Sokrates

Kim był Sokrates? Urodził się w 470 r. p.n.e. , a zmarł w 399 r. p.n.e. pochodził z bogatej rodziny mieszczańskiej zajmował się filozofią i matematyką , był politykiem moralistą, ośrodkiem jego zainteresowań był człowiek i zagadnienia moralne. Prawie całe swoje życie spędził w rodzinnym mieście, Atenach. Prowadził dość swobodny tryb życia, nie przywiązując wielkiej wagi do pieniędzy i dóbr materialnych, na czym traciła zwłaszcza jego małżonka. Całe dnie chodził po ulicach miasta, rozmawiając z nieodstępującym go na krok gronem słuchaczy i wielbicieli. Często można go było spotkać stojącego przez wiele godzin samotnie bez ruchu, głęboko pogrążonego we własnych myślach. Słynął z brzydoty fizycznej; był mały i gruby, nos miał zadarty, a oczy wyłupiaste. Wbrew pozorom nie był on kolejnym z grupy zwariowanych filozofów, Sokrates był postacią w każdym względzie wyjątkową. Mówiono o nim "chodzący ideał", mając na uwadze jego walory umysłowe. Zmarł natomiast skazany na śmierć za "demoralizowanie młodzieży i wprowadzanie nowych bogów" . Jakie więc były poglądy Sokratesa, mimo że choć podziwiane, doprowadziły do jego śmierci? Sokrates w swej filozofii zajmował się wyłącznie człowiekiem, czym wyróżniał się od poprzedzających go filozofów przyrody, spośród których najsłynniejszy był Demokryt. Sokrates spojrzał na człowieka z innej strony, powiedział : "Człowiek to ten , który rozpoznaje dobro i powinien je czynić". W ten sposób jednoznacznie świadczy, że najważniejsze zasady w egzystencji ludzkiej to prawa etyczne, które stanowią niejako fundamenty człowieczeństwa. Zaznaczył, że ich brak w życiu człowieka sprawiłyby, że upodobnił by się on do zwierzęcia rozumnego, lecz gotowego czynić zło świadomie. Sokrates, za swe nauki nie pobierał opłat. Nie narzucał on uczniowi swoich poglądów, tylko starał się razem z nim rozwiązać dany problem, zagadnienie. Wielbił się w udowadnianiu ludziom powszechnie szanowanym i chełpiącym się swą mądrością, że tak naprawdę nic nie wiedzą. Rozmowę prowadził w charakterystyczny sposób. Otóż zaczynał od zadawania pytań, grając pospolitego "głuptaska", jednak każde kolejne pytanie zmuszało rozmówce do drobnej zmiany poglądów, wyrażonych we wcześniejszych odpowiedziach. Powoli kompletnie dezorientował swego dyskutanta, który nie był już w stanie powiedzieć czegokolwiek sensownego. Wielokrotnie w ten sposób ośmieszał "tęgie głowy" ateńskiego życia publicznego, czym zdobywał uwielbienie wśród młodzieży. Według Sokratesa, jego zadaniem była pomoc w dojściu do prawidłowej wiedzy, a nie narzucanie jej. "Właściwa wiedza pochodzi z głębi" - czyli poznanie musi pochodzić z wnętrza człowieka, musi być jego osobistą sprawą, w przeciwnym razie jest ono fałszywe-twierdził. Sokrates nieustannie wytykał Ateńczykom ich słabości, a ponieważ robił to najczęściej na rynku, publicznie, budził irytację i oburzenie rządzących. Miał on bardzo rozwinięte poczucie moralności, odmawiał udziału w skazywaniu ludzi na śmierć ani nie donosił na polityków. Nie zapisał ani jednej ze swoich myśli, jego poglądy znamy głównie z ust Platona, jego ucznia (427-347 p.n.e.), który reprezentował kierunek filozoficzny zwany idealizmem, gdyż twierdził, że istotą świata są idee. Sokrates krytykował i wytykał wszelkie przejawy niesprawiedliwości i nadużywania władzy przez rządzących, co w końcu przypłacił życiem. Był człowiekiem odważnym. Wiedząc, że Ateny już go nie chcą, popełnił samobójstwo. Nie miał z tym większych problemów, gdyż uważał, że śmierć to tylko oddzielenie się duszy od ciała. "Śmierć to stan błogosławiony" , jednak powinna ona nastąpić "z przeznaczenia"- mówił. Uważał, że ciało to tylko więzienie dla duszy, więc "nigdy w świecie nie potrafimy zdobyć i posiadać w pełni tego, czego pragniemy". Po śmierci spodziewał się osiągnąć to, czego nigdy by nie zaznał na ziemi. "Bo tysiączne nam kłopoty sprawia ciało, któremu pokarmu trzeba". Wyrażał nadzieję, że dopiero po śmierci "znajdzie człowiek pod dostatkiem (...), tego, za czym się rozbijał przez całe minione życie. Wszelkie zło pochodzi z nieświadomości: nikt umyślnie i z świadomością zła nie czyni. I nie może być inaczej: skoro dobro jest pożyteczne i gwarantuje szczęście, nie ma powodu, aby ktoś, kto je zna, nie czynił go. " Jest to jedno i to samo wiedzieć, co jest sprawiedliwe, i być sprawiedliwym ". To była definicja Sokratesa. Do dóbr najwyższych zaliczał: sprawiedliwość, odwagę, panowanie nad sobą. Sokrates całe życie starał się szukać prostych definicji tego co złe i dobre. Zło wynika z niewiedzy .Uważał, że zdolność do odróżniania zła od dobra tkwi w rozumie, nie w społeczeństwie (jak sądzili sofiści). Cnota, szczęście i rozum były dla Sokratesa nierozłączne.
Nauki Sokratesa - filozofię przed 5 wiekiem nazywa się okresem przed Sokratejskim. Jedno wiem że nic nie wiem - to sformułowanie wyraża istotę tzw. niewiedzy Sokratejskiej.