Typy kwiatostanów roślin okrytonasiennych

Rośliny okrytozalążkowe są gromadą roślin nasiennych liczącą około 300 tys. gatunków drzew, krzewów i bylin, są więc najliczniejsza grupa w świecie roślin. Posiadają one kwiatostany odgrywające dużą rolę w zapylaniu kwiatów, gdyż kwiaty występujące masowo mają większe możliwości zapylania niż kwiaty pojedyncze.

Kwiatostan to pęd kwiatonośny, nierozgałęziony (kwiatostan prosty) lub rozgałęziony (kwiatostan złożony);

W skład kwiatostanu wchodzi:
- oś kwiatostanu,
- pędy boczne z kwiatami,
- niekiedy drobne liście zw. przysadkami (przykwiatkami) i podsadkami (podkwiatkami).

Kwiatostany dzieli się na kilka typów ze względu na sposób rozgałęziania pędów i osadzenie kwiatów. Dwa główne typy to kwiatostany groniaste i kwiatostany wierzchotkowate.

W kwiatostanie groniastym kwitnienie rozpoczyna się od dołu i postępuje ku wierzchołkowi. Zatem najstarsze kwiaty znajdują się u podstawy albo w zewnętrznych częściach kwiatostanu zaś najmłodsze na szczycie lub w środku rozgałęzień. Są to kwiatostany otwarte - nie ma u nich kwiatów szczytowych. We wszystkich kwiatostanach groniastych oś główna przewyższa osie boczne.

Do kwiatostanów groniastych prostych należą:
- grono – ma długą środkowa oś kwiatostanu, na której wyrastają kwiaty boczne na mniej więcej jednakowych szypułkach np. rzepak
- kłos – kwiaty bezszypułkowe, siedzące, wyrastające gęsto na długiej osi np. babka
- bazia (kotka) – odmiana kłosa, której os jest wiotka i zwisająca np. topola, leszczyna
- kolba – kłos złożony o zgrubiałej osi np. kukurydza
- główka – kwiaty krótkoszypułkowe lub siedzące, osadzone bardzo gęsto na skróconej osi np. koniczyna
- baldach – długie szypułki, wyrastające promieniście z jednego miejsca, a kwiaty ułożone w jednej płaszczyźnie np. u wiśni
- koszyczek.

Do kwiatostanów groniastych złożonych należą:
- baldachogrono – kwiaty dolne mają tak długie szypułki, że znajdują się w jednej płaszczyźnie z kwiatami górnymi np. jarzębina
- wiecha – rozgałęzienia mają charakter gron bocznych np. owies
- złożony kłos – małe kłosy osadzone na długiej osi np. żyto i wiele innych traw
- złożony baldach – składa się z małych baldachów np. marchew

W kwiatostanach wierzchotkowych rozwój kwiatów zaczyna się od wierzchołka i postępuje do dołu, wskutek czego oś kwiatostanu nie rośnie dalej, natomiast rozwijają się boczne rozgałęzienia. Do tego typu kwiatostanów należą np.:
- sierpik – wierzchotka jednoramienna, wydająca pojedyncze kwiaty boczne, zwrócone w jedna stronę np. niezapominajka
- wachlarzyk – kolejne osie boczne, zakończone kwiatami szczytowymi; wyrastają na przemian: raz z prawej, raz z lewej strony głównej osi np. u kosaćca, lulka czarnego.
- wierzchotki - pod każdym kwiatem wierzchołkowym po 2 naprzeciwległe kwiaty boczne, które z kolei staja się kwiatami wierzchołkowymi np. gwiazdnica