Luter - kontrreformacja i inne

Przyczyny odkryć geograficznych- ekonomiczne: ujemny bilans handlu ze wschodem, możliwość zdobywania niewolników, dopływ mieszczan Europy; przyczyny społeczne: pozbawienie źródeł utrzymania rycerstwa portugalskiego i hiszpańskiego, wielcy władcy finansowali wyprawy dla swoich zysków gospodarczych i handlowych. Przyczyny techniczne: powstanie nowego typu statku- karawele, statki stały się bezpieczniejsze, zabezpieczały przed zatonięciem, powstają dokładniejsze mapy, szanse na szerzenie swej wiary, busola, kwadrat i kaska Jakuba.

Skutki odkryć geograficznych- polityczno-społeczne: wzrost znaczenia państw leżących nad Atlantykiem- Hiszpania, Portugalia, Francja i Anglia, powstanie Imperiów Światowych – Hiszpania i Portugalia, powstanie nowego społeczeństwa w Ameryce, wyniszczenie cywilizacji Majów, Inków i Azteków, powstanie pierwszych kolonii, zmniejsza się liczba Indian przez choroby z Europy i ludobójstwo, spadek wartości złota, podwyżka cen towarów, rewolucje, rozwój państw w Europie Zachodniej, rozwój handlu oraz zakładanie szlaków handlowych, do Europy sprowadzono nowe rośliny: ziemniaki, kukurydze, ananasy, papryka chili, do Ameryki sprowadzono nowe zwierzęta- konie, owce, kozy, bydło, znalezienie nowych terenów dla osadnictwa europejskiego, zakładano nowe miasta. Skutki kulturowe: rozpowszechnienie się chrześcijaństwa na inne kultury, nowe cywilizacje, rozszerzenie kultury europejskiej, jedność kulturowa i językowa, zaczęto wykorzystywać złoto do zdobienie kościołów. Skutki naukowe: obalono mit o płaskości ziemi, obalono mit o potworach na nieznanych ziemiach, odnalezienie nowych lądów, zaprzeczono poglądowi, że strefa równikowa jest pozbawiona życia i spalona przez słońce, wynaleziono długość i szerokość geograficzną, empiryzm i klasycyzm, zwiększa się zainteresowanie sztuką, rozwój geologii i kartografii, powstają nowe przyrządy naukowe, sprowadzono ludność murzyńską jako niewolników. Humanizm główny prąd ideałowy w renesansie – człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce, zainteresowanie życiem i człowiekiem, potęga rozumu i władzy, kształtowanie się nowego poglądu na życie człowieka, człowiek wszechstronnie wykształcony, powstaje druk (1450). Powstają języki narodowe, wolność jednostki, rozwój mecenatu, powstają pierwsze dekrety polityczne.
Reformacja to ruch społeczno religijny skierowany przeciwko kościołowi. Reformacja rozpoczęła się w Niemczech, kocioł wymagał za wszystko opłat, duchowieństwo żyło bardzo niemoralnie, nepotyzm i symonia,bardzo bogate kościoły. Marcin Luter w 1517 roku ogłosił 95 tez, w których krytykował kościół: krytykował odpusty, uznał, że głównym źródłem wiary jest pismo św., żeby być zbawionym wystarcza silna wiara a nie dobre uczynki, niepotrzebne są zakony, życie bez celibatu, ważny jest tylko chrzest i komunia, nie uznawał zwierzchności papieża na d kościołem, domagał się taniego kościoła, odrzucił kult świętych. Ludność poparła nauki Lutra, kościół był jednak przeciwny, papież kazał mu odwołać wszystkie poglądy, w 1524 r doszło do wystąpień chłopskich, jednak Luter ich nie poparł, na czele ruchu stanął Tomasz Mineer, powstanie