Dziura ozonowa

Dziura ozonowa jest to zjawisko zmieszonego stężenia ozonu w stratosferze atmosfery ziemskiej. Występuje w obszarach podbiegunów. Powstawanie dziury wiązane jest zazwyczaj z emisja freonów spowodowana działalnością człowieka. W atmosferze ziemskiej występuje na wysokości od 10 do 50 km warstwa o podwyższonej koncentracji ozonu. Zmniejszenie się koncentracji ozonu w ozonosferze jest nazywane dziurą ozonową.

Przyczyna powstawania dziury ozonowej jest powstały wskutek niszczenia warstwy ozonowej przez związki chemiczne, zwane freonami. Pod wpływem promieniowania ultrafioletowego freony ulegają fotolizie, w wyniku czego uwalniane zostają atomy chloru. Reakcje przebiegają aż do całkowitego wyczerpania się cząsteczek ozonu lub do momentu usunięcia chloru wskutek innych reakcji chemicznych. Wśród gazów wywierających niszczący wpływ na warstwę ozonową największy udział mają freony, halony oraz tlenki azotu.

Ozonosfera pochłania bardzo szkodliwe dla wszystkich żywych organizmów promieniowanie ultrafioletowe . Niszczenie warstwy ozonowej prowadzi do zmniejszania się efektywności pochłaniania promieni. W wyniku tego organizmy narażone są na zwiększone promieniowanie. Promieniowanie ultrafioletowe przenika wodę do kilku metrów wgłęb (w czystej wodzie nawet do kilkunastu metrów). Powoduje to umieranie szczególnie wrażliwych organizmów roślinnych i zwierzęcych, tworzących plankton. Zmniejszy się więc występowanie ryb żywiących się planktonem oraz ryb drapieżnych. Promieniowanie ultrafioletowe wpływa również niekorzystnie na rośliny. Promieniowanie może jednak negatywnie wpływać bezpośrednio na ludzi. Poprzez wytwarzanie pigmentów w skórze, człowiek tylko w niewielkim stopniu jest zdolny do obrony. Nadmierne promieniowanie UV może osłabiać ludzi i tym samym zmniejszać odporność na choroby i infekcje. Wśród chorób tych najgroźniejsze są z pewnością choroby nowotworowe, a szczególnie nowotwory skóry (np. czerniak). Jeśli do środowiska wciąż wydzielane będą freony i inne gazy niszczące ozon, to w niedalekiej przyszłości dziura ozonowa powiększy znacznie swój rozmiar i wkrótce pojawi się nad całą kulą ziemską. Nie będzie to już więc dziura ozonowa, ale całkowity zanik ozonu w atmosferze ziemskiej.

POJĘCIA :

Fotoliza to reakcja fotochemiczna, której wynikiem jest rozkład cząsteczek związków chemicznych pod wpływem działania światła.

Freony, pochodne chlorowcowe węglowodorów nasyconych. Zawierające w cząsteczce jednocześnie atomy fluoru i chloru niekiedy także bromu.