Pojęcia z ekologii

*ekologia-nauka o strukt i funkcjonow ekosyst Sozologia nauka o kształtow i ochronie śtrodow Gatunek grupa organizm podobnych pod wzgl morfologicznym i funkcjonalnym kojarzacych sie w naturze tylko miedzy soba i majacych wspolnego nieodleglego przodka Populacj-zespól osobnikow tego samego gat ,mogacych sie swobodnie i skutecznie krzyżowac, zajmujące te sama nisze ekologiczna(teren,ktory zapewnia niezbedne warunki do zycia) Właściwości populacji *liczebnośc-liczba osobnikow przypadajaca na okreslona jedn powierzch *rozrodczosc-stos liczby nowonarodzonych osobnikow do liczebnoscu
calej populacji *śmiertelność-stos liczby zgonów do liczebności całej populacji.śmiertelnośc obrazuje tzw krzywe przeżywania *struktura wiekowa-obrazuje ja tzw piramidy wiekowe *rozprzestrzenianie-polega na przemieszczaniu sie osobnikow dorosłych i młodych *struktura przestrzenna-wyróżniamy 3 rodz:
-rozmieszcz równomiern np drzewa w sadzie,pingwiny -rozmieszczenie skupiskowa np sarny,dęby -rozmieszcz losowe,np muchy Tolerancja ekologiczna organizmów-zdolność organizmu do przystosowana sie do zmian danego czynnika Tolerancje ekolog opisuja 3 wskaźniki minimum(dolny zakrestolerancji) *optimun-warunki,w których organizm moze sie rozwijac *maksimum-górny zakres tolerancji Eurybionty-organizmy ktore maja szeroki zakres tolerancji np organizmy eurytermiczne(wróbel),eurobaryczne(nadciśnienie), euryhalinowe(zasolenie wody) Stenobionty organizmy które maja wąski zakres tolerancji np organizmy stenotermiczne(jaskółka,bociany) stenobaryczne,stenohalinowe Biocenoza-ożywiona częśc ekosyst(wszystkie organizmy zywe).Kazda biocenozę opisuje struktura stroficzna która składa sie z dwóch elempoziom troficzny-grupa organizmów które zajmuja to samo miejsce w łancuchu troficznym(producenci,konsumienci I,II rz,reducenci (destruenci) *łańcuch troficzny szereg grup organicznych ustawionych w takiej kolejnosci ze kazda poprzedzajaca grupa jest pożywieniem dla nast liścei ziemniaka Typy współżależności w biocenozie NEGATYWNE(antagonistyczne-przeciwstawne): *pasożytnictwo-zależnośc miedzy pasożytem a żywicielem *drapieżnictwo -zależnośc miedzy drapieżcą a ofiarą *konkurencja np o samice,pokarm,teren *amensalizm-jedna popul danego gat,panuje rozwój 2 popul np grzyby produkuj penicylinę i bakterię POZYTYWNE(nieantagonistyczne) *komensalizm-typ oddziaływ w którym jeden gat czerpie korzyście nie przynosząc korzyści ani szkody drugiemu(lew,hiena, rekin) *protokooperacja-typ oddziaływ w którym oba gat czerpią korz ze swojej obecności,nie sa od siebie uzależnione(krab pustelnik i ukwiał)*mutualizm(symbioza) ścisła i nieodzowna współzależnosć dwóch gat(rośliny motylkowe i bakterie brodawkowe) Ekosystem=biocenoza(ożywiona cz ekosyst,rośl,zwierz) + biotop(nieożyw cz ekosyst