zostało stłumione. W latach 1546-1547 dochodzi do wojen religijnych, wyznawcy Lutra to protestanci. Wojny zakończyły się w 1555 pokojem Autsburskim. Szwajcaria państwo podzielone na kanony: miejskie i leśne, opowiedziano się po stronie Lutra, głównym działaczem był Urlich Zwingli, głosił on poglądy Lutra, w 1531 dochodzi do wojny religijnej, głośna bitwa pod Kappel, w której Zwingli ginie. Niderlandy znajdują się pod władaniem Hiszpanii, w 1566 roku powstaje bunt, który przeradza się w wojnę. W 1609 roku dochodzi do podpisania rozejmu, powstają niepodległe zjednoczone Niderlandy. Na terenie Szwajcarii i Niderlandów działał JAN KALWIN, zorganizował w Genewie gminę wyznaniową, która miała się stać wzorcową republiką chrześcijańską, napisał prace Nauka Religii Chrześcijańskiej, Kalwin nie uznawał papieża i kościelnej hierarchii, celibatu, kultu świętych oraz większości sakramentów. Biblię przyjmował za źródło zasad wiary i życia. W nauce o predestynacji Kalwin głosił, że Bóg jednych przeznaczył na zbawienie, innych na potępienie, niezależnie od tego jak człowiek postępuje w życiu. Uważał, że jeżeli człowiek grzeszy to oznacza, że Bóg przeznaczył ich na potępienie. Kalwin nakazał swoim wyznawcom skromne i surowe życie, nie zabraniał jednak bogacenia się dzięki własnej pracy. Zabraniał małżeństwa z osobami wyznającymi inne religie, nakazywał nietolerancje wobec innych religii. Kalwinizm znalazł wielu wyznawców wśród mieszczaństwa i szlachty. Hugenoci to wyznawcy Kalwina. KONTRREFORMACJA – kościół rozpoczął walkę z ruchem reformacyjnym oraz próbował się zreformować, zwołano sobór trydencki w 1545, potępiono protestantów i uznano ich za heretyków, sformułowano dogmaty wiary, uznano, że 7 sakramentów jest ważne, oddawanie czci matce boskiej i świętym jest słuszne, do zbawienia prowadzi głęboka wiara i dobre uczynki, wprowadzono obowiązek kształcenia duchownych, położono nacisk na dyscyplinę, nakazano organizowanie przez kościół szkół dla ubogich. Doszło do konfliktu o osobę papieża, podzielono się na dwa odłamy: kurialiści – za papieżem, koncyrialiści przeciwko papieżowi. Działanie kościoła poprzez walkę – inkwizycja, na której czele stanęło oficjum, heretyków torturowano, palono na stosie, powołano indeks ksiąg zakazanych w 1559 r.

Krzysztof Kolumb włoski żeglarz, planował dotarcie do Indii, nie uwzględniał istnienia kontynentu amerykańskiego. Dnia 3 sierpnia 1492 roku z Hiszpanii wypłynęła flota Krzysztofa Kolumba; trzy okręty Santa Maria Pinta i Nina. Kolumb dopłynął na ląd w przekonaniu że jest to Azja, odkryte ziemie nazwał Indiami Zachodnimi, a ich mieszkańców Indianami. W marcu 1493 roku wyprawa Kolumba powróciła do Hiszpanii.

Vasco da Gama 1497 roku wypłynął z Portugalii, po jedenastu miesiącach podróży przez Ocean Atlantycki i Indyjski 23 maja 1498 roku dotarł do wybrzeży Indii. Ferdynand Magellan był Portugalczykiem chciał dotrzeć do Azji Wschodniej drogą na Zachód, wypłynął z Hiszpanii, odkrył cieśninę łącząca dwa oceany, okręty dotarły do wysp Mariańskich, następnie do Filipin gdzie zginął Magellan, okręt powrócił do Hiszpanii w 1522r. Magellan okrążył Ziemię dookoła 1519- 1522. Drake z Lizbony do Lizbony.