Człowiek w czasach zagłady. Jaki obraz człowieka i cywilizacji europejskiej kreuje Tadeusz Borowski w swych opowiadaniach? Odpowiedz na pytanie, korzystając z zamieszonych tekstów i swojej wiedzy o utworach pisarza.

Temat: Człowiek w czasach zagłady. Jaki obraz człowieka i cywilizacji europejskiej kreuje Tadeusz Borowski w swych opowiadaniach? Odpowiedz na pytanie, korzystając z zamieszonych tekstów i swojej wiedzy o utworach pisarza.

Tadeusz Borowski to jeden z najwybitniejszych polskich twórców. W jego twórczości pojawiają się zarówno wiersze jak i opowiadania, w których porusza rozmaite tematy. Nie obca mu była krzywda ludzka oraz cierpienie. Podczas wojny dostał się do obozu w Oświęcimiu i Dachau, co wywarło wielki wpływ na jego późniejszą twórczość. Zawarł w niej obraz życia w obozie koncentracyjnym, hierarchię tam panującą oraz stosunki miedzy ludzkie.
W przytoczonym fragmencie opowiadania pod tytułem ?U nas w Auschwitzu? przedstawiona jest postać Witka, człowieka, który mimo ciężkich życiowych doświadczeń nie poddał się. W hierarchii obozowej zajmował stanowisko pipla, czyli chłopca na posługi. Autor w rozmyśla nad postępem techniki, która przyczyniła się do zagłady ludzkości. Jest przerażony tym, co się dzieje w obozach. Szerzy się patologia, degradacja wartości. Pokazuje również, że w tak ekstremalnych warunkach do głosu zaczyna dochodzić instynkt i wiedzie prym na rozsądkiem oraz rozumem. To tak naprawdę obraz świata, w którym zdobycze cywilizacji takie jak zasady moralne, kodeksy, etyka ustąpiły miejsca sile przetrwania. Nie liczy się sąsiad, ważny jestem tylko ja. Żyję się z dnia na dzień.
Z kolei w drugim fragmencie zaczerpniętym z opowiadania ?Dzień na Harmenzach? przedstawiony dialog Bekera i Tadeusza. Wynika z niego, że jeden z rozmówców powiesił swego syna gdyż, ten ukradł chleb. Oczywiście to tylko fragment dłuższej rozmowy bohaterów, gdzie ukazany jest świat zasad moralnych, których złamanie jest karane, nawet w przypadku, gdy winnym okazuje się syn. Rozmowa ta sprowadza się również do rozważania nad uczuciem prawdziwego głodu. Pokazuje nam jak skrajne warunki, wycieńczenie organizmu, wpływają na zachowanie człowieka. Na końcu tej konwersacji pojawia się również wątek selekcji więźniów, gdzie chorzy, niezdolni do pracy, kierowani są do komór gazowych. Wspomniany na początku stary żyd Beker uchodzi za człowieka bardzo surowego, skorego do konfliktów. Można jednak mieć wątpliwości co, do słuszności tych osądów. To tak naprawdę odmienna kultura, gdzie zasady moralne stoją ponad więzami rodzinnymi
W trzecim fragmencie zaczerpniętym również z opowiadania pod tytułem ?U nas w Auschwitzu? opisany jest obóz i przypuszczenia Tadeusza jak będzie on wyglądał w przyszłości(oprze się ogrodzeniem o Wisłę, ukazanie planów niszczenia kolejnych narodów). Watek ten mówi o zagładzie, której ulegnie naród rosyjski i żydowski oraz także polski, cygański i inne. Pokazuje nam ciężką pracę, jaką muszą wykonywać więźniowie w skrajnych warunkach (baraki, brak higieny, głód, choroby dziesiątkujące więźniów, okrutny system kar). Pokazana jest także alegoria współczesności do starożytności. Dawną potęgę państwa egipskiego budowali niewolnicy, którzy w podobnych warunkach byli wykorzystywani do budowania wielkich piramid ? grobowców faraonów. Autor podważa teorie Platona oraz wielu starożytnych filozofów, uznając za dowód mijania się z prawdą, bądź ukrywania problemu. Jest to oczywiście opinia człowieka, który poznał obozowe życie. Można w tym miejscu przytoczyć słowa zamieszczone w tym samym opowiadaniu, ale w innym miejscu:

?Nie ma piękna, jeśli w nim leży krzywda człowieka.
Nie ma też prawdy, która tę krzywdę pomija
Nie ma dobra, które na nią pozwala?

Prawdziwe piękno to wartość, do której budowy używamy własnej pracy, opierającej się na zamyśle i chęci tworzenia czegoś nowego. Piękno jest wartością pozytywną pod warunkiem, że jest doświadczane przez osoby nie pozbawione godności oraz wolności. Bo piękno to harmonijny rozwój ludzkości w atmosferze wzajemnego poszanowania praw i wartości.
Obraz, który pokazuje na Tadeusz Borowski to świat, gdzie jedynym motorem życiowym ludzi jest instynkt samozachowawczy. Tylko myślenie o własnym ?żołądku? mogło rodzić nadzieje na przetrwanie w tak nieludzkich warunkach. Bardzo dobrze wspomnianą sytuację obrazuje inne opowiadanie autora pt.: ?Bitwa pod grunwaldem?. To już wizja obozu w Dachau po ucieczce Niemców, a przed przybyciem wojsk alianckich. Pomimo braku aparatu represji więźniowie nadal zachowują codzienną hierarchię. Są osoby uprzywilejowane, które mają dostęp do lepszego jedzenia i cała reszta, skazana na ich łaskę. Tak naprawdę pobyt w obozie wywarł tak silne piętno na psychice więźniów, że nie potrafią żyć bez hierarchii i cieszyć się wolnością. W tym miejscu nasuwa się obraz człowieka zlagrowanego ? ogarniętego znieczulicą społeczną, dbającego tylko o siebie. Podobne wizje roztacza Gustaw Herling-Grudziński, Hanna Krall i wielu innych mniej znanych twórców.
Podsumowując wyżej opisane fragmenty, Borowski w swoich opowiadaniach pokazuje ludzi, przebywając w obozach koncentracyjnych, którzy zatracili wszelkie wartości moralne. Stracili oni, bowiem wszystko to, co w człowieku najważniejsze. Społeczeństwo zostało pozbawione podstawowych ludzkich uczuć takich jak miłość czy szacunek do drugiego człowieka. Uczucia, które stracili spowodowały, iż stali się obojętni na krzywdę ludzką. Ich jedynym celem było przetrwanie nie zważając na innych. W takim środowisku nie ma miejsca na opory moralne i zahamowania.