profil

Odwołując się do różnych tekstów kultury (książki, filmy, obrazy), odpowiedz na pytanie: Czy starożytne ideały mogą być cenne dla człowieka współczesnego?

poleca 85% 1183 głosów

Treść Grafika
Filmy
Komentarze
Zbigniew Herbert

Pomimo że odległość czasowa między starożytnością a współczesnością jest ogromna, to można znaleźć wspólne dla obu epok ideały łączące ówczesnych bohaterów z dzisiejszymi ludźmi. W starożytności ludzie zwracali szczególną uwagę na postawę heroiczną- wyzwanie wroga albo stawanie do walki, wytrwałość, odwagę. Zbigniew Herbert (autor cyklu utworów o Panu Cogito), chętnie posługuje się aluzją do antyku. W jednym z wierszy, \"Przesłanie Pana Cogito\", nakazuje zachowanie godności, gniew i niezgodę na poniżanie, odwagę, pogardę dla tchórzy, niewybaczanie w imieniu tych, których zdradzono. Takie postawy znajdziemy w \"Iliadzie\" Homera, gdzie Achilles z zemsty za swojego przyjaciela- Patroklesa pojedynkuje się z Hektorem.

W \"Przesłaniu Pana Cogito\" podmiot liryczny nakazuje wierność ideałom, wartościom. Ideały starożytne zostały ukazane i narzucone czytelnikowi jednego ze współczesnych wierszy. Mimo że w starożytności ważne było pomszczenie kogoś, a teraz to nie jest akceptowane, to z drugiej strony odwaga i godność ukazują naszą moralność.
Siła jest to pojęcie rozumiane na różne sposoby. Według starożytnych, siła była zasadą rządzącą światem. Ich zdaniem, ten, kto ją posiadał, mógł podporządkować sobie innych. Taką siłę posiadali bogowie greccy, którzy dzięki niej mieli przewagę nad ludźmi. To jej posiadanie w większym lub mniejszym stopniu wyznaczało hierarchię w świecie boskim. Każdy z bogów miał określone zadanie, funkcję dostosowaną do swoich możliwości fizycznych. O tym, że siła rządzi światem, świadczą choćby dzieje Polski. Gdy w XVIII w. Rzeczpospolita stawała się coraz słabsza, wzrastała potęga jej sąsiadów. Skutkiem tego były rozbiory i wymazanie naszego kraju z mapy Europy na wiele lat. Najlepiej to, czym jest siła, przedstawia jednak literatura wojenna. Przykładem może być utwór Hanny Krall \"Zdążyć przed Panem Bogiem\". Jest to reportaż ukazujący ludobójstwo i cierpienia ludzkie podczas wojny, a dokładniej życie Żydów w warszawskim getcie. Utwór ten zmusza czytelnika do rozważań o stopniu okrucieństwa, jakim może wykazać się człowiek posiadający ogromną siłę (co starożytni uważali za ideał). Język bohatera reportażu jest prosty i pozbawiony patosu, czyli inny niż dawnych Greków, którzy cenili sztukę pięknego wysławiania się. Najbardziej przykre jest to, że choć w zasadzie świat demokratyzuje się, wciąż najważniejsze jest zdanie wielkich- silnych, dysponujących potężną armią czy rozwiniętą gospodarką.
Sądzę, że opinia starożytnych na temat siły jeszcze długo pozostanie aktualna i czy tego chcemy, czy nie, siła rządzi światem.
Innymi wartościami dla starożytnych Greków były: uczciwa i wytrwała praca oraz uczynność i szlachetność. Przyjął je Prometeusz jeden z bohaterów mitologii, który był dobroczyńcą ludzkości. Według mitologii, to właśnie on stworzył człowieka i podarował mu ogień, za co bogowie skazali go na straszliwą mękę. Wyidealizowana postać Prometeusza stała się w XIX w. symbolem prometeizmu, postawy będącej wyrazem buntu przeciw potęgom krępującym rozwój wolności ducha jednostek. Prometeizm to cierpienie dla idei. Nazwa ta powstała od imienia dobrego tytana. Wykonany przez niego człowiek miał być idealnym, oraz miał mieć doskonałą duszę. Prometeusz pomagał ludziom i był zdolny do poświęcenia dla nich.
We współczesnym świecie te wartości, które wybrał Prometeusz, są również bardzo cenione. Chyba dlatego, że niewielu jest ludzi, którzy gotowi są na poświęcenia. Osobą godną uwagi jest pan Jurek Owsiak, który od 12 lat zbiera pieniądze na różne przyrządy, aparatury pomagające uratować ludzkie życie (już w okresie niemowlęcym). Dzięki jego idei raz w roku organizowany jest Dzień Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, kiedy to cała rzesza wolontariuszy zbiera pieniądze na ten szczytny cel. Tego jednego dnia w roku oglądamy w TV mnóstwo przekazów z imprez odbywających się na terenie całej Polski. Jest to jakiegoś rodzaju bunt przeciw cierpieniu i śmierci; poświęcenie dla dobra innych. W starożytności postawą tą odznaczał się Prometeusz, a w dzisiejszych czasach mamy pana Owsiaka i innych podobnych mu ludzi, którzy również gotowi są pomóc innym.
Dlatego właśnie wydaje mi się, że większość starożytnych ideałów jest wspólna dla człowieka żyjącego w XXI wieku i starożytnego. Czasami te ideały nie służą dobru każdego współczesnego człowieka, bo np. siła, czy też jej użycie w stosunku do drugiej osoby może wyrządzić wiele szkód, których potem nie da się naprawić. Z drugiej strony jest też wiele ideałów, które uznawane są za szczególne wartości moralne: postawa heroiczna, uczciwość, wytrwałość, uczynność czy szlachetność.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 4 minuty