Konrad jako bohater romantyczny

Konrad - główny bohater "Dziadów cz. III" Adama Mickiewicza - jest postacią dojrzałego romantyzmu. W niczym nie przypomina ckliwego Gustawa z II części "Dziadów", ponieważ dobro narodu przedkłada nad własne problemy.

Konrad to przede wszystkim bohater dynamiczny. Już na początku dramatu przechodzi przeobrażenie - "Gustavus obiit - hic hatus est Conradus [Gustaw umarł - urodził się Konrad]". Maria Janion określiła tę przemianę jako transformację z Kochanka kobiety w Kochanka ojczyzny.

Bohater Mickiewicza jest indywidualistą, nawet w obecności przyjaciół pozostaje samotnikiem, skłóconym ze światem i ludźmi, mówi: "śpiewam samemu sobie". Czuje się wyobcowany i uważa , że nikt nie potrafi go zrozumieć. Konrad to także poeta, który w improwizowanych wystąpieniach jawi się jako rzecznik zemsty i odwetu. Pogardza dotychczas żyjącymi poetami, jest dumny z własnej twórczości.

Bojownik sprawy narodowej wierzy, że jako poeta ma specjalne prawa, przemawia w imieniu ojczyzny i narodu, twierdzi, że jest "na ziemi sercem z wielkim ludem zbratan". Jawi się nam jako Prometeusz, tytan, a władza jest mu potrzebna nie na własny użytek, ale po to, by dźwignąć ojczyznę i zdziwić świat.

Swój bunt obraca przeciw Bogu, któremu zarzuca obojętność wobec cierpień swych rodaków, czuje się odpowiedzialny za losy ojczyzny, uważając nawet "Ja i ojczyzna to jedno". Czuje się tak silny jak On, pragnie władać zjawiskami przyrody, duszami ludzkimi. Sprawdza, czy rozsadza go pycha, czy też ma moc, jakiej nie mają inni ludzie. Konrad posuwa się nawet do bluźnierstwa, ale mdleje i słowa porównujące Boga do cara wypowiada diabeł.

W "Wielkiej Improwizacji" bohater romantyczny ponosi klęskę. Klęskę ponosi również idea samotnej, indywidualnej walki. Mickiewicz przekonuje, że nawet gorący patriotyzm i wiara w zwycięstwo nie przynoszą rezultatów, jeśli walczy się samotnie.

Konrad to najpopularniejszy bohater polskiego romantyzmu, uważany za najdoskonalsze wcielenie modelu poety-wieszcza i poety-patrioty. Dlatego właśnie stał się inspiracją dla wielu późniejszych utworów literackich, a jego postać fascynuje do dziś.