Zaćma.

Co to jest zaćma?

Zaćma, zwana inaczej kataraktą, jest to zmętnienie i usztywnienie soczewki, częściowe lub całkowite, powodujące upośledzenie wzroku (oko). Wyróżniamy następujące rodzaje zaćmy:

ZAĆMA WRODZONA – Powstaje w życiu płodowym pod wpływem pewnych czynników działających na kobietę w pierwszych miesiącach ciąży. Najczęściej czynnikami takimi są: choroba matki, głównie zakażenia wirusowe (różyczka, żółtaczka zakaźna, grypa), awitaminoza (w szczególności niedobór witamin z grupy B) i substancje toksyczne. Rozróżnia się zaćmę wrodzoną torebkową, torebkowo-soczewkową, śródsoczewkową całkowitą i błoniastą, przy czym rozróżnienie poszczególnych rodzajów bywa bardzo trudne. Leczenie wyłącznie operacyjne.

ZAĆMA MŁODZIEŃCZA – Choroba rozwija się w okresie młodzieńczym lub wczesnego dzieciństwa. Przybiera zwykle postać plam lub punktów zmętnienia w soczewce.

ZAĆMA STARCZA – Nazywana jest też czasami starczym zmętnieniem soczewki. Objawia się różnymi zaburzeniami wzroku, zależnymi od umiejscowienia zmętnień. Chorzy skarżą się początkowo na widzenie jak przez mgłę lub w otoczkach barwnych, by w zaawansowanym stadium odbierać już tylko wrażenia świetlne. Czasami ostrość wzroku jest lepsza wieczorem, gdy źrenica się rozszerza, a czasami pacjenci twierdzą, że lepszą ostrość wzroku maja w dzień, przy węższej źrenicy. Zaćma starcza rozwija się zwykle po 45 roku życia i dzieli się ją na dwa typy w zależności od miejsca, w którym rozpoczyna się proces zmętnienia soczewki: zaćma korowa lub jądrowa. Rozwija się powoli pod wpływem stopniowej denaturacji i koagulacji białka soczewki. Po upływie pewnego czasu dochodzi do nieodwracalnego zmętnienia całej soczewki. Ten rodzaj zaćmy dotyczy najczęściej obu oczu, przy czym rzadko zdarza się by proces przebiegał w obu oczach jednocześnie. Proces zmętnienia może trwać od kilku miesięcy do kilku lat, a gdy stadium jest zaawansowane, zmianę chorobową soczewki można obserwować gołym okiem - kolor źrenicy zmienia się z czarnego na szarobiały.

ZAĆMA POWIKŁANA – W tej grupie mieszczą się wszystkie rodzaje zaćmy nabytej. Do przyczyn powstawania zaćmy powikłanej należą: choroby przedniego lub tylnego odcinka gałki ocznej (wszelkie stany zapalne, jaskra, odwarstwienie siatkówki), wysoka krótkowzroczność, choroby ogólnoustrojowe (cukrzyca, tężyczka, choroby skórne), niewłaściwe (np. zbyt długie) stosowanie pewnych leków (zaćma toksyczna), urazy mechaniczne, chemiczne lub energią promienistą (zaćma pourazowa).

Przyczyny

Jako podstawowe przyczyny zaćmy możemy wyróżnić:

 promieniowanie rentgenowskie
 promieniowanie podczerwone
 nadfioletowe promienie słoneczne
 palenie papierosów (jednak przyczyną nie jest dym papierosowy, lecz niektóre substancje dostające się do oka z krwią)

Metody leczenia

W zasadzie jedyną metodą leczenia zaćmy jest leczenie chirurgiczne – zabieg jest przeprowadzany bezboleśnie, obecnie jest on rutynowy. Stosuje się jedną z trzech możliwych metod usuwania zaćmy:

a) Usuwanie pozatorebkowe polega na usunięciu soczewki, lecz pozostawieniu tylnej części jej torebki (na ilustracji).

b) Usuwanie metodą fakoemulsyfikacji jest wariantem usuwania pozatorebkowego, sprowadzającym się do usunięcia tylko jądra soczewki, po jego rozdrobnieniu ultradźwiękami.

c) Usuwanie wewnątrztorebkowe to rzadko wykonywany zabieg usunięcia całej soczewki i jej torebki.