Narządy zmysłu człowieka – oko.

Wzrok – zmysł, który odbiera fale świetlne.

SCHEMAT BUDOWY OKA
Przekrój podłużny :


Twardówka – nazywana białkówką, tworzy zewnętrzną warstwę gałki ocznej. Jest mocną, łącznotkankową osłoną ochraniającą wnętrze oka i utrzymującą jego kulisty kształt.
Rogówka – jest przednią częścią (z przodu gałki) twardówki. Jest przezroczysta, przez nią przechodzą promienie świetlne.
Tęczówka – jest mięśniowym pierścieniem (tworzą ją dwa układy włókien mięśniowych). Mięśnie, kurcząc się i rozkurczając, regulują wielkość źrenicy (czarnej plamki, która jest otworem wpuszczającym światło do wnętrza oka). Tęczówka w zależności od ilości i rodzaju barwnika może mieć barwę: niebieską, zieloną, brązową, szarą.
Soczewka – jest przezroczysta, elastyczna. Załamuje promienie świetlne przez nią przechodzące tak, aby obraz powstał na siatkówce. Soczewka dzieli wnętrze gałki ocznej na dwie części: komorę przednią, znajdującą się między rogówką a soczewką, którą wypełnia ciecz wodnista oka oraz komorę tylną występującą między soczewką a siatkówką, która wypełnia lepki, galaretowaty płyn nazywany ciałem szklistym. Soczewka przymocowana jest przy pomocy włókien wieszadłowych oraz ciałka rzęskowego, które umożliwiają zmianę kształtu soczewki oraz akomodację (zdolność widzenia z różnych odległości z dobrą ostrością).
Naczyniówka – jest warstwą komórek wypełnionych czarnym barwnikiem, który pochłania nadmiar światła i zapobiega wewnętrznym odbiciom. Naczyniówka ma liczne naczynia krwionośne, których funkcją jest odżywianie siatkówki.
Siatkówka – jest warstwą zawierającą receptory wzrokowe, przystosowane do odbierania bodźców świetlnych i zamieniania ich na impulsy nerwowe. Siatkówkę tworzą: komórki barwnikowe ułożone odśrodkowo (obwodowo), komórki wzrokowe oraz ułożone na zewnątrz komórki nerwowe. Wśród komórek wzrokowych wyróżniamy czopki i pręciki, zaopatrzone w dwie wypustki (jedna dochodzi do komórki barwnikowej, a druga skierowana jest do wnętrza gałki ocznej, gdzie łączy się z wypustkami neuronu drugiego rzędu, a te dochodzą do neuronów trzeciego rzędu, tworząc nerw wzrokowy).
GAŁKA : tylnia ściana gałki ocznej składa się z trzech warstw, są to : siatkówka, rogówka, twardówka. Wszystkie warstwy są przeźroczyste i stanowią układ załamujący i skupiający promieni świetlnych. Fala światła przechodzi najpierw przez rogówkę, później przez komorę wypełnioną płynem, dalej przez źrenicę, przez soczewkę i na koniec przez galaretowe ciało szkliste. Ostatecznie światło pada na siatkówkę, w której powstaje obraz :
- rzeczywisty
- pomniejszony
- odwrócony
Pręciki – jest ich ok. 125 milionów. Reagują na światło o znacznie mniejszym natężeniu niż potrzeba do pobudzenia czopków. Umożliwiają widzenie w kolorze białym, czarnym, szarym. Pręciki zajmują obwodowe części siatkówki.
Schemat budowy pręcika

Czopki – to tzw. komórki wzrokowe. W siatkówce u człowieka jest ich ok. 6 milionów. Odbierają barwne bodźce świetlne. Najwięcej jest czopków w tzw. osi oka w okolicy plamki żółtej (miejsce najlepszej widoczności).
PLAMKA ŻÓŁTA : jest obszarem rejestrowania najbardziej precyzyjnego widzenia.
ŹRENICA : POCHŁANIA FALE, A ILOŚĆ FAL POCHŁONIĘTYCH PRZEZ ŹRENICĘ ZALEŻY OD WIELKOŚCI ŹRENICY.



Niektóre wady wzroku
Przyczyną wad wzroku jest zły kształt gałki ocznej lub niezdolność akomodacji soczewki.

Powstawanie wad wzroku:
A - budowa prawidłowa, B - budowa oka dalekowidza, C - budowa oka krótkowidza
Krótkowzroczność.(MIOPIIA) Powstaje w wyniku wydłużenia gałki ocznej. Promienie świetlne skupiają się przed siatkówką tworząc nieostry obraz na siatkówce. Można zastosować okulary z wklęsłymi soczewkami (minusowe).
Dalekowzroczność.(HIPERMETROPIA) Powstaje w wyniku skrócenia gałki ocznej. Promienie skupiają się za siatkówką. Można stosować okulary z wypukłą soczewką (plusy).
Astygmatyzm.( zez ) Powstaje przy nierównej krzywiźnie rogówki lub soczewki. Część promieni skupia się na siatkówce reszta przed lub za. Można stosować okulary z soczewkami cylindrycznymi.
SCHORZENIA OCZU:
1) Zaćma – inaczej katarakta : przyczyną choroby jest starzenie się oka i zmętnienie soczewki
LECZENIE : operacyjne za pomocą lasera i korekta.
2) Jaskra – polega na wzroście ciśnienia płynu wewnątrz gałki ocznej.
LECZENIE : nie leczona uszkadza nerw wzrokowy co prowadzi do ślepoty.