Analiza składniowa zdania

Rodzaje podmiotów

a) Podmiot gramatyczny - wyrażony rzeczownikiem w mianowniku lub zaimkiem rzeczownym również w mianowniku np:
- kto? co? NAUCZYCIELKA DYKTUJE NOTATKĘ
- Kto?co? Oni piszą notatkę.

b) Podmiot domyślny - poznajemy go po formie czasownika

c) Podmiot szeregowy - rzeczowniki lub zaimki rzeczowe w mianowniku wymienione po przecinku lub połączone spójnikami np:
- UCZNIOWIE I NAUCZYCIELE czekają na ferie.

d) Podmiot towarzyszący - dwa rzeczowniki połączone są przyimkiem "z" np:
- Mama z tatą jedzą kolację.

e) Podmiot logiczny - występuje przy czasownikach: "przybywać", "ubywać", "brakować", "nie być" i ma formę rzecz. lub zaimka rzeczownika.

Rodzaje przydawki

a) Przydawka przymiotnikowa wyrażone przymiotnikiem, zaimkiem przymiotnym i liczebnikiem i inne słowa odp. na pyt. jaki, jaka, jakie, który, która, które, czyj, czyja, czyje, ile np:
- Mój pies chrapie.

b) Przydawka dopełniacza - jest wyrażona rzeczownikiem w dopełniaczu
- Mama Fabiana przyjdzie do szkoły.

c) Przydawka przyimkowa wyrażona jest rzeczownikiem z przyimkiem
- Leszek zgubił klucz do mieszkania.

Orzeczenia

a) Orzeczenie czasownikowe - wyrażone osobową formą czasownika np:
- Nauczyciel MÓWI.

b) Orzeczenie imienne - składa się z dwóch części (łącznika i orzecznika) łącznikiem jest osobowa forma czasowników np:
- Beniamin JEST UCZNIEM gimnazjum.

Dopełnienie

a) Dopełnienie bliższe - występuje, gdy podczas zmiany strony czynnej na bierną staje się podmiotem

b) Dopełnienie dalsze - na odwrót z dopełnieniem bliższym