Czas ekologii - fakty i ciekawostki

"Ekologiczny papier", "ekologiczna żywność", "ekologowie protestują" - tego rodzaju sformułowania spotykamy codziennie : w prasie, telewizji, szkole. Ekologia bez wątpienia należy do modnych tematów, warto więc wiedzieć dokładnie, co to słowo oznacza i dlaczego w ostatnich latach zrobiło prawdziwą karierę.
Podobnie brzmiący we wszystkich językach : oikos - dom, gospodarstwo logos - słowo, opowieść.Można to zinterpretować jako opowieść o wspólnym domu roślin, zwierząt i człowieka - wszystkich żywych istot. Jako samodzielna dziedzina nauki ekologia wyodrębniła się stosunkowo niedawno, podobnie jak np. biotechnologia.W XVII i XIX wieku przyrodnicy skupili się na badaniu i systematyzowaniu poszczególnych gatunków roślin i zwierząt, często jedynie na podstawie martwych okazów. Ekolodzy, odwołując się do tej cennej wiedzy, interesują się przede wszystkim wzajemnymi zależnościami między żywymi organizmami oraz ich środowiskiem.
Człowiek od zarania swoich dziejów miał skłonność do instrumentalnego traktowania przyrody - dzielił zwierzęta na pożyteczne, które udomawiał oraz szkodniki, które tępił. Podobnie było z roślinami - niektóre uważał za chwasty, bo zagrażały jego uprawom. Ekologia ukazuje nam inny obraz : przyroda to fascynujący system powiązań, w którym - jeśli nie został on zakłócony z zewnątrz - panuje względna równowaga, choć jednocześnie toczy się dramatyczna walka o przeżycie. Nie ma gatunków gorszych lub zbędnych, ładnych czy brzydkich, a wyeliminowanie (najczęściej wskutek działalności człowieka) nawet tylko jednego z nich może mieć katastrofalne skutki. W latach 70. w Malezji duriany, drzewa, których owoce są ważnym surowcem dla azjatyckiego przemysłu spożywczego, mimo obfitego kwitnienia, przestały plonować. Straty szacowano na kilkaset milionów dolarów. Przyczyną okazał się drastyczny spadek liczebności roślinożernych nietoperzy, który zapylały te drzewa. A z kolei powodem powodem wymierania nietoperzy było osuszenie zarośli mangrowych, gdzie występowały gatunki kwiatów stanowiące ich główne pożywienie.
I tak, można powiedzieć, po nitce dotarliśmy do kłębka ... Zrozumienie takich dynamicznych, często o wiele bardziej skomplikowanych powiązań, wymaga wielu żmudnych badań z pogranicza liczebności dyscyplin naukowych - również geologii czy geografii, gdyż dotyczy zarówno tzw. przyrody ożywionej, jak i nieożywionej, łącznie określanej jako ekosystem. Ekosystemem jest np. łąka, las, pustynia - jakiś wycinek przyrody, który ekolodzy badają i opisują pod kątem występujących w nim zależności. Jako ekosystem może być traktowane również konkretne drzewo lub mały stawek koło Twojego domu.