woda,gleba) Każdy ekosyst naturalny jest układem otwartym i funkcjonuje dzieki krazeniu materii i przepływie energii Różnorodność gatunkowa-bogactwo roślin i zwierząt wystepujacych na ziemi.na zmniejsz liczebn gat maja wpływ nast działania człowieka:kłusownictwo,zanieczyszczenie wód,gleby i powietrza,rozwój przemysłu,budowa dróg, wycinanie drzew,wypalanie traw,regulacja rzek,wysuszanie terenów Różnor genetyczna-zróżnicow genów dla ochrony różnorodn genet utworzono instytucje które gromadzą geny,tkanki lub całe rośl i są to tzw banki genów. na różnorodn genet maja wpływ mutacje i migracje. Różnor ekosystemów zróżnicow terenu, siedlisk ze wzgledu na róznice fizykochemiczne i biolog wyróżniamy ekosystemy naturalnewodne(morze,jezioro,rzeka,bagno,oecean,źródło,wodospad) *lądowe(łaka,las,torfowisko) Biom-duży obszar o jednakowym klimacie z charakteryst florą i fauną,np pustynie i półpustynie,stepy,sawanny,lasy równikowe,tajga i tundra,lasy klimatu umiarkow Reintrodukcja ponowne wprowadz
na stare miejsce bytowania rodzimych gat zwierząt i roślin kiedyś tam żyjących lecz wcześniej wystepujących. reintrodukcja jest środkiem do restytucji gat tj.odbudowania jego populacji Formy ochrony przyrody w Polsce park narodowy(najniższa forma ochrony przyrody w Polsce. są 23 PN) rezerwat przyrody(obszar który obejmuje zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym ekosystemem) park krajobrazowy(obszar chroniony ze wzgledu na wartości przyrodnicze,historyczne i kulturowe),obszar chronionego
krajobrazu,obszar natury 2000,pomniki przyrody,stanowisko dokumentacyjne,uzytek ekologiczny,zespół przyrodniczo-krajobrazowy,ochrona gatunkowa roślin i zwierząt
Odnawialne zasoby pryrody to takie które maja możliwośc regenerowania sie jeśli nie ulegną całkowitemu zniszczeniu w wyniku dzialalnosci czlowieka np zwierzęta,rośliny,
woda,gleba,powietrze. Zasoby odnawialne wykorzystywane sa jako źródła energii:energia słoneczna,energia wiatru,en wody,en.geotermalna, en.fal morskich nieodnawialne
zasoby przyrody to głównie surowce energetyczne np ropa naftowa,gaz ziemny,węgiel kamienny i brunatny,wapienie,piaskowce,kamienie szlachetne Sukcesja ekologiczna naturalny proces przekształcania sie ekosystemów na określonym obszarze.sukcesja jest procesem jednokierunkowym np jezioro-->bagno-->torfowisko-->łąka-->krzewty-->las. Klimaks końcowe ustabilizowane stadium sukcesji ekolog np las Pierwotna sukcesja ekolog zachodzi na obszarze nie zajmowanym wcześniej przez inną biocenozę wtórna
sukcesja ekologiczna zachodzi na obszarze zajmowanym wcześniej przez inna biocenoze np po pożarze lasu Eutrofizacja przenawożenie wody związkami fosforu i azotu. eutroizację powodują ścieki z osiedli i gospodarstw rolnych oraz wypłukiwanie z gleby nawozów mienralnych. eutrofiz moze doprowadzić do całkowit degradacji wód Biopaliwa -paliwo powstałe z przetwórstwa produktów organizmów żywych np roślinnych zwierzęcych czy mikroorganizmów .Wyróżnia sie biopaliwa stałe(słoma w postaci bel lub kostek
albo brykietów,granulat trocinowy lub słomiany) *ciekłe(otrzymyw w drodze fermentacji alkoholowej lub z przetworzonych nasion roślin oleistych olejów roślinnych) *gazowe(powstałe w wyniku fermentaci beztlenowej ciekłych i stałych odpadów rolniczej produkcji zwierzęcej,powstałe w procesie zagazowania biomasy-gaz generatorowy najstarszy pn-białowieski 1932 najmłodszy- pn ujście warty najwiekszy-biebrzański najmniejszy-ojcowski