraz duszy rozdartej sprzecznościami. Sprzeczności te traktował Baudelaire jako istotę świata i ludzkiej egzystencji. Protestował przeciw bezsensowi ludzkiego istnienia. Absurdowi ludzkiego istnienia towarzyszył nieustanny strach przed śmiercią, cierpienie. Bezlitosny czas, pchający człowieka w objęcia śmierci był także tematem wierszy Baudelaire’a. Sprzeciw wobec zła manifestował wstrząsającymi obrazami nędzy ludzkiego życia, celowym prowokowaniem reakcji pruderyjnych, malowaniem demonicznych scen ludzkiej egzystencji (np. w Obrazach paryskich).
Wiersze jego wypełniają kraty, sieć pajęcza, ołowiane niebo, dekadenckie ,,ziewnięcie” nudy istnienia. W tej dusznej atmosferze symbol wolności to biały albatros, szczęśliwy, gdy rozwija skrzydła daleko nad ziemią. Niestety - na ziemi stłamszony, nieszczęśliwy jak poete maudit (poeta przeklęty).
Baudelaire jako artysta charakteryzował się wynalazczością i ogromną dbałością o formę. Był twórcą efektów polegających na ukazywaniu związku kolorów, dźwięków i woni (Oddźwięki), uderzającym niezwykłością zestawień (synestezją).Ukazał poetom schyłku wieku perspektywy symbolizmu. Był mistrzem w wydobywaniu ze słowa, z budowy wiersza, efektów muzycznych, melodii współtowarzyszącej treści i nastrojowi.

Utwory: Kwiaty zła (Padlina, Piękno, Albatros), Litanie do szatana; zbiory esejów: Ciekawostki estetyczne.

Jean Arthur Rimbaud

Był uczniem Baudelaire’a, pisał tylko w wieku młodzieńczym. Był także poetą zbuntowanym (przeciw rodzinie, małżeństwu, cesarstwu i wszelkim podobnym formom życia społecznego).Jego biografia była skandaliczna. Natomiast symboliści uznali go za najdoskonalsze wcielenie swoich ideałów. Rimbaud także realizował ideę synestezji (np. sonet Samogłoski, w którym poeta ,,koloruje” samogłoski). Ukazywał również dramatyczny konflikt człowieka i rzeczywistości, bezsens życia ludzkiego oraz pragnienie wolności (Statek pijany). Ostatecznie dochodzi do skrajnego poglądu: kwestionuje sens sztuki, zastanawia się nad tym czy ,,uprawianie sztuki” jest moralne. W wieku 21 lat rezygnuje z pisania poezji.

Utwory: zbiory prozy poetyckiej Sezon w piekle, Iluminacje, Statek pijany, Samogłoski i inne wiersze.

Uzupełnienie do pytania 57:


Allan Edgar Poe – Baudelaire odnajduje w nim wzór i istotę roboty poetyckiej.

starożytność – poeci XIX w. zaczęli dbać o formę i styl swych dzieł. Uprawianie antycznych rodzajów poetyckich oznaczało uprawianie ich na modłę starożytnych, a więc z właściwą im dbałością o podniosły ton wypowiedzenia i doskonałość artystyczną.

romantyzm – ,,powrót” Rousseau (powrót do natury) czyli niechęć do miasta i ludomania

dance macabre (fr.) –taniec śmierci, ma swój początek w średniowieczu (wszyscy ludzie, niezależnie od stanowiska klasowego, muszą umrzeć, każdy musi odtańczyć swój taniec śmierci).

Mroczne tematy śmierci, brzydoty, rozkładu, spotykamy w baroku, epoce zafascynowanej właśnie tymi zagadnieniami.

epigon – nietwórczy naśladowca utalentowanych poprzedników, kontynuator przeżywających się gatunków sztuki albo nauki.

Nie zgadzam się z określeniem twórców XIX w. mianem ,,epigońskich”