Literatura socjalizmu nie dotykała problemu ubóstwa, chyba że chodziło o biedę na imperialistycznym Zachodzie. O franciszkańskim w pewnym sensie ubóstwie i włóczędze z wyboru pisał outsider Edward Stachura, który w piosenkach czy Siekierezadzie opisał los człowieka o niewielkich bytowych wymaganiach, któremu wystarczy miłość i chleb...
Los matki, walczącej przed wojną i po okupacji o byt i przetrwanie licznej rodziny, pokazuje książka Kazimierza Brandysa i nakręcony według niej film Matka Królów, który zresztą ze względu na nawiązania do czasów stalinowskich długo przeleżał na półkach.
Obecnie powstają filmy dotykające problemu biedy podczas przemian ustrojowych. Ekranizacja Panny Nikt, nakręcona przez Andrzeja Wajdę, jest opowieścią o dziewczynie z ubogiej rodziny, która przenosi się ze wsi do miasta i gubi najważniejsze wartości. Cześć, Tereska Roberta Glińskiego ukazuje problem nizin społecznych i rodzącej się patologii wśród nieletnich dziewczyn. Edi Piotra Trzaskalskiego ukazuje ocalone wartości: przyjaźń, miłość i poświęcenie w świecie zbieraczy makulatury i złomu. Nic Doroty Kędzierzawskiej pokazuje nierozwiązany problem antykoncepcji i aborcji w kraju, w którym w ubogich rodzinach rodzą się niechciane i mordowane dzieci – obraz oparty na reportażu i autentycznych wydarzeniach ukazuje portret dzieciobójczyni, dobrej matki i żony, zastraszonej przez męża, iż opuści ją, kiedy kolejny raz zajdzie w ciążę.
filmy Gorączka złota, reż. Charlie Chaplin – film ze słynną sceną zjadania butów i sznurówek (z głodu!), Chłopi, reż. Jan Rybkowski, Granica, reż. Jan Rybkowski, Lalka, reż. Wojciech Jerzy Has, Lalka, reż. Ryszard Ber, Doktor Judym, reż. Włodzimierz Haupe, Ziemia obiecana, reż. Andrzej Wajda, Dziewczęta z Nowolipek, reż. Barbara Sass, Nic, reż. Dorota Kędzierzawska, Panna Nikt, reż. Andrzej Wajda – adaptacja powieści Tomka Tryzny, Cześć, Tereska, reż. Robert Gliński – opowieść o współczesnej nastolatce, dziewczynie żyjącej w blokowisku,której ojciec często zagląda do kieliszka, a mama... do kościoła, Nędznicy, reż. Bille August – ekranizacja powieści Wiktora Hugo; film o nędzarzach XIX-wiecznej Francji na tle przemian społecznych; tytuł właściwie powinien brzmieć „Nędzarze”, ale błędnie go przetłumaczono..., słowo nędznik ma w języku polskim negatywne konotacje, Franciszek, kuglarz boży, reż. Roberto Rossellini – film o św. Franciszku z Asyżu.
Materiał opracowany przez eksperta
Czas czytania: 1 minuta