Błędy ortograficzne, frazeologiczne, językowe
We współczesnym języku polskim można dostrzec bardzo wiele faktów świadczących o niedbalstwie, nawet niechlujstwie i bezmyślności mówiących i piszących po polsku. Nie można jednak wywrzeć istotnego wpływu na rozwój języka przez samo wytykanie...
Upodobnienia i uproszczenia grup spółgłoskowych
Czym są upodobnienia grup spółgłoskowych? Rzecz najistotniejsza przy temacie upodobnień: sprawa dotyczy dwóch spółgłosek sąsiadujących ze sobą, np. spółgłoski dźwięcznej i bezdźwięcznej. Upodobnienie to zmiana jednej z nich, dostosowanie się do...
Zaimek
Zaimek jest częścią mowy zastępującą rzeczownik (np. ja), przymiotnik (np. mój), liczebnik (np. tyle) lub przysłówek (np. tam). Typy i odmiana zaimków w języku polskim: 1) Odmiana zaimka zależy od tego, którą część mowy on zastępuje. Ze...
Części mowy
Rzeczowniki – imiona istot, zjawisk, stanów i pojęć, Rzeczownik odpowiada na pytanie: kto, co, Rzeczowniki dzielimy na różne kategorie znaczeniowe: • osobowe – ojciec, uczeń, sportowiec, Włoch, • nieosobowe – wszystkie poza nazwami osób, •...
Zasady pisowni i interpunkcji - wielkie i małe litery
WIELKIE I MAŁE LITERY Zasady użycia w tekstach wielkich i małych liter mają charakter konwencjonalny. Opierają się na czterech kryteriach: 1. składniowym, 2. znaczeniowym, 3. graficznym, 4. uczuciowym i grzecznościowym. UŻYCIE...
Zasady interpunkcji
Zdanie pojedyncze a) w zdaniu pojedynczym przecinkiem rozdzielamy: - jednorodne części zdania, to jest podmioty lub określenia, zestawione bezspójnikowo np. Wierzby, topole, graby rosły tuż nad wodą. Szyby, grusze, jabłonie rosły w...
Związki frazeologiczne
Podział ze względu na budowę gramatyczną a) zwroty - to związki frazeologiczne, które pełnią w zdaniu funkcje czasownika np. zbijać bąki, brać nogi za pas, patrzeć się jak sroka w gnat b) wyrażenia - to związki frazeologiczne, które...
Odmienne i nieodmienne części mowy
Części mowy możemy podzielić na: 1. ODMIENNE - należą do nich: - rzeczownik - przymiotnik - czasownik - liczebnik - zaimek (rzeczowny, przymiotny, liczebny) 2. NIEODMIENNE - należą do nich: - przysłówek - zaimek przysłowny -...
Części mowy
Rzeczownik Kto? Co? - rzeczowniki oznaczają: • nazwy ludzi, zwierząt, roślin, przedmiotów. (np. mama, pies, drzewo, róża, tablica) • nazwy geograficzne, planet i gwiazd (np. Bałtyk, Tatry, Wisła, Kraków, Jowisz, Słońce) • nazwy...
Fonetyka
CZYM JEST FONETYKA? Fonetyka bada zjawiska dźwiękowe w mowie. To nauka o głoskach. Fonetyka wyjaśnia też, jaką funkcję pełnią poszczególne narządy mowy. Ogólnie zapamiętaj, że fonetyka zajmuje się dźwiękową stroną języka. CZYM SĄ NARZĄDY...
Fonetyka
Z języka "fonia" - znaczy dźwięk, głos. Znasz wyrazy: - telefon (przekazuje dźwięk na odległość) - magnetofon (zapisuje dźwięk na taśmie magnetycznej). Fonetyka to nauka o głoskach, najmniejszych elementach dźwiękowej formy wyrazu....
Czasownik - sprawdzian
1. W podanych zdaniach podkreśl czasowniki, określ ich liczbę, osobę, rodzaj, czas, tryb. a) Mama kupiła prezent synowi, który ma urodziny. b) Cieszę się, że jadę na wakacje. c) Idź do domu i posprzątaj. d) Czy miałbyś ochotę iść na lody? e)...
Rzeczownikowe określenia czasowników - krótko
Rzeczownikowe określenia czasowników występują w przypadku wymaganym przez te czasowniki. Możemy powiedzieć, że czasownik rządzi przypadkiem określającego go rzeczownika. Wiele czasowników wymaga określenia rzeczownikowego w bierniku, np....
Zdania złożone podrzędnie i współrzędnie
Zdania złożone podrzędnie a) podmiotowe pytania: kto? co? np. Ten dostanie nagrodę, kto pierwszy zadzwoni. b) orzecznikowe pytania: kim jest? czym jest? jaki jest? jaka jest? jakie jest? np. Mróz był taki, że po Wiśle można było...
Czasownik
Czasowniki określają czynność lub stan. Tylko czasowniki mogą występować jako orzeczenie zdania. W języku polskim występuje wiele form czasowników. Czasowniki polskie podlegają koniugacji, czyli odmianie przez osoby i czasy. W Wikisłowniku...
Frazeologizmy mitologiczne
Pięta Achillesa - słaby, czuły punkt Pochodzenie: Matka Achillesa, bogini Tetyda, po urodzeniu syna wykąpała go w Styksie, aby uczynić jego ciało odpornym na zranienia. Trzymała go za piętę i ten fragment ciała Achillesa był nieodporny na...
Imiesłów przysłówkowy
NIEODMIENNY - jak? gdzie? kiedy? WSPÓŁCZESNY (czynność trwa, ndk.) - ąc, np.: pisać: pisz - ąc, grać: graj - ąc, mieć: maj - ąc, malować: maluj - ąc, czyścić: czyszcz - ąc UPRZEDNI (czynność zakończona, dok.) - łszy (po...
Nieokreślone części mowy
Przysłówek - odpowiada na pytania jak? (np. szybko), gdzie? (np. daleko), kiedy? (np. późno). Przysłówki nazywają cechy czynności lub stanów. Stopniowanie przysłówków: - proste regularne, np. głośno - głośniej - najgłośniej. - nieregularne,...
Liczebniki
1. Rzeczownik w związku z liczebnikiem a) Rzeczowniki mogą być określane przez wyrazy, które oznaczają liczbę lub kolejność osób, zwierząt i rzeczy, np.: pięciu zawodników, trzy konie, dziesięć domów, piąty zawodnik, trzeci koń, dziesiąty dom...
Słowotwórstwo - podstawowe pojęcia
Wyraz podstawowy – to wyraz od którego bezpośrednio pochodzi inny wyraz. Wyraz pochodny – wyraz bezpośrednio pochodzący od wyrazu podstawowego. np. kot → kotek Podstawa słowotwórcza – to ta część wyrazu podstawowego, która wchodzi w...
Części mowy odmienne i nieodmienne
Części odmienne - rzeczownik, - przysłówek, - przymiotnik, - zaimek przysłowny, - czasownik, - przyimek, Części nieodmienne - liczebnik - spójnik, - zaimek: wykrzyknik, - rzeczowy; partykuła. - przymiotny; - liczebny....
Podmiot - rodzaje
PODMIOT GRAMATYCZNY (w mianowniku) - jest wyrażony rzeczownikiem lub zaimkiem rzeczownym w mianowniku. PODMIOT LOGICZNY (w dopełniaczu) - to podmiot wyrażony rzeczownikiem lub zaimkiem rzeczowym w dopełniaczu. Występuje on wraz z...
Przymiotnik
Przykłady przymiotnika : ładny, zły, miły Funkcja : przydawka Odmiana przez : przypadki, liczby i rodzaje Pytania : jaki? jaka? jakie? Określa : (wyraża) cechy
Przymiotnik
Przymiotnik to część mowy służąca do określania cech i właściwości ludzi, zwierząt, roślin, rzeczy, zjawisk. W językach indoeuropejskich przymiotniki są zwykle odmienne przez liczby, rodzaje, a często też przypadki, podlegają stopniowaniu....
Środki stylistyczne
Metafora - inaczej przenośnia, jest to takie połączenie wyrazów które zmienia ich podstawowe znaczenie. Przykład serce z kamienia - serce nieczułe, niekochające, bez uczuć. Porównanie - porównujemy coś do czegoś, najczęściej używane...
Części mowy - sprawdzian wiadomości
1. Wymień odmienne części mowy 2. O jaką część mowy chodzi? Napisz: Czytam, pisze, rysuje - ……………………………….. Ojej! Hej! Witam! - ………………………………..…... Niebieski, miła, spokojnie - ……………………….… Miło, przykro, biało - ………………………………..…. 3....
Słowotwórstwo
Działy nauki o języku: a) Fonetyka – głoski i litery b) Słowotwórstwo – powstawanie nowych wyrazów c) Składnia – budowa i rodzaje zdań d) Fleksja – części mowy Powstawanie nowych wyrazów: a) Tworzenie nowego wyrazu od dwóch słów np. sam +...
Co to jest podmiot?
Podmiot to główna część zdania. Odpowiada na pytania - co robi? lub co się z kimś (czymś) dzieje? Są różne rodzaje podmiotów: w mianowniku - gramatyczny, w dopełniaczu (logiczny), szeregowy i domyślny. W MIANOWNIKU (GRAMATYCZNY) jest...
Odmiana czasownika
Formy odmiany czasowników Czasownik jest częścią mowy charakteryzującą się bogactwem form fleksyjnych. Wyróżniamy następujące formy czasownika: a) Formy osobowe, odmieniające się przez osoby, liczby, czasy, tryby i strony. Niektóre z form...
Duże litery, znaki interpunkcyjne, zasady pisowni
Duże litery piszemy na początku zdania, przy nazwach własnych (czyli imionach, nazwach państw, miast). Znaki interpunkcyjne a) kropka (.) Kropkę wstawiamy na końcu zdania, po skrótach (np., itp., itd.) b) przecinek (,) stawiamy przed...
Synonimy i antonimy
SYNONIMY W przypadku wyrazów wieloznacznych mówimy i jednym wyrazie i wielu jego znaczeniach. W przypadku wyrazów bliskoznacznych sytuacja jest odwrotna. Mamy bowiem kilka wyrazów, ale znaczenia ich są takie same lub podobne, bliskie....
Synonimy - pojęcia
Synonimy to słowa różniące się formą, lecz posiadające podobną lub czasem identyczną treść. Jeżeli jeden wyraz jest obcy, a drogi jest jego odpowiednikiem w języku polskim, to mówimy o dubletach, czyli wyrazach jednoznacznych, np. auto - samochód,...
Interpunkcja
Interpunkcja w zdaniu - Gdzie postawić przecinek? znaki interpunkcyjne = znaki przestankowe 1. Spójniki współrzędne, przed którymi zawsze stawiamy ",": - przeciwstawne: a, ale, lecz, jednak, zaś, jednakże, natomiast, przecież, mimo to,...
Partykuły
Partykuła jest nieodmienną częścią mowy. PARTYKUŁY - przeczenie: nie, np. Biegnij no szybciej, bo nie zdążymy przed nocą. - wzmocnienie: -ż, no, -że, to, ci np. Kiedyż będziemy mogli usiąść przy ognisku? - pytanie: czy, li np....
Części mowy
CZĘŚCI MOWY I. Odmienne 1. Rzeczownik - kto? co? np. malarz, artysta, zabawka, malowanie, czytanie 2. Czasownik - co robi? co się z nim dzieje? np. maluje, zachwyca się, śpi 3. Przymiotnik - jaki? jaka? jakie? np. wybitny,...
Zasady pisowni ch i h
PISOWNIA WYRAZÓW z "CH" "CH" piszemy, gdy wymienia się na SZ: - mucha - muszka, piechota - pieszo, ruchomy - ruszać, blacha - blaszka "CH" piszemy w wyrazach: - chory, chlustać, chwalić, chować, echo, chaos, chór, cholesterol, charakter,...
Słowotwórstwo
Słowotwórstwo - dział nauki o języku, zajmujący się analogiczną budową wyrazu oraz opisem sposobu ich tworzenia. Wyraz podstawowy - tworzymy od niego nowy wyraz, jest niepodzielny słowotwórczo. Wyraz pochodny - wyraz utworzony od...
Frazeologizmy z Biblii
1. Przenieść się na łono Abrahama - umrzeć 2. Ziemia mlekiem i miodem płynąca - kraj bardzo żyzny i bogaty 3. Egipskie ciemności - nieprzenikniona ciemność 4. Faryzeusz - człowiek obłudny, dwulicowy 5. Judasz - oszust, zdrajca, kłamca...
Rodzaje zdań
I. Zdania złożone podrzędnie: 1... ...2 Można postawić pytanie np. Proś, by twoja podróż była długa. O co? II. Zdania złożone współrzędnie: 1...2 Np. Zatrzymaj się w fenickich portach i zakup tam dobre towary. Między...
Najpopularniejsze związki frazeologiczne
- Alfa i Omega: początek i koniec; - Ani mru-mru: wykrzyknienie mające skłonić do zachowania ciszy lub tajemnicy; - Achillesowa pięta (pięta Achillesa): to miejsce, które jest wrażliwe na śmierć; - Bać się jak diabeł święconej wody: unikać,...
Środki stylistyczne i ich funkcje
Onomatopeja – wyrazy dźwiękonaśladowcze. Funkcja : wzbogacenie utworu Nowelizm poetycki - nowoutworzony wyraz na potrzeby utworu Zdrobnienie – utworzone za pomocą przyrostka, który ma w odniesieniu do wyrazu podstawowego wyrażać...
Zdania złożone współrzędnie i podrzędnie
1. Zdania złożone współrzędnie dzielą się na: - łączne; spójniki: i, oraz, ni, ani, jak, również, że; (_..._) - przeciwstawne; spójniki: ale, a, lecz, jednak, zaś, natomiast; (->... -) - wynikowe; spójniki: więc, zatem, toteż, dlatego;...
Czasowniki - samouczek
1. To odmienna część mowy, o którą pytamy się co robi? 2. Nazywa czynności 3. Odmienia się przez osoby, liczby, czasy, rodzaje, tryby i strony 4. Odmianę czasowników przez osoby nazywamy koniugacją 5. Wyróżniamy czas przeszły, przyszły i...
Czasowniki - bez czasownika nie ma zdania
Czasowniki nazywają a) czynności, np.: pisać, jeść, czytać, pływać, biegać; b) stany, np.: chorować, siedzieć, spać, cierpieć, wisieć; c) procesy, np.: mądrzeć, dorastać, dojrzewać, myśleć, być, żyć, pamiętać; d) zdarzenia, np.: potknąć...
Rodzaje zdań podrzędnych
Zdanie podrzędne zastępuje lub rozwija jedną z części zdania nadrzędnego i odpowiada na takie samo pytanie jak część zdania, które zastępuje. I. Zdania podrzędne podmiotowe (odpowiadają na pytania: kto? co?) W zdaniu nadrzędnym podmiotem...
Akcent i intonacja w języku polskim
1. AKCENT - polega na podkreśleniu głosem niektórych składników wypowiedzi: sylab w wyrazie lub wyrazów w zdaniu. Dokonuje się to za pośrednictwem siły lub melodii głosu, albo przez wydłużenie czasu brzmienia samogłosek. 2. AKCENT WYRAZOWY...
Analiza składniowa zdania
Rodzaje podmiotów a) Podmiot gramatyczny - wyrażony rzeczownikiem w mianowniku lub zaimkiem rzeczownym również w mianowniku np: - kto? co? NAUCZYCIELKA DYKTUJE NOTATKĘ - Kto?co? Oni piszą notatkę. b) Podmiot domyślny - poznajemy go...
Analiza składniowa zdania
ZDANIE jest podstawową jednostką procesu komunikacji, zbudowane jest z kilku elementów składowych. Są to: ORZECZENIE wyrażane czasownikiem w formie osobowej albo jako związek łącznika i orzecznika, który wyraża czynność, proces lub stan...
Środki stylistyczne
1) FONETYCZNE - dotyczące warstwy brzmieniowej tekstu: Aliteracja - polega na stosowaniu tych samych głosek na początku sąsiadujących ze sobą wyrazów. Eufonia - polega na stosowaniu zasad harmonijnego współbrzmienia głosek. Onomatopeja -...
Część mowy - czasownik - z przykładami
Czasownik to część mowy samodzielna i odmienna odpowiada na pytania: - CO ROBI? - CO SIĘ Z NIM DZIEJE? ODMIENIA SIĘ PRZEZ : - osoby - tryby - liczby - czasy - strony - aspekty - rodzaje FORMY FORMY - nieosobowe czasownika są...