Nagroda Nobla

Nagroda Nobla to prestiżowe międzynarodowe wyróżnienie ustanowione w 1895 przez Alfreda Nobla, wręczane corocznie 10 grudnia (w rocznicę śmierci fundatora), od 1901 (z przerwą w latach 1940-1942), za najwybitniejsze osiągnięcia w każdej z pięciu dziedzin: z fizyki oraz z chemii (przyznaje Szwedzka Królewska Akademia Naukowa w Sztokholmie), w dziedzinie fizjologii lub medycyny (przyznaje Instytut Karoliński w Sztokholmie), z zakresu literatury (decyduje Szwedzka Akademia Literatury), a także osobom lub instytucjom najlepiej działającym na rzecz pokoju i braterstwa narodów (przyznaje komitet składający się z 5 osób, wybierany przez norweski Storting). Od 1969 r. przyznawana jest nagroda im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii, ufundowana przez Szwedzki Bank Centralny.

Nagrody Nobla są realizowane na bazie Fundacji Nobla. Statut Nagród Nobla i przepisy regulujące działalność instytucji powołanych do ich przyznawania (tzw. Komitetów Nobla) oficjalnie zatwierdził król szwedzki Oskar II w 1900.

Wartość Nagród Nobla zmienia się w zależności od zysków osiąganych przez Fundację Nobla w danym roku: wysokość Nagród Nobla z 1901 wynosiła 150 tys. ówczesnych koron szwedzkich, czyli ok. 40 tys. ówczesnych dolarów USA, w następnych zaś latach spadała, uwzględniając inflację walut, dopiero od lat 50. zaczęła ponownie ustawicznie wzrastać, przekraczając w latach 90. kwotę 1 mln dolarów USA. Obecnie wartość nagrody wynosi 10 milionów koron szwedzkich (ok. 1,3 mln dolarów amerykańskich).

Nagrody nie mogą być przyznawane pośmiertnie, nie można też przyznać nagrody w jednej dziedzinie więcej niż trzem osobom.