Ziemie polskie XIX w.

Zabór rosyjski - Po upadku powstanie listopadowego nastąpił okres represji. Namiestnikiem został Iwan Paskiewicz . Noc Paskiewiczowska - okres panowania Paskiewicza . 1832 r. car Mikołaj I nadał królestwu Statut Organiczny. Zniesiona została autonomia . Królestwo Polskie zostało wcielone do cesarstwa rosyjskiego. Została zniesiona koronacja cara na króla Polskiego. Zniesione : polski sejm , wojsko . Rada stanu składała się w większości z Rosjan. Rada administracyjna została podporządkowana namiestnikowi. Wprowadzono rosyjski podział administracyjny tj. zamiana województw na gubernie. Szkolnictwo polskie podporządkowane ministerstwu oświaty w Petersburgu. Wprowadzono : rosyjski system monetarny , rosyjski kodeks karny. W ramach represji zamknięto Uniwersytety w W-wie i Wilnie. Zlikwidowano polskie gimnazja na terenie polski. Zmniejszono liczbę szkół. W głąb Rosji wywieziono cenne zbiory biblioteczne. W okresie po powstaniowym osłabło tempo rozwoju przemysłu. W latach 1832 - 51 obowiązywała między cesarstwem a królestwem polskim granica celna. Doprowadziło to do upadku przemysłu sukienniczego w okręgu Kaliskim i migracji sukienników na tereny cesarstwa do okręgu Białostockiego. Pod koniec lat 30 pomimo trudności przemysł zaczął się rozwijać. Po przejęciu przez Bank Polski rządowych kopalń i hut nastąpiła ich rozbudowa. Największą inwestycją było założenie w 1840 r. huty bankowej w Dąbrowie Górniczej. Był to jeden z największych obiektów w Europie. Dalej rozwijał się przemysł bawełniany w Pabianicach . W latach 1834 - 1853 produkcja cukrownicza wzrosła 7 razy. W 1848 otworzono linię kolejową łączącą W-wę przez Częstochowę z Wiedniem. Potem W-wę połączono z Petersburgiem i Toruniem. Nie opłacało się produkować zboża , nie było konkurencyjne. W latach 50 wzrosły ceny 2 razy więc opłacało się produkować. Zwiększyła się produkcja buraków cukrowych , ziemniaków i roślin pastewnych. Zaczęto stosować płodozmian zamiast trójpolówki. Podniósł się poziom techniki rolnej , zaczęto stosować młockarnie , sieczkarnie , siewniki . Zaczęto przechodzić na oczynszowanie . W latach 1814 - 70 liczba ludności królestwa Polskiego wzrosła 2 razy . Rozpoczęły się masowe migracje z wsi do miast . Warunki życia w miastach uległy poprawie (wodociągi , kanalizacje ). Zakładano instalacje gazu świetlnego . Pojawiły się omnibusy konne. Zarysowała się nowa struktura społeczeństwa . Dużą rolę odgrywała burżuazja. Tworzyła się inteligencja (nauczyciele, urzędnicy, pisarze, artyści). Rozwija się klasa robotnicza - zalążki proletariatu.

Zabór pruski - Ziemie polskie w zaborze pruskim najszybciej wkroczyły na drogę kapitalizmu. 1807 - zniesienie poddaństwa osobistego . 1811 - ukazał się edykt regulujący , który rozpoczął proces uwłaszczenia . Bogaci chłopi mogli nabywać ziemie za odszkodowaniem dla Junkrów . W pierwszej połowie 19 w. Przewrót przemysłowy na Śląsku. Zaczęto stosować maszyny w kopalniach , budowano piece hutnicze gdzie zamiast węgla drzewnego używali koksu . Obok dynamicznie rozwijających Gliwic , Bytomia powstały się nowe ośrodki przemysłowe (Katowice , Zabrze , Siemianowice ). W miarę wzrostu zapotrzebowania wzrosło wydobycie węgla 1800 - 64 r. z 37 tys. ton do 4,5 mln ton . Nastąpiła również rozbudowa komunikacji kolejowej. 1840 - 47 Wrocław uzyskał połączenie z Krakowem . Słabiej rozwijał się przemysł tekstylny . 1859 - powstała pierwsza mechaniczna tkalnia. Tkacze żyli w warunkach skandalicznych , nie byli zwolnieni z ciężarów feudalnych. Ta sytuacja doprowadziła do powstania tkaczy śląskich 1844 r. Przeciwko nim użyto wojska. 1847 - przeciwko górnikom także użyto wojska. Możliwości rozwoju narodowego nie były jednolite na wszystkich ziemiach w zaborze pruskim . Pewną autonomią cieszyło się poznańskie gdzie był namiestnikiem Radziwiłł. W szkołach i urzędach można było używać jezyka polskiego . Utworzono sejm prowincjonalny gdzie zasiadali również Polacy . Tak było do powstania listopadowego. Potem namiestnikiem został Flotwell. Konfiskowano dobra uczestnikom powstania. Rozpoczęto akcje wykupywania ziemi z rąk polskich . Jako język urzędowy - język niemiecki . Na wzór pruski zreorganizowano sądownictwo. W szkołach przymusowa nauka języka niemieckiego , bądź wykładano wyłącznie w języku niemieckim . Wszystkie te zarządzenia były wypróbowywane na terenie Śląska i Pomorza . Szczególnie tutaj tępiono polszczyznę . Ludność polska nie poddawała się biernie germanizacji . Po 1840 roku zelżał ucisk germanizacyjny w poznańskim. Król pruski Wilhelm IV obawiając się rewolucji chciał pozyskać polskie warstwy posiadające. Odwołał Flotwella co otworzyło możliwości dla polskiej działalności